Magazina më e madhe e Europës “Der Spiegel” ka shkruar një artikull për Luginën e Preshevës. Në plan të parë rajoni duket mjaft idilik, por në fakt thuajse të gjithë shqiptarët kërkojnë bashkimin me Kosovën, disa edhe me konflikt të armatosur, përcjell foldrejt.com
Po, thotë Rexhepi Llokman, ai do luftonte me armë në dorë për ndarjen e Luginës nga Serbia. “Prej njëqind vitesh serbët janë kundër nesh,” thotë ai. “Sundimi i tyre kurrë nuk do përmirësojë diçka për ne,” thotë 44 vjeçari i cili ka në pronësi një supermarket në Preshevën me rreth 30 mijë banorë.
Një territor pak më i madh sesa sipërfaqja e Berlinit, prej tre dekadash Lugina e Preshevës shpesh ka qenë pjesë e arenës ndërkombëtare. Në 1992 në një referendum jo-zyrtar 95 përqind votuan për bashkimin me Kosovën.
Së fundi presidentët Hashim Thaçi dhe Aleksandër Vucic kanë folur për “korrigjimin e kufijve” që në fakt nënkupton bashkimin e Luginës me Kosovën. Prej atëherë banorët shqiptarë në Serbinë jugore janë të elektrizuar, përcjell foldrejt.com.
“Në Preshevë jetojnë 95 përqind shqiptarë, kurse në polici dhe postë punojnë thuajse vetëm serbë,” vijon 44 vjeçari i irrituar. “Nuk ka më shpresë, që ne ndonjëherë këtu të ndjehemi si në shtëpitë tona.”
Vetë gazetari gjerman nuk e ka të vështirë të konstatojë se në fakt Presheva është lënë pas dore, kur ai shkruan se Serbia nuk investon në infrastrukturën e qytetit, nuk ka deponi të sistemuar si dhe ujë të pijshëm ka vetëm disa orë. Zyrtarisht gjysma e popullatës është e papunë, shumica jetojnë nga transfertat e të afërmve nga Gjermania dhe Zvicra.
Kjo vërehet se disa vetura luksoze kanë targa gjermane ose zvicerane dhe shtëpitë janë tepër të mirë mbajtura.
Nexhat Agushi (57) duke qëndruar në një kafe në Preshevë kujton kohët jugosllave. Ai nuk është nostalgjik, por atëherë, siç thotë, kishte më shumë mundësi për shkollim në gjuhën amtare shqipe.
“Në shkollat tona gjuha serbe nuk mësohet si gjuhë e huaj, diploma e Universitetit të Prishtinës nuk njihet në Serbi. Si mund të ndjehesh në këtë situatë si në vendin tënd,” thotë i zemëruar Agushi.
“Projekte konkrete në vend të nacionalizmit”
Shqiprim Arifi (42) në vend të diskriminimit kërkon të flasë për pragmatizëm, menaxhim më të mirë dhe “projekte konkrete në vend të nacionalizmit dhe blabla.”
42 vjeçari është kryetar i Preshevës dhe para gazetarit flet për “unseren Deutschen”. Kjo pasi ai është lindur në Mannheim, ka studiuar Logjistikë dhe ishte biznesmen i suksesshëm.
Ai ktheu përpara pesë vitesh në vendin e origjinës sëbashku me gruan e tij, që punon si gjinekologe. Pasi krijoi partinë lokale “Alternativa për ndryshim” ai fitoi zgjedhjet.
Në lidhje me mundësinë e korrigjimit të kufijve Arifi është skeptik dhe thotë: Jo shkëmbim territoresh, më së shumti bashkim me Kosovën dhe në fakt i gjithë territori në lindje të kufirit me Kosovën. Kjo bile të arrihet me dialog konstruktiv dhe mbështetje ndërkombëtare.
Këto janë kushte shumë të vështira – dhe po-ja e Arifit që ka studiuar logjistikë është në fakt një “jo”.
Buzëqeshje e lodhur për idealistin
Disa pak qindra serbë që jetojnë në Preshevë, në fakt janë kundër ndryshimit të kufijve. Por thuajse asnjëri nuk kërkon të citohet.
Në fund media gjermane ka kontaktuar Valon Arifin 32, i cili ka punuar në organizata të ndryshme jo-qeveritare serbe dhe kur shëtit nëpër qytet, shumë persona e përshëndesin. Atë e paraqesin si idealist, kur thotë se etnikumet nuk duhet të përleshen njëri me tjetrin, por “të varfërit me disa pak të pasur dhe të sinqertët me të korruptuarit”.
Valon Arifi, i cili nuk është farefis me Shqiprim Arifin, gjithashtu është kundër korrigjimit të kufijve mes Thacit dhe Vucic./Foldrejt.com
