Të gjithë duam të jetojmë sa më gjatë, por për të shijuar plotësisht vitet tona të arta, duhet të jemi plotësisht të shëndetshëm mendërisht.
Ashtu si trupi ynë, truri ynë ka nevojë për stërvitje të rregullt. Këtu janë ushtrimet që do t’ju ndihmojnë të mbani trurin tuaj në formë të shëndetshme.
1. Ushtroni trupin tuaj
Ushtrimi i rregullt fizik është zbuluar se ndihmon në ruajtjen e aftësive tona njohëse. Rritja e rrjedhjes së gjakut gjatë stërvitjes ushqen neuronet tona me oksigjen dhe lëndë ushqyese që i mbajnë ata të shëndetshëm. Nuk ka nevojë të vraponi një maratonë – shëtitjet e thjeshta ditore mjaftojnë për të ndjerë përmirësimin, përcjell Fol Drejt.
2. Provoni gjëra të reja
Shoqata e Alzheimerit rekomandon ndryshimin e rutinës për të stimuluar trurin tuaj. Për shembull, provoni një aktivitet të ri ose ndërroni duart ndërsa bëni një aktivitet të njohur për të ndryshuar gjërat.
3. Mos ndaloni së mësuari
Hulumtimet kanë treguar se sa më gjatë të studioni, aq më gjatë truri juaj qëndron i mprehtë.
Ju nuk keni nevojë për një doktoraturë për të mbajtur trurin tuaj të shëndetshëm. Ju mund të vazhdoni të mësoni duke u regjistruar në kurset e ofruara në nivel lokal dhe falas. Asnjëherë nuk është vonë për të mësuar të luajë një instrument ose të mësosh një gjuhë të re.
4. Sfidoni trurin tuaj
Jo të gjitha aktivitetet njohëse janë njësoj të vështira ose stimuluese. Disa kërkojnë shumë më pak përpjekje. Për shembull, shikimi i televizorit është njësoj me ushtrime të lehta të trurit, ndërsa zgjidhja e një enigme është më shumë si një kamp i trurit. Mundohuni të angazhoheni në aktivitete më pak pasive.
5. Luaj lojra tavoline
A ju pëlqen Sudoku? Epo, ky është një lajm i mirë – mos e humbni kohën tuaj. Sipas Shoqatës së Alzheimerit, enigmat, fjalëkryqet dhe kërkimet e fjalëve janë aktivitete që stimulojnë trurin tuaj.
6. Bëni miq të rinj
Lidhjet sociale ndihmojnë në ruajtjen e një truri të shëndetshëm. Kjo është arsyeja pse Shoqata e Alzheimerit rekomandon të takoni njerëz dhe të shoqëroheni me njerëz pozitivë, të bisedoni dhe të luftoni vetminë. Për të ruajtur miqësitë kur distanca është një problem, thjesht merrni telefonin. Si një bonus, përpjekja për të mësuar përmendësh numrat e telefonit të të dashurve tuaj do t’ju ndihmojë të trajnoni kujtesën tuaj.
7. Shtrëngoni grushtat
Një studim i fundit tregoi se shtrëngimi i grushteve stimulon aktivitetin nervor në lobin frontal, pjesa e trurit tuaj përgjegjëse për gjuhën. Duke shtrënguar dorën e majtë për 90 sekonda, do të stimuloni hemisferën e djathtë dhe anasjelltas. Një ushtrim i mirë që mund ta bëni duke parë televizor, i cili është një aktivitet pasiv.
8. Punoni sa më gjatë
Sipas Qendrës së Jetëgjatësisë Stanford, vazhdimi i punës është një faktor kyç kur bëhet fjalë për shëndetin e trurit. Puna siguron një mjedis në të cilin ne vazhdojmë të mësojmë, të mbajmë lidhjet shoqërore dhe të stimulohemi vazhdimisht.
9. Kontrolloni dëgjimin tuaj
Humbja e patrajtuar e dëgjimit tek të moshuarit kontribuon në përkeqësimin e funksioneve njohëse. Kontrolloni dëgjimin tuaj nga një profesionist.
10. Krijo neurone të reja
Truri i të rriturve vazhdon të prodhojë neurone të rinj, por ato vdesin nëse nuk përdoren brenda disa ditësh nga krijimi i tyre. Për t’i përdorur ato neurone, mësoni diçka të re çdo ditë (hapni fjalorin në një faqe të rastësishme, lexoni një libër ose një artikull gazete) dhe të nesërmen bëni një pyetje të vogël për veten tuaj për atë që keni mësuar.
11. Lexoni dhe flisni
Shoqëria e Alzheimerit rekomandon jo vetëm leximin e librave, por edhe diskutimin e tyre me dikë më pas për të konsoliduar atë që keni lexuar.
12. Ndiqni rregullin e 20 minutave
Një studim i Universitetit të Stanfordit i publikuar në vitin 2009 tregoi se kryerja e shumë detyrave mund të ketë një ndikim negativ në procese të ndryshme njohëse, si organizimi i informacionit ose vëmendjes. Për të përmirësuar performancën tuaj, rekomandohet që të përpiqeni të bëni jo më shumë se dy detyra në të njëjtën kohë dhe të ndiqni rregullin 20 minuta: bëni një aktivitet për të paktën 20 minuta përpara se të kaloni në tjetrin.
13. Provoni tolerancën tuaj ndaj shpërqendrimeve
Testi Stroop është përdorur nga psikologët që nga vitet 1930 për të testuar aftësinë e trurit për të përfunduar një detyrë pa u shpërqendruar. Testi përfshin emërtimin e ngjyrës së shkronjës që shqipton fjalën pa u hutuar nga fakti që fjala shqipton një ngjyrë të ndryshme. Përdoret për të zbuluar çrregullimet e vëmendjes, por mund të përdoret gjithashtu për të stimuluar trurin.
14. Shkruaj me dorë
Ne shkruajmë gjithnjë e më shumë duke përdorur kompjuterë, por vazhdimi i shkrimit me dorë mund të ndihmojë aktivitetin e trurit tuaj. Një studim duke përdorur imazhe të trurit tregoi se të mësuarit e shkrimit kursive stimulon disa zona në tru dhe se poezitë e shkruara me dorë ose listat e detyrave kërkojnë sinkronizimin e dy hemisferave të trurit.
15. Bëni aritmetikë mendore
Zgjidhja e problemeve mendore aritmetike trajnon kujtesën tuaj të punës dhe madje zhvillon zona të trurit që më parë mendonim se përcaktoheshin nga gjenetika jonë. Me fjalë të tjera, nëse të gjithë do të numëronim pak më mirë, të gjithë mund të ishim aq të zgjuar sa Ajnshtajni. Ose, të paktën, është bërë.
16. Meditoni
Një studim i publikuar në vitin 2015 zbuloi se kurba normale e rënies neurologjike të lidhur me moshën ishte më pak e pjerrët në mesin e atyre që praktikonin rregullisht meditimin. Nuk jeni i sigurt se si të meditoni? Ka shumë aplikacione që mund t’ju ndihmojnë të kapni shpejt metodën.
17. Bëhu vullnetar me të rinjtë
Të rinjtë ju mbajnë të rinj! Hulumtimi mbi të rriturit me përvojë që mësojnë fëmijët në nevojë ka gjetur përfitime si për të rinjtë ashtu edhe për të moshuarit. Imazhet e trurit treguan se mësuesit e moshuar zhvilluan lidhje të reja nervore dhe se aftësitë e tyre njohëse u përmirësuan.
18. Fikni GPS-në
Vëreni trurin tuaj në punë duke shkuar nga pika A në pikën B duke ndjekur udhëzimet e navigatorit ose duke arritur atje me kujtesë, në vend që të mbështeteni në GPS-në tuaj. Një studim i botuar në revistën Nature zbuloi se truri çaktivizon disa zona kur tonet e mbytura të GPS-it tuaj ju tregojnë rrugën./FolDrejt/
