Rreth 1.6 miliardë njerëz perdorin VPN (VPN do të thotë “rrjet privat virtual” – një shërbim që mbron lidhjen tuaj të internetit dhe privatësinë në internet, duke koduar të dhënat tuaja, për të mbrojtur identitetin tuaj në internet njëherit, duke fshehur adresën tuaj IP njëkohësisht mundëson të përdorni pikat publike Wi-Fi në mënyrë të sigurt,për komunikime më të sigurta në internet, nga shikimi i videove të paligjshme deri të përfshirja në aktivitete seksuale, subversive, kriminale ose politike.
Shkruan: Korab Blakaj
Por pak njerëz e dinë se një pjesë e konsiderueshme e tregut mediatik gjegjësisht tre nga gjashtë VPN-të më të njohura në botë, operojnë në heshtje nga një kompani në pronësi izraelite, me lidhje të ngushta me Agjensinë e Sigurisë Kombëtare të Izraelit, duke përfshirë Njësinë Elitare -Njësinë 8200 dhe Njësinë Duvdevan të Forcave të Mbrojtjes së Izraelit (IDF).
Të dhënat tregojnë kontrollin e Izraelit mbi industrinë e teknologjisë kompjuterike duke ekspozuar përfshirjen e agjensive inteligjente në shumë nga programet më agresive të hakerëve, mbikëqyrjen, survejimin dhe vrasjet e Izraelit brenda dhe jashtë kufijve.
Njësia 8200, ka qenë inicuesja e softuerit më famëkeq të spiunazhit në botë, CELLEBRITE dhe PEGASUS , programe këto të përdorura për të përgjuar dhjetëra mijëra politikanë dhe gazetarë kryesorë në botë, përfshirë Sigurimin Inteligjent të Arabisë Saudite, të përdorur për të gjurmuar, survejuar pastai dhe për ta vrarë gazetarin, kolumnistin e Washington Post, Jamal Khashoggi.
Nisur nga ky kontekst, shtrohet pyetjet e frikshme por të justifikuara:
1)Sa është kontrolli mbi një përandori të gjerë VPN dhe sa ndikim dhe qasje ka Izraeli mbi botën e informacionit dhe sigurisë në rrjetin global të internetit?
2)Si dhe në ç‘masë ka arritur të krijojë “dyer të pasme,” qasje të padukshme për inteligjencën izraelite për të kryer operacione të gjera survejimi, përgjimi dhe kompromitimi të përdorueseve anembanë globit.?
3) Sa dhe në çfarë përmasash është fuqia e industrisë së teknologjisë kibernetike të Izraelit për të hyrë dhe kontrolluar të dhënat e shumices se njerëzve në botë?
Përgjigja;supozim alarmant.
NJË KOMPANI SI ASNJË TJETËR-
Kape Technologies është një kompani kryesore në botën e privatësisë në internet, një nga tre gjigantët që kontrollojnë kolektivisht tregun botëror.Kape Technologies zotëron shumë nga VPN-të më të mira në botë, duke përfshirë ExpressVPN, CyberGhost, Akses në Internet Private, ZenMate, Intego Antivirus dhe një mori uebsajtesh të teknologjisë që promovojnë produktet e saj.
Markat Kape mund të shihen duke sponsorizuar një gamë të gjerë figurash publike, si Tucker Carlson, Angry Video Game Nerd, Drew Gooden, Lex Fridman, Cody Ko, Uncle Roger dhe Ben Shapiro.
“Ne po jetojmë në një epokë tiranie,” deklaroi Shapiro në një video që mbështet kompaninë, duke shtuar:Interneti është në kufirin e një beteje për kontroll. Kur interesat e fuqishme duan të shtyjnë agjendën e tyre, ata përdorin pushtetin e madh
dhe teknologjinë superiore për të heshtur çdo zë që nuk i përshtatet narrativës.
Amerikanët po detyrohen të heqin dorë nga ajo gjë që i bën amerikanët të mëdhenj: liria jonë e fjalës. Kuptohet, nuk më pëlqen që zëri im të censurohet, gjithashtu nuk më pëlqen të monitorohem nga teknologjia e madhe dhe pushteti i madh,kjo është arsyeja pse unë përdor ExpressVPN dhe ju duhet të bëni të njëjtën gjë.”
VPN si rrjet privat virtual pretendon se mbron anonimitetin tuaj në internet por ne fakt informacionin tuaj në internetit ju ia jepni kompanisë VPN, e cila do t’i përziejë,kodojë ato, duke i mundësuar përdoruesit të tejkalojë censurën e qeverisë dhe të kryejnë aktivitete në internet si p.sh.shiteblerja e produkteve të ndaluara, pjesëmarrja në aktivitete të ndaluara dhe komunikimi kriptik me të tjerët duke besuar së VPN-të fshehin aktivitetet e tyre më sensative.Edhe pse Kape Technologies ka selinë në Londër dhe punëson më shumë se 1000 njerëz në mbarë botën,ajo identifikohet qartë kompani izraelite duke filluar me pronarin e saj, Teddy Sagi. I lindur në Tel Aviv, manjati i madh më parë ishte në burg për krime financiare.Pasuria e tij vlerësohet të jetë 6.4 miliardë dollarë, duke e renditur atë në mesin e dhjetë izraelitëve më të pasur.
Sagi ka një histori të gjatë të bashkëpunimit të ngushtë me IDF në dhe thuhet se është jashtëzakonisht i afërt me inteligjencën izraelite. Në vitin 2019, ai dhuroi 3 milionë dollarë për të financuar qindra bursa akademike për ushtarët izraelitë të demobilizuar. “Është një borxh dhe nder për ne dhe për mua personalisht të shpreh mirënjohjen dhe vlerësimin që të gjithë qytetarët e Izraelit ju detyrohen atyre”, tha Sagi në Gala të Miqve të IDF së.Ai gjithashtu vuri në dukje sigurimin e vendeve të punës për ish-ushtarët e IDF së në bizneset e tij.Angazhimi konkret i Teddy Sagi në fushatën tij kundër Gazës,përpos shërbimeve tjera ai publikisht dhuroi më shumë se një çerek prej 1 milion dollarë për një organizatë bamirësie të IDF-së që ndihmonte transportimin e ushtarëve drejt frontit.
Lidhjet e Kape Technology me shërbimet izraelite të sigurisë nuk mbarojnë me kaq. Në të vërtetë, kompania po mbushet me zyrtarë të inteligjencës izraelite.Bashkëthemeluesi i kompanisë dhe CEO për një kohë të gjatë Koby Menachemi filloi karrierën e tij teknologjike si zhvillues për Njësinë 8200, ndërsa Liron Peer , kreu aktual i kontabilitetit të kompanisë, gjithashtu shërbeu tre vjet në ushtrinë izraelite. Ndërkohë, pasardhësi Menachemit si CEO i Kape, Ido Erlichman , është një veteran i Njësisë 217, Njësia Duvdevan, një grup elitar komando që kryen operacione inteligjence dhe atentate kundër popullatës lokale arabe.
Përpara vitit 2018, Kape Technologies njihej si Crossrider dhe konsiderohet një kompani malware. Crossrider ishte një platformë që lejonte klientët e saj të fitonin para nga softueri i tyre duke imponuar reklamat të përdoruesit. Kompjuterët e përdoruesve, si PC ashtu edhe Mac, iu rrëmbyen shfletuesit, duke ndryshuar faqet e tyre kryesore në një motor kërkimi që nuk e zgjedhin ata.
Edhe pse Crossrider nuk prodhoi malware ose viruse, platforma e tij ishte e njohur për lejimin e palëve të treta që të shpërndanin malware të tillë në mbarë botën.
Pak njerëz në komunitetin e teknologjisë u befasuen kur ky ndryshoi emrin në Kape Technologies dhe u përqendrua në privatësinë e internetit dhe mbrojtjës së publikut nga aktorët e paskrupullt. Erlichman i tha një gazete lokale izraelite se ndryshimi i emrit dhe riemërtimi ishin të nevojshëm për shkak të “lidhjes së fortë me aktivitetet e kaluara të kompanisë”. Me fjalë të tjera, grupi kishte krijuar një reputacion kaq të keq saqë ishte i nevojshëm një ndryshim i plotë.Në vitin 2017, Crossrider/Kape bleu VPN-në e parë – CyberGhost për 10 milionë dollarë. Më pas ai vazhdoi duke blerë disa kompani të njohura, si ZenMate në 2018 për 5.5 milion dollarë, Akses në Internet Private në 2019 për 126 milion dollarë dhe ExpressVPN në 2021 për 936 milion dollarë që eshte blerja më e kushtueshme e VPN në botë deri më sot.Roli keqpërdorues më se miri ilustrohet me Daniel Gericke, zyrtari kryesor i teknologjisë (CTO) i ExpressVPN nga 2019-2023, i cili ishte thellësisht i përfshirë në praktika të tilla të dyshimta. Një seri hetimesh të Reuters zbuluan se Gericke ishte një anëtar kyç i një ekipi spiunësh që hakuan pajisjet e aktivistëve të të drejtave të njeriut, gazetarëve dhe zyrtarëve qeveritarë, duke vjedhur të dhënat e tyre dhe duke ia kaluar qeverisë së Emirateve të Bashkuara Arabe. Emiratet e Bashkuara Arabe i përdorën këto të dhëna për të gjurmuar disidentët dhe për t’i torturuar ata gjatë hetimit.
Më vonë Gericke shiti kompaninë e tij një korporate anglo-izraelite me një të kaluar më shumë se të dyshimtë që ishte nën hetim nga qeveria amerikane për vjedhje të dhënave përsonale të miliona qytetarëve duke i kaluar ato të një qeveri e huaj- Izraelit.
“Nëse jeni klient i ExpressVPN, nuk duhet të jeni”, kishte deklaruar Edward Snowden.
NJË NJËSI SI ASNJË TJETËR
Me prejardhjen e tij si një ish-spiun, Gericke u akomodua shumë mirë nga drejtuesit e tjerë të lartë të Kape Technologies si Ido Erlichman, CEO i Kape nga 2016-2023, i cili poashtu ishtë një veteran i Duvdevan, një njësi elitare komando izraelite e përshkruar si “skuadra e vdekjes” e Izraelit që ofronte trajnime speciale për t’u maskuar si palestinezë me qëllim që të depërtonte në grupet e armikut dhe të kryente vrasje. Ndërkohë Njësia 8200 si njësia më prestigjioze,e njohur si Harvardi i Izraelit ku prindërit izraelitë shpenzojnë pasuri në klasa shtesë për fëmijët e tyre, duke llogaritur se përzgjedhja në këtë njësi hapë një mori dyersh në industrinë e zhvillimit të teknologjisë së lartë të Izraelit.
Njësia 8200 është gjithashtu segmenti qëndror i aparatit represiv të Izraelit. Ajo ka krijuar një rrjet gjigant dixhital që përdoret për të monitoruar, vëzhguar, komprometuar dhe sulmuar vazhdimisht popullsinë palestineze me thirrjet, emailet, provokimet sistematike.
Kjo,Njësia 8200 përdor këto të dhëna për të përpiluar dosje voluminoze, informacioni mbi palestinezët nën kontrollin e tyre, duke përfshirë historinë e tyre mjekësore, jetën seksuale dhe historitë e kërkimit, në mënyrë që të përdoren më vonë për zhvatje. Në vitin 2014, 43 rezervistë të Njësisë 8200 dolën publikisht, duke zbuluar se njësia nuk bën dallim midis palestinezëve të zakonshëm dhe atyre të përfshirë në dhunë dhe se palestinezët në tërësi konsiderohen armiq të shtetit.
Projekti i ri i Njësisë 8200, Lavender, përdor inteligjencën artificiale për të zgjedhur objektivat për fushatën e bombardimeve të ushtrisë izraelite në Gaza. Një “vlerësim konservativ” i publikuar nga revista mjekësore The Lancet sugjeroi se 186,000 njerëz kanë vdekur nga 7 Tetori 2023 qofte si pasoje e bombardimeve, vrasjeve, sëmundjeve dhe shkaqeve tjera përfshirë edhe rreth dy milionë njerëz të tjerë të zhvendosur.
Agjentët e Njësisë 8200 kanë vazhduar të prodhojnë shumë nga aplikacionet më të shkarkuara në botë, duke përfshirë shërbimin e hartave Waze dhe platformën e komunikimit Viber si dhe programin më te rëndësishem spiunues Pegasus.
Pegasus u përdor për të spiunuar më shumë se 50,000 individë të shquar në mbarë botën, përfshirë politikanë të tillë si presidenti Emmanuel Macron i Francës, kryeministri Imran Khan i Pakistanit dhe presidenti Barham Salih i Irakut e plotë të tjerë.
Gazetarët, mbrojtësit e të drejtave të njeriut dhe anëtarët e familjeve mbretërore ishin gjithashtu në shënjestër të përgjimeve.
Veteranët e Njësisë 8200 ia shitën Pegasus disa prej qeverive më autoritare në botë. Kryeministri indian Narendra Modi, për shembull, përdori softuerin për të spiunuar kundërshtarët e tij politikë, ndërsa anëtarë të tjerë të qeverisë së tij hakuan telefonin e një gruaje që akuzoi Kryegjykatën e Indisë për përdhunimin e saj.Blerësit e këtij softueri ishin të ; si CIA-Agjensia Qendrore e Inteligjencës së SHBA-së, qeveritë e Emirateve të Bashkuara Arabe, Panamasë Arabisë Saudite etj.
Kuptohet se të gjitha shitjet e Pegasus duhej të miratoheshin nga qeveria izraelite, e cila kishte akses në të dhënat që po grumbullonin klientët e huaj të Pegasus.
Veteranët e Njësisë 8200 madje kishin krijuar VPN spyware më herët. Në vitin 2013, Facebook bleu Onavo Protect dhe më vonë promovoi shumë produktin e tij tek miliarda përdorues anë e kënd botës. Megjithatë, ata që e shkarkuan atë nuk e dinin se, larg nga të qenit një aplikacion privatësie, Onavo po përdorej për t’i mbikëqyrur dhe për të ndihmuar Facebook-un të kuptonte tregun dhe të shtypte konkurrentët e tij. Pasi skandali u bë publik, Facebook largoi Onavo nga dyqani i aplikacioneve dhe, që nga viti 2019, produkti nuk funksionon.Spiunimi përmes mediave sociale gjegjësisht bashkëpunimi i Facebook me Njësinë 8200 shkon shumë më thellë.Hetimi i 2022 zbuloi se një numër i madh veteranësh të Njësisë 8200 kishin vazhduar të punonin në pozicione të larta në Meta, kompania amë e Facebook ku një ndër shefat ishte Emi Palmor, një veterane e vjetër e IDF së dhe ish-Drejtoreshë e Përgjithshme e Ministrisë së Drejtësisë izraelite. Palmor është një nga 21 individët në Bordin Mbikëqyrës të Metës, paneli që kontrollon përfundimisht drejtimin politik të Facebook, Instagram dhe Threads, duke vendosur se çfarë përmbajtje është e përshtatshme dhe çfarë është e papranueshme dhe duhet të cenzurohet. Si i tillë, Njësia 8200 po ndikon në atë përmbajtje që miliarda përdorues shohin apo dhe nuk e shohin në internet, duke përfshirë, më sa duket, sulmin e Izraelit ndaj Gazës, çështje për të cilën Facebook ka favorizuar vazhdimisht Izraelin dhe ka heshtur zërat palestinezë.
Poashtu edhe në Google figurojnë 99 ish-agjentë të Njësisë 8200 që punojnë në vende kyçe, përfshirë shefin e strategjisë dhe operacioneve të Google, Gavriel Goidel,shefi i njohurive, të dhënave dhe menaxhimit, Jonathan Cohen, dhe shefi i vetë-shërbimit global të Google Waze, Ori Daniel.
Edhe Microsoft, ndërkohë punësoi të paktën 166 veteranë të Njësisë 8200 , duke përfshirë shumë që u transferuan drejtpërdrejtë nga ushtria në kompani, duke sugjeruar se ajo po rekrutonte në mënyrë aktive.
Kulmi i cinizmit është se sipas ligjit izraelit, zbulimi i përkatësisë aktuale ose të mëparshme në Njësinë 8200 është një shkelje ligjore e ndëshkueshme penalisht.
SA ËSHTË I SIGURT IDENTITETI JUAJ
Fshehtësia e internetit është një biznes serioz ku mbi një miliard individë u besojnë VPN-ve për të fshehur identitetin e tyre në internet, por gjykuar nga historia e Kape Technologies, dhe lidhjet e ngushta të figurave të saj kryesore me inteligjencën izraelite, ngre dyshime serioze për privatësinë e klientëve të saj. Por duhet pasur parasysh se shumë nga figurat kryesore të theksuara këtu kanë lidhje të ngushta me formacione të tilla si Duvdevan dhe Njesia 8200, që të dyja kryejnë operacione spiunazhi në shkallë të gjerë globale. Kompanite globale si ExpressVPN, CyberGhost, Private Internet Access, ZenMate dhe produkte të tjera të Kape Technologies pretendohen të jenë të sigurta për t’u përdorur.
Përdoruesit duhet të paktën të dinë historinë e kompanisë përpara se t’i besojnë në mënyrë refleksive./FolDrejt/
