Poezia e Shaip Beqirit nuk është një sipërfaqe e një pasqyreje të lëmuar. Ajo të vjen si e plasur e copëtuar mbi një taban të fortë, ndërsa reflekton imazhin njerëzores të përthyer në qindra pjesë. Si e tillë, ajo mishërohet me dhimbjen duke e latuar këtë të fundit në një muranë poetike; ajo mbjell mllefin për ta rikrijuar në një Hidër mitologjike, që vetëm duhma e saj i vret armiqtë; është e larmishme, krejt pranë një mozaiku të mbuzur me tone gjithfarëllojesh duke na u shfaqur me hiret e saj, si tipare të gdhendura nga një dorë mjeshtri.
Nga Imer Topanica
Ndonëse ka dekada që jemi shkëputur nga fund-shekulli i XX, ende prej andej na vijnë në formë jehone mendimet për poezinë e Shaip Beqirit. E cilësuar për vokabularin e pasur, pedanterinë e vargut, figuracionin dhe kompozimin unik, vijon edhe sot e kësaj dite ta provokojë kritikën.
E kam thënë edhe një herë më parë, sado që rrekemi ta përthekojmë përmasën e saj, me hovet, me trandjet, me afshin e akullin që i buron nga thellësia, mijëra stërkala do të na shpëtojnë duarsh, të denja për t’u ravijëzuar në eterin e historisë artistike letrare.
Ajo shquhet prej një “vizioni të zymtë” do të thoshte i ndjeri Ibrahim Rugova, jo vetëm kaq, do të konstatonte Xhevahir Spahiu, ajo synon të na shtynë drejt mendimit, përpara se të orvatet të ngre pesha. I zhytur në galeritë e saj të kuptimit, Ymer Shkreli do ta përshkruante si “pasthirrmë e shpirtit të copëtuar”.
E po le të ndalemi pikërisht këtu, te pasthirrma e një shpirti të bërë copë, copë
Poezia e Beqirit nuk është një sipërfaqe e një pasqyreje të lëmuar. Ajo të vjen si e plasur e copëtuar mbi një taban të fortë, ndërsa reflekton imazhin njerëzores të përthyer në qindra pjesë. Si e tillë, ajo mishërohet me dhimbjen duke e latuar këtë të fundit në një muranë poetike; ajo mbjell mllefin për ta rikrijuar në një hidër mitologjike, që vetëm duhma e saj i vret armiqtë; është e larmishme, krejt pranë një mozaiku të mbuzur me tone gjithfarë llojesh, e kështu me radhë, e kështu me radhë.
Cili është tabani i saj? Një kullë? Qoftë edhe e harruar? Padyshim! Një zjarr i pafikur, një therrë në prag, një karvan i braktisur, një imazh qielli që duket nëpërmjet vrimës së një frëngjie, bashkë me shumë ornamente toponimike të asaj që i ngërthen “shtëpia” apo atdheu poetik. Duke e njohur tash së voni edhe prej afër, ndonjëherë më vjen ta pyes veten, nëse ai e ka krijuar poezinë e tij, apo ajo e ka krijuar atë. Dhe nuk jam larg një verdikti që do të tingëllonte surreal si gjykim,.
Zjarri i pafikur
Nga gjurmët tona
S’kemi ku të qesim hapin
Si t’i nxjerrim rraqet
Nëpër të vetmen frëngji
Nëpër derën e lënë hapakrah
Po emrin në gurë
Vallë shiu do ta fshijë
Zjarrin si ta fikim
Kujtimin kush do ta bartë
Udhën si do ta harrojmë udhën
Ja një dhimbje mitike shqiptare e gdhendur në skulpturën e një poezie. E zgjodha rastësisht, nga grumbulli i poezive që shënjojnë atë që unë e cilësova si “taban të fortë”, mbi të cilin është plasur pasqyra e shpirtit e Beqirit. Mund të zgjidhja fare lehtë edhe poezinë për kullën, edhe atë për muranën, analogjia do të kuptohej nga lexuesit sqimatarë.
Kur jemi te këta të fundit, poezisë së Beqirit i duhen të tillët. Në fakt ajo i refuzon mediokrit, të paformuarit, të pakëndellurit dhe të rraskapiturit. Gjuha e saj, andaj është e qartë, e kthjellët, si një gurrë e patrazuar prej vitesh.
Poezia e Beqirit është një udhëtim i përgjakshëm. Një kujtesë kolektive e strukur në vargje me forcën e dhembjes së një poeti. Ka shenja të përkthyera në figura konkrete. Poetë, miq të dikurshëm, bashkudhëtarë, njerëz që lanë gjurmë gjaku në historinë e letërsisë dhe të kulturës përgjithësisht. Adem Demaçi, një ndër këto figura, fjala vjen.
Poezia e Beqirit ka bartë vulën e mërgimtarit. Poezia e Beqirit bartë edhe vulën e të mallëngjyerit për gurin, për kreshtën, për hirin në votës, si ajo e gacës që bartet nga era.
Ajo vjen me reminishencën e saj kulturore, si një neomigjeniane, a neolasgushjane. Ajo vjen si patos e topos. Natyrisht jo në frymën e një romantizmi të vonë, apo të një socrealizmi të zvetënuar, por me karizmin e modenitetit.
Ajo mund të mos njihet nga lexuesi i sotëm, kjo është një frikë të cilës ia njoh ngjyrën. Në fakt, kur e përmendëm gjuhën e saj prej gurre të patrazuar prej dekadash, e përmenda edhe lexuesin sqimatar. Kjo vetëvetiu e ka krijuar distancën me brezat e sotëm.
Por ajo (poezia e Beqirit pra), vijon të të magjepsë, me urtinë e saj, të veshur me një stilistikë të lartë… Duke e njohur tash së voni edhe prej afër, ndonjëherë më vjen ta pyes veten: nëse ai e ka krijuar poezinë e tij, apo ajo e ka krijuar atë?
Dhe më duket se jam krejt pranë një verdikti, që juve mund të ju tingëllojë shumë i çuditshëm: Po ajo e ka krijuar atë!
