Gjuha poetike, nuk synon vetëm ekonomizimin e materies gjuhësore, por edhe nxjerrjen në shesh të mendimit, duke e zbukuruar këtë akt me mjete stilistike, për aq sa është e mundshme. Kjo vërehet veçmas te poezia e mendimit. Natyrisht kur poeti gjakon të shpreh atë që e ndjenë, më shumë se sa ta stilizojë ndjenjën, sintaksa e gjuhës poetike mund edhe ta sakrifikojë pak rrafshin stilistik. Vargjet e Fitim Nuhiut duket qartë që në vetvete mbruhen nga ky lloj synimi.
Nga Imer Topanica
«Vdekja është femër», është metaforë që e paralajmëron lexuesin që në krye të herës, se bëhet fjalë për një përmbledhje nga tekste poetike që kanë një standard jo fort të zakonshëm.
Tone gri, që shpesh anojnë nga ato më të errëta, e që e mashtrojnë lexuesin me një përfundim krejt befasues, si në poezinë në vijim, janë karakteristikë që përsëritet:
ÇASTE LUMTURIE
Kur shpuzoren e ke përplot me cigare;
Kur filxhanin e kafesë e ke harruar pa e pirë;
Kur tavolinën e punës e ke përplot me letra të shpërndara pa ndonjë rregull;
Kur kuzhinën e ke rrëmujë;
Kur kokën e ke të trazuar nga mendime të ndryshme;
Kur ke ndjenja të përziera;
Kur hap frigoriferin dhe kërkon gjëra që ke harruar për t’i blerë;
Kur dëgjon një muzikë që të bën me nerva herë pas here;
Kur mendon disa njerëz që të mungojnë;
Kur shtrihesh dhe ndien kokë-dhembje të lehtë;
Kur sheh motin nga dritarja dhe s’të premton për ëndrrat e tua;
Kur sheh telefonin dhe s’merr thirrjen e dëshiruar;
Kur dhoma që sheh të është pluhurosur;
Kur qesh me veten, pa asnjë shkak;
Kur qan për veten, për një shkak;
Përgëzime!
Ti je i lumtur!
Uni poetik, si në rastet e tjera, pëlqen të strehohet në margjina të shoqërisë dhe që andej, të observoj botën, jetën, njerëzit. Këtë madje e njeh si mision:
VUAJTJA
Më pëlqen vuajtja,
prandaj edhe dua të jetoj;
Më pëlqen jeta,
prandaj edhe vuaj;
Më pëlqen të vuaj,
prandaj edhe shkruaj;
Më pëlqen të shkruaj,
prandaj edhe vuaj.
Vargu i Nuhiut nuk është i ngarkuar me stilema. Në të shumtën e herëve ai vjen i drejtpërdrejtë, duke provuar të godas drejt e në shenjë: në nxjerrjen në pah të asaj që do ta artikulojë poetikisht subjekti rrëfyes. Përmbledhja të lë përshtypjen se ky ishte një ndër synimet, meqë duket që e ka përvetësuar aq sa e ka shndërruar në lloj stili.
Në rrafshin motivor e tematik, përmbledhja të shëtitë nga gjërat e thjeshta, tek ato më të ndërlikuarat, nga imtësitë tek tërësitë, dhe nga sipërfaqet tek thellësitë, me një fjalë në një gamë të gjerë. Lajtmotivi, megjithatë, mbetet te errëta, vdekja, depresioni dhe e ndritshmja, jeta dhe dashuria. Shkurt, tek ky oksimorion emblematik. Eksploron poeti në këtë taban, duke na e ofruar një perspektivë të re të njohjes së botës, siç edhe e thotë vargu i poezisë «Streha»:
aty shoh jetën reale
dhe vetëm nga ajo pikë shoh fytyrat,
ato fytyra të vërteta e të sinqerta njerëzore.
Mund të themi se ai hapëron guximshëm mbi një terren të vështirë, ndaj e ka edhe një përshkrim filozofik krejt origjinal.
Fjala vjen, për shumë kë, vjeshta nuk do të merrej për sinonim të dashurisë. Shpesh poetët, duke dashur ta përshkruajnë këtë ndjenjë të fuqishme të thellë e kulmore që e përjeton njeriu, e marrin pranverën si shembull, por jo Nuhiu. Këtij, «pjekja» dhe «vjelja» e fryteve, i aludon në përjetësimin final të kësaj ndjenje.
Për ta përmbledhur mendimin tonë mbi librin: «Vdekja është Femër», i dedikohet një lexuesi më të ngritur, duke qenë se provokon me ide e perspektiva jo fort të zakonshme të njohjes së njerëzores. Shtron pyetje, përgjigjet e të cilave mund të gjinden, vetëm pas diskutimesh shteruese. Dua të them se… nuk mund t’i sugjerohet gjithkujt për lexim.
