Nataliteti, mortaliteti dhe sidomos emigracioni i popullsisë, janë faktorë që kanë ndikuar në ndryshimet e mëdha demografike në shoqëritë shqiptare. Kosova dhe Shqipëria po vijojnë të përballen me dukurinë e emigracionit, i cili gjithnjë e më tepër po shihet si një problem për të cilin, nuk është gjetur zgjidhja, shkruan Fol Drejt.
Studiuesit thonë se indikatorët e zhvillimit demografik, nuk janë aspak të mirë. Duke iu referuar studimit të akademik Hivzi Islamit, të titulluar “Demografia e Kosovës”, recensentët Isa Mustafa e Anton Kolë Berishaj, shkruajnë:
“Nga të dhënat që ofrojnë statistikat vitale dhe statistikat vijuese demografike e të tjera, shihet se zhvillimi demografik në indikatorët bazë nuk është i volitshëm. Gjithnjë sipas autorit, këto dhjetë vjetët e fundit nga rënia e normave të lindshmërisë dhe emigrimi gjithnjë e më i madh, sidomos i grupmoshave e të rinjve në periudhën e përtritjes biologjike, shtimi natyror dhe rritja e përgjithshme e popullsisë kanë tendenca të zvogëlimit. Ajo që është e rëndësie të veçantë për trendin e zvogëlimit, sipas autorit del se në periudhën 2010-2022 numri i lindjeve të gjalla është zvogëluar nga rreth 33.000 në afër 20.000.”
Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK), në një raport të publikuar për vitin 2021, vë në dukje faktin e zvogëlimit të popullsisë, për shkak të këtyre faktorëve:
“Gjatë vitit 2021, popullsia e Kosovës pati një rritje natyrore për 14 391 persona. Është vlerësuar se gjatë këtij viti kanë: ndërruar vendbanimin (komunën) e tyre, 7 353 persona; imigruar (përfshi të kthyerit) në Kosovë, 4 122 persona; dhe kanë emigruar 42 728 persona.
Kurse, bilanci i migrimit ndërkombëtar (migrimi neto) për vitin 2021 ishte (-38 606 banorë). Ndërkaq, popullsia rezidente e Kosovës, për periudhën 01 janar – 31 dhjetor 2021, u zvogëlua për (-24 215 banorë).”
Po sipas këtij raporti, popullsia në Kosovë për vitin 2021 vlerësohet të jetë 1,773. 971 banorë rezidentë.
Edhe Shqipëria nuk qëndron më mirë. Për më shumë, sipas revistës së njohur Forbes, ajo kryeson në listë, e prirë nga endet si Gana e Bosnja Hercegovina, si një ndër vendet me mbi 30% të popullsisë e cila jeton në emigracion.
Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës Glauk Konjufca para disa ditësh, duke iu referuar trendit negativ të zvogëlimit të popullsisë, ndërsa këtu kishte parasysh edhe fenomenin e emigracionit, tha se kjo çështje është brengosëse:
“Të gjithë jemi të brengosur që ta zëmë në vitin kur kam lindur unë dhe sot, Kosova i ka 400 mijë banorë më pak. Kurse ne jemi vendi me natalitetin më të madh në Evropë. Kjo na tregon se çfarë ka ndodhur në të vërtetë. Kjo duhet të jetë në fokus të mobilizimit të të gjitha institucioneve tona për të bërë një plan nacional dhe gjithëpërfshirës ashtu, pra po flas për vitin 1981 kur është bërë regjistrimi i fundit e kur Kosova ka pasur përafërsisht 2 milionë banorë dhe sot në vlerësime të përafërta thuhet të jetë diku 1.6 milionë apo 1.7”, ka theksuar kreu i Kuvendit të Kosovës.
Sipas tij, viti 2060 nuk duhet të na zë me këtë trend negativ dhe popullsia të bie në 1.2 milionë.
Në kërkim të një jete tjetër
“Një grup tjetër që zakonisht shfaqet në vendet me diasporat më të mëdha janë ato në Evropën Lindore dhe Ballkan. Pas rënies së komunizmit në fillim të viteve 1990, shumë njerëz u larguan në kërkim të mundësive më të mira ekonomike, për shembull në Evropën Perëndimore. Rajoni pa më shumë trazira dhe luftë në vitet 1990, duke u rritur përmasat e diasporave. Bosnja dhe Hercegovina – e cila shpalli pavarësinë në 1991 gjatë rënies së Jugosllavisë komuniste dhe pasoi një luftë të përgjakshme etnike – kishte 34% të popullsisë së saj që jetonte jashtë vendit në vitin 2020. Shqipëria i dha fund më shumë se dyzet viteve të komunizmit dhe izolimit ndërkombëtar në 1992. Keqmenaxhimi i rëndë financiar dhe një luftë civile që pasoi e mbajtën vendin në gjendje të vështirë përgjatë viteve 1990 dhe në mijëvjeçarin e ri. Sot, pothuajse një e treta e popullsisë jeton jashtë vendit. Më shumë kombe të Evropës Lindore dhe ish-Republika Sovjetike midis vendeve me diasporat më të mëdha në botë janë Moldavia, Armenia, Maqedonia e Veriut, Kroacia dhe Kazakistani” – shkruan Forbes.
Në Kosovë, shumica e të rinjve kanë për motiv kryesisht “kërkimin e lumturisë” në vendet perëndimore. Shumë prej tyre shprehen të zhgënjyer për mungesë të perspektivës, prandaj kemi statistika të frikshme për sa i përket emigracionit. Pasiguria ekonomike, mungesa e vendeve të punës etj, i shtyjnë ata të mos mendojnë opsione të tjera.
200 mijë qytetarë të Kosovës, vetëm në katër muajt e parë të këtij viti, kanë aplikuar për viza në Gjermani. Zvicra dhe Kroacia duket të kenë qenë dy alternativa të tjera, po ashtu shumë të kërkuara. Mbi 8000 kërkesa për viza janë parashtruar edhe në Ambasadën e Zvicrës, ndërsa 1944 për Kroaci.
Sipas Pulsit Publik XXI, i publikuar në vitin 2021, papunësia dhe varfëria dalin me qenë tri çështjet kryesore për të cilat b
“Anketa e Pulsit Publik e vjeshtës 2021 hulumtoi edhe problemet më kryesore me të cilat përballet Kosova aktualisht. Gjetjet tregojnë një ndryshim nga anketa e mëparshme në tri çështjet madhore që ndikojnë në mirëqenien sociale, me problemet mjedisore që ia kanë zënë vendin korrupsionit si çështja e tretë më madhore. Tri çështjet kryesore të raportuara gjatë kësaj ankete ishin papunësia (26.7%), varfëria (24.3.%) dhe problemet e hapësirës urbane (6.7%), ndërkohë që papunësia, varfëria dhe korrupsioni ishin tri shqetësimet kryesore në maj 2021. Krahasuar me majin e vitit 2021, korrupsioni (9.3%) ka rënë me 4.5 pikë përqindjeje. Problemet e hapësirës urbane dhe çmimet e artikujve esencialë janë ndër 5 çështjet kryesore me të cilat ballafaqohen qytetarët e Kosovës” – thuhet ndër të tjera në këtë raport.
Muaj më parë, sipas një ankete të publikuar në kuadër të një projekti të Bashkimit Evropian dhe Këshillit për Bashkëpunim Rajonal (RCC), shumë të rinj janë shprehur të pakënaqur për shkak të mungesës së vendeve të punës, sistemin e dobët arsimor, shëndetësor etj. dhe përgjithësisht mungesën e një perspektive të sigurt në jetën e tyre. Këto arsye besohet se janë të mjaftueshme, përkatësisht motivi kryesor pse ata ua mësyjnë vendeve perëndimore./FolDrejt/
