Jamal Khashoggi
Nëntorin e kaluar gazetari i ndjerë saudit, Jamal Khashoggi ka shkruar një ese për magazinën më të madhe të Europës “Der Spiegel”, ku ka kritikuar ashpër represionet e princit Muhamed bin Salman në vendlindjen e tij. Megjithatë mes gazetarit kritik të qeverisë saudite dhe magazinës “Der Spiegel” kishte një keqkuptim: Spiegel-i i kishte dhënë hapësirë për 10 mijë shkronja, kurse Khashoggi kishte menduar se vlente për 10 mijë fjalë dhe për shkak të gjatësisë së artikullit – ai mbeti i pabotuar. Foldrejt.com ka arritur ta zbulojë artikullin e pabotuar deri 27.10.2018 dhe ua sjell në vijim të plotë. Artikulli vlen si një kronikë e paralajmëruar e vdekjes së gazetarit saudit në 2 tetor në konsullatën e Arabisë Saudite në Stamboll.
Kur Muhamed bin Salman del në një konferencë, zakonisht qëndron i vetëm përpara, kurse gjithë të tjerët e ndjekin nga pas. Ne kemi një “udhëheqës të lartë”, edhe pse ai nuk është shefi i qeverisë, pasi kjo i është besuar babait të tij Mbretit Salman. MbS ka shtjelluar sundimin absolut në fushën civile dhe ushtarake dhe ka konstruktuar një fuqi sigurie dhe strukturë në rrethin udhëheqës si masë të pashembullt më parë.
Përpara se Muhamed bin Salman të bëhej kaq i pushtetshëm nga babai i tij, në Arabinë Saudite kishte disa qendra pushteti. Shteti qeverisej njëlloj si Bashkimi Sovjetik nga byroja politike; mbreti kishte pranë vetes vëllezërit. Ata kishin mundësi udhëheqjeje të barabartë dhe pozita nëpër ministri. Kështu që të mirat publike ndaheshin – si punësimet, paratë, koncesionet, bile edhe shteti. Kështu ata kishin rastin të punojnë për mirëqenien e arabëve të varfër. Ata edhe kryenin marrëveshje të përbashkëta. Princi Sultan Al Saud udhëhoqi mbi 40 vjet me ministrinë e brendshme, deri në vdekjen e tij 2011. Ai kishte ndikim edhe në Komunitetin Ndërkombëtar. Marrëveshjet ushtarake që janë kryer gjatë periudhës së tij ishin legjendare, jo vetëm nga shumat e mëdha lubrifikuese. Muhamed Bin Salman e abrogoi Byronë Politike. Në të ka vetëm pak anëtarë që akoma mbajnë pozita të rëndësishme. MbS mban larg qoftë edhe vëllain dhe gjysëmvëllain e tij. Askënd nuk lejon pranë vetes së tij. Vetëm Khalid bin Salman, vëllai i tij tre vjet më i vogël, mban postin e ambasadorit të Arabisë Saudite në SHBA. Përndryshe, Khalidi është personi më i afërt me të. Por një gjë është e vërtetë: MbS i beson vetëm vetëvetes.
Princi i Kurorës ka në kokë sistemin politik të Arabisë Saudite. Në nëntor 2017 ai rrethoi dhe arrestoi me pretekstin e luftës kundër korrupcionit një pjesë të madhe të anëtarëve të pushtetshëm të familjes së tij. Pasi krijoi një komision hetimi që e udhëhoqi vetë, shpagimi erdhi shpejt dhe papritur.
Që të jemi të qartë, unë jam pro luftës së vërtetë ndaj korrupcionit, por jo ndaj asaj, që zhvillohet shkurt dhe menjëherë konfiskohen pasuritë dhe paratë e të pandehurve. Kjo ka imazh të shëmtuar te investitorët e huaj në Arabinë Saudite dhe dëmton ekonomikë tonë. Unë dua, që të luftojmë radikalizmin fetar, por jo të zëvendësojmë fanatikët me fashistët, të cilët thurin vargje për virtytet e “Führer”-it, kurse në anën tjetër të shkatërrohen pamëshirë të tjerët të cilët përfaqësojnë mendimin ndryshe.
MbS operon mjaft mirë me pushtetin politik brenda familjes mbretërore. Kur ai mori postin e princit të kurorës në qershor 2017, shpërnguli kushëririn e tij Muhamed bin Nayef, ish princin e atëhershëm të kurorës dhe ministrin e brendshëm. Ndërkohë ai ka vendosur 40 anëtarë të ri të familjes në poste të ndryshme shtetërore. Edhe pse ka abroguar Byronë Politike, ai nuk ka prekur principet themelore të sistemit të vjetër të patronazhit. Ai është treguar i kujdesshëm që 40 anëtarët e ri të përfaqësojnë gjithë degët e familjes. Lufta e tij e menduar kundër korrupcionit është e ngjashme me njërën unazë të bijës së zotrave grekë Medusa. Në vend që ai të lufton kokën, ai sulmon vetëm njërin nga gjarpërinjtë e mëdhenj. Princërit e ri të vendosur prej tij nuk janë partnerët e tij, por ndjekësit. Ata dridhen prej tij dhe në asnjë mënyrë nuk guxojnë të zemërojnë atë. Nëse ata sillen mirë, atëherë fitojnë besimin për t’u ngjitur më lartë.
Kjo anëtarësi e re e të rinjve të familjes mbretërore kontrollojnë pozitat qendrore të pushtetit, që më parë u besoheshin vetëm anëtarëve të vjetër. Gjithashtu edhe ky është një ndryshim ndër Muhamed bin Salman. Në një shtet, ku të vjetrit respektohen, pozita të tilla merrnin vetëm vëllezërit më të vjetër ose bile edhe baballarët ose mixhallarët e tyre.
Oborrin mbretëror e udhëheq me mjeshtëri Muhamed bin Salman, por nuk vlen e njëjta gjë edhe me ekonominë dhe politikën e jashtme. Bilanci i tij i deritanishëm nuk lë për të dëshiruar aspak, veçanërisht në raportet me fqinjët tanë. Lufta në Jemen është një tragjedi njerëzore, e cila, frikëson edhe më të këqinjtë. Thuajse gjysma e banorëve kërcënohen nga uria.
Princi i Kurorës duhet të tërhiqet nga koalicioni luftarak dhe në vend të kësaj të pozicionohet si garantues i paqes – ashtu siç bëntë mbreti Faisal. Pasi në Jemen nuk mund të ketë zgjidhje ushtarake, e thotë edhe vetë ministri i jashtëm saudit. Unë dua që vendi im ti bëjë ballë ekspansionit konfeksional të Iranit në Siri, Jemen dhe Liban, por unë nuk dua, që ne të rrezikojmë një luftë të hapur me Iranin, i cili do sjellte në shkatërrimin e të dyja vendeve. Unë dua që Arabia Saudite të jetë përcaktues dhe me ndikim në rajon, por jo të tmerrojë vendet e vogla.
Muhamed bin Salman ka më shumë ëndrra, sesa vetëm të zëvendësojë fronin e të atit. Ai sheh lartë të barazohet me mbretin e parë dhe themeluesin e dinastisë Ibn Saud. Mbështetësit e tij e quajnë MbS si “babain e dytë të themelimit”. Mbi Twitter, rrjetin më të madh social në Arabinë Saudite, shpërndahen fotografi, ku shihet MbS ti ngjajë gjyshit të tij legjendar.
Një pikturë e një artisti anonim tregon sesi Muhamed bin Salman i projekton të ardhmen gjyshit të tij Ibn Saud të vdekur përpara 65 vjetësh, përcjell foldrejt.com. Kuptimi i saj është i qartë: MbS nuk është vetëm pretendenti për të fituar fronin, ai është edhe pasuesi i gjyshit të tij të dashur. Kështu MbS krijon kultin mbi veten e tij, brenda dhe jashtë, se nuk ka anëtarë tjerë të familjes si ai.
Situata aktuale është ideale për princin e kurorës. Ai ka pushtetin total dhe legjitimitet nga babai i tij, për të jetësuar projektin e vizionit të tij. Kështu do mbetet me gjasë deri në vdekjen e Mbretit Salman. Unë nuk besoj, që MbS do shfronësojë ose të heq dorë nga babai i tij. MbS ka nevojë për mbështetjen e babait 82 vjeçar, për të vijuar planet e tij të guximshme, por pjesërisht të rrezikshme.
Pushteti absolut është një gabim, pavarësisht nëse një vend ndodhet në rrezik dhe ka nevojë për shpëtim. Ne arabët kemi përvojë të keqe, ku udhëheqësit patriotë dhe të drejtë, shumë shpejt kthehen në diktatorë. Nga këto udhëheqës llokoçitet vuajtja jonë, që më pas në shumicën e rasteve përfundojnë me gjendje të jashtëzakonshme, disfata dhe luftëra civile./Foldrejt.com
