Po bëhen muaj që në Kosovë e Serbi po vlon debati rreth të ashtuquajturit Plani franko-gjerman. Dy lojtarët kryesorë në arenën diplomatike ku po zhvillohet beteja: Kryeministrit Albin Kurti dhe Presidenti Aleksandër Vuçiq, kanë ngecur te çështja e Asociacionit, përkatësisht njohja reciproke…
Nga Fol Drejt (Editorial)
Dje rreth mesditës një grup studentësh, marshit të të cilëve iu bashkuan edhe disa qytetarë, protestuan kundër “Zajednicës”, entitet politik ky që besohet se e rrezikon qenësinë e republikës. Më saktë, marrëveshjet e vitit 2013, përkatësisht 2015-të prej të cilave derivon çështje, ia veshin një varg kompetencash të cilat i dhënë fuqi deri në atë shkallë sa, nuk mund të kontrollohet nga askush.
“Sipas draft-statutit të publikuar sot, Asociacioni shpërbëhet veç nga Kuvendi i saj me 2/3 e votave. Mjafton veç ky nen që me e refuzu themelimin e Asociacionit. Me sa parë mend çohet njeri dhe e themelon një organizëm që s’mundet me zhbë?” – shtronte një pyetje retorike para disa javësh gazetari Mirlind Behluli.
Një pjesë e konsiderueshme e opinionit publik konsideron se, hapat e Qeverisë Kurti në raport me kërkesën e implementimit të Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe, duhet të bëhen me shumë kujdes.
Vetë Kryeministri Albin Kurti për ta bërë balancën e luftës diplomatike kundër Serbisë, nuk ka qëndruar në defensivë, por e ka “sulmuar” palën tjetër me kërkesën për njohje reciproke.
“Nuk mund ta nxjerrim qerren para kalit” – përtypë frazën tashmë të njohur, ndërsa provohet të vihet në presion nga pyetjet rreth formimit të Asociacionit. Me këtë ai lë të nënkuptojë se nuk është krejtësisht kundër themelimit të tij, por jo duke i dhënë kompetenca ekzekutive, duke mos u mbështetur në elementin mono-etnik, e sidomos të mos themelohet përpara nënshkrimit të marrëveshjes përfundimtare, pra për pa u njohur (qoftë edhe de facto), nga Serbia.
“Pajtohem plotësisht që, normalizimi i marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, është i mundshëm vetëm nëpërmjet një marrëveshjeje që është ligjërisht dhe ndërkombëtarisht e obligueshme dhe që e ka njohjen reciproke në qendër. Nuk po themi që njohja reciproke do të jetë i vetmi element i marrëveshjes, por nuk mund të jetë në skaj, duhet të jetë në qendër” – tha ai në një intervistë të dhënë për Euronews Albania.
Kosova nga perspektiva serbe
Për koincidencë, krahas protestës së organizuar në Prishtinë kundër themelimit të “Zajednicës”, në Beograd ndodhi një protestë tjetër. Të djathtët ekstremë u rrekën të futeshin në presidencë me parulla kundër Vuçiqit, ndërsa e kërcënonin me llogaridhënie për humbjen e Kosovës.
Në debatin parlamentar të mbajtur javë më parë, Vuçiq tha se paraardhësit e tij kishin bërë gabime të mëdha gjatë rrugës dhe ai vetë është duke bërë përpjekje maksimale për t’i sajuar dëmet e mëdha.
Madje ngërçi i dialogut për normalizim të raporteve, vjen pikërisht nga këmbëngulja e Serbisë për ta themeluar fillimisht Asociacionin:
“Nëse mendoni se po më thërrisni në Bruksel për të më bindur, ju them se pa e ditur se çfarë po ndodh me Bashkimin e Komunave Serbe, mos më telefononi… Ju më quani turist, por kjo nuk më intereson, kam qenë 200 herë në Bruksel. Ju lutem më njoftoni kur ta dorëzojnë Bashkimin e Komunave Serbe. Kur ta dorëzojnë, do të vij të flas për gjithçka tjetër” – citohet të ketë thënë Vuçiq, para pak javësh.
Megjithatë, së fundi në Tv “Pink”, pas protestës së djathtistëve pro-rusë në Beograd, ai u shpreh se do të merrte pjesë në Mynih, për ta “penguar” Kurtin të veprojë ashtu siç do ai:
“Ne kemi një periudhë të vështirë përpara, të premten do të jem në Mynih ku do të bisedoj me udhëheqës shtetesh më të rëndësishme të botës. Janë takime të vështira, por duhet të shkoj që Kurti të mos bëjë atje çfarë të dojë.”
Ndërkombëtarokracia
Shtetet e Bashkuara të Amerikës (ShBA) dhe Bashkimi Evropian (BE), me përfaqësuesit e tyre, i kanë shtyrë të dy palët deri te një pikë, sa për ta cilësuar si “bazë të mirë për zhvillim të mëtejmë të procesit”, Planin franko-gjerman.
Në Kosovë, por edhe në Serbi (të paktën për aq sa raportojnë mediat serbe), krerët e shtetit akuzohen se nuk po tregohen mjaft transparent për sa i përket procesit.
Kryeministri Kurti sot në parlament tha se ai është treguar mjaft i hapur dhe se, të paktën, secilit krye-opozitar ia ka treguar përmbajtjen e draftit të fundit që i është dorëzuar atij si palë negociuese.
Me rastin e përvjetorit të ditës më të shënuar për Serbinë, Presidenti Joe Biden në një letër dërguar Vuçiqit, përmendi edhe çështjen e normalizimit të marrëdhënieve me Prishtinën, duke e shprehur hapur “mbështetjen e ShBA-ve ndaj Serbisë, në rrugën e saj auro-atlantike.”
Sekretari amerikan Antony Blinken po ashtu me rastin e Ditës së Shtetësisë së Serbisë, tha se “Serbia e Kosova do të bëjnë kompromise të vështira!” – në përpjekjet e tyre për normalizim marrëdhëniesh.
Veprimeve dhe deklaratave intensive të amerikanëve dhe evropianëve për ta shtyrë Serbinë që ta pranojë Kosovën si fakt, u është përgjigjur Rusia, nëpërmjet ambasadorit të tyre në Beograd. Alexandar Bocan Harchenko së fundmi ka thënë se “Serbia nuk duhet ta nënshkruajë marrëveshjen përfundimtare me Kosovën, pa përfunduar lufta në Ukrainë, e cila do të kurorëzohet me fitoren e Rusisë!”
Në këtë kontekst të presioneve diplomatike për të dyja vendet, pritet që muajt në vijim të rezultojnë me hapa konkret drejt jetësimit të marrëveshjes përfundimtare. Njohja de facto e Kosovës nga Serbia, do të nënkuptonte riorientim i politikave nacionale serbe drejt integrimeve euro-perëndimore dhe shkëputja e madhe nga ndikimi rus. Kjo e justifikon arsyen e shpenzimit kaq të madh të energjisë së Perëndimit ndaj Ballkanit Perëndimor. Po ashtu, normalizimi i raporteve, do të nënkuptonte shuarjen e një vatre të krizës./FolDrejt/
