Gjëndra tiroide është e vogël, në formë fluture, e vendosur në pjesën e përparme të qafës dhe është pjesë e sistemit endokrin. Duke prodhuar dhe çliruar hormone, ai kontrollon shumë funksione të rëndësishme në trup, siç është metabolizmi, pra shndërrimi i ushqimit në energji.
Hormonet tiroide ndikojnë gjithashtu në tretje, rrahjet e zemrës, frymëmarrjen, temperaturën e trupit, ruajtjen e shëndetit të lëkurës dhe kockave, zhvillimin e trurit, aktivitetin mendor dhe pjellorinë. Prandaj, kur nuk funksionon siç duhet, mund të ndikojë në të gjithë trupin, përcjell Fol Drejt.
Problemet me gjëndrën tiroide ndodhin edhe te meshkujt, por janë më të shpeshta te femrat, veçanërisht ato mbi 60 vjeç . Grupet e tjera të rrezikut janë njerëzit që kanë një histori familjare të sëmundjes së tiroides, njerëzit që përdorin droga ose suplemente ushqimore me përqendrime të larta të jodit dhe njerëzit që vuajnë nga disa sëmundje autoimune, për shembull diabeti i tipit 1, artriti reumatoid dhe lupus.
1. Kur të dyshoni për probleme me gjëndrën tiroide?
Duke qenë se gjëndra tiroide luan një rol të rëndësishëm në shumë sisteme dhe procese, mund të shfaqen një sërë simptomash dhe mund të ndodhë lehtësisht që të mos i lidhni fare. Sigurohuni t’i kushtoni vëmendje nëse vëreni:
rrahje të ngadalta ose të shpejta të zemrës
humbje e pashpjegueshme e peshës ose shtim në peshë
vështirësi në tolerimin e të ftohtit ose të nxehtit
depresioni ose ankthi
perioda të parregullta
Këto janë simptoma të përgjithshme që mund të lidhen ose jo me gjëndrën tiroide. Nëse i vëreni, sigurohuni që të flisni me mjekun tuaj dhe sigurohuni që ta kontaktoni nëse vëreni një gungë ose ënjtje në qafë ose nëse ndjeni dhimbje në atë zonë.
2. Si diagnostikohen sëmundjet e gjëndrës tiroide?
Kur dyshohet për një problem të tiroides, mjeku juaj ndoshta do të urdhërojë fillimisht një test gjaku për të matur nivelin e hormonit stimulues të tiroides (TSH). Ai synon të lokalizojë çrregullimet e rritjes dhe uljes së aktivitetit të gjëndrës tiroide dhe përdoret gjithashtu në diagnostikimin e infertilitetit tek gratë.
Një procedurë e zakonshme diagnostike është ekografia e gjëndrës tiroide dhe rekomandohet kur ndjeni një gungë, ënjtje ose dhimbje në qafë, ose nëse mjeku vëren ndryshime në madhësinë ose formën e gjëndrës tiroide. Ai gjithashtu mund t’ju drejtojë në një ekografi nëse keni disa nga simptomat e përgjithshme të përmendura më parë ose i përkisni një grupi rreziku.
Ekografia e tiroides i mundëson mjekut të vlerësojë madhësinë, formën, densitetin dhe strukturën e gjëndrës tiroide, si dhe të kërkojë ndryshime të mundshme në gjëndrën tiroide, si gunga ose nyje. Është një metodë ekzaminimi pa dhimbje dhe e thjeshtë, e cila nuk ka efekte të dëmshme dhe mund të aplikohet për të gjithë pacientët, përfshirë fëmijët e vegjël dhe gratë shtatzëna.
3. Cilat janë sëmundjet e mundshme të gjëndrës tiroide?
Katër llojet kryesore të sëmundjeve të lidhura me tiroiden janë hipertiroidizmi dhe hipotiroidizmi , dy çrregullimet më të zakonshme të funksionit të tiroides, dhe kanceri dhe një gjëndër tiroide e zmadhuar.
Hipertiroidizmi nënkupton rritjen e aktivitetit të gjëndrës tiroide, prandaj, ajo prodhon dhe çliron më shumë hormone sesa i duhen trupit. Rezultati është përshpejtimi i disa aspekteve të metabolizmit, dhe shkaqet e mundshme përfshijnë sëmundjen e Graves, nyjet në gjëndrën tiroide, tiroiditi dhe tiroiditi pas lindjes (inflamacioni i gjëndrës tiroide), tumori beninj në gjëndrrën e hipofizës, një nivel shumë i lartë i jodi në gjak, marrja e tepërt e barnave të destinuara për trajtimin e hipotiroidizmit.
Hipotiroidizmi nënkupton aktivitet të reduktuar të gjëndrës tiroide, prandaj, ajo nuk prodhon dhe lëshon mjaft hormone, rezultati është një ngadalësim i disa aspekteve të metabolizmit. Shkaqet e hipotiroidizmit përfshijnë sëmundjen e Hashimotos, sëmundjen autoimune, tiroiditin (inflamacioni i gjëndrës tiroide), mungesa e jodit, përdorimi i tepruar i barnave që synojnë trajtimin e hipertiroidizmit. Mund të jetë edhe pasojë e heqjes së gjëndrës tiroide.
Kanceri i tiroides është sëmundja malinje më e zakonshme e sistemit endokrin, por në një numër të madh rastesh trajtohet me sukses.
Zmadhimi i gjëndrës tiroide nënkupton pikërisht atë që sugjeron emri, dhe shkaqet janë kryesisht beninje: sëmundja e Graves, sëmundja e Hashimotos, hipertiroidizmi, hipotiroidizmi, tiroiditi, mungesa e jodit. Megjithatë, shkaku mund të jetë edhe kanceri i tiroides.
4. Si trajtohen sëmundjet e tiroides?
Metoda e trajtimit zgjidhet nga mjeku në bazë të cilës sëmundje të tiroides është dhe sa e rëndë është gjendja dhe ka tre opsione kryesore: medikamente, kirurgji, terapi me rrezatim dhe/ose kimioterapi.
Ilaçet për sëmundjet e tiroides mund të ndahen në disa kategori. E para janë barnat që pengojnë gjëndrën tiroide të prodhojë hormone dhe përdoren për trajtimin e hipertiroidizmit. E dyta përfshin barnat që ndihmojnë në trajtimin e simptomave të hipertiroidizmit, të tilla si rrahjet e shpejta të zemrës, por nuk trajtojnë vetë gjendjen e gjëndrës tiroide. Grupi i tretë përfshin përdorimin e jodit radioaktiv, i cili dëmton qelizat e gjëndrës tiroide dhe përdoret në trajtimin e hipertiroidizmit dhe kancerit. Grupi i katërt janë format artificiale të hormoneve për trajtimin e hipotiroidizmit, transmeton centarzdravlja.hr .
Kirurgjia ose tiroidektomia është heqja kirurgjikale e të gjithë ose një pjese të gjëndrës tiroide dhe indikacionet në bazë të të cilave rekomandohet operacioni i tiroides janë:
tumoret beninje dhe malinje të gjëndrës tiroide
çrregullime të sekretimit të hormoneve, të cilat nuk mund të rregullohen me ilaçe
dyshimi për një sëmundje malinje që nuk mund të vërtetohet me siguri
gjëndër tiroide e zmadhuar
presioni në ezofag dhe trake për shkak të një gjëndre tiroide të zmadhuar
arsye kozmetike
Sa nga gjëndra juaj tiroide do të hiqet gjatë procedurës varet nga arsyeja e operacionit. Është e mundur të hiqet një lob, një pjesë më e madhe apo edhe e gjithë gjëndra tiroide.
Terapia me rrezatim dhe/ose kimioterapia janë opsione trajtimi për kancerin e tiroides. Të dyja llojet e terapisë vrasin qelizat e kancerit dhe parandalojnë rritjen e tyre.
5. Si të kujdeseni për shëndetin e tiroides?
Nuk ka asnjë mënyrë të besueshme për parandalimin e sëmundjeve, prandaj është jashtëzakonisht e rëndësishme të njihen simptomat, të reagohet sa më shpejt në drejtim të diagnostikimit të problemit dhe në fund, nëse është e nevojshme, të bëhen kontrolle të rregullta dhe të merret terapia e përshkruar. Megjithatë, ajo që mund të bëni për shëndetin e tiroides është të siguroheni që dieta juaj të përfshijë mjaft jod. Falë kripës së jodizuar, shumica e njerëzve tashmë konsumojnë mjaftueshëm jod dhe marrja mund të rritet duke konsumuar ushqime që e përmbajnë atë:
e djathit
qumështi i lopës
kos
vezët
peshk deti
bari i detit
qumësht soje
salce soje./FolDrejt/
