Sytë e foshnjës mund të ndryshojnë ngjyrën pas lindjes dhe a janë të gjithë të lindur me të njëjtën ngjyrë sysh?
Sytë e foshnjave janë ende në zhvillim kur vijnë në botë. Në muajt e parë të jetës, mprehtësia e tyre vizuale dhe perceptimi i dritës do të ndryshojnë, por ç’të themi për ngjyrën? Është një mit i përsëritur shpesh se të gjitha foshnjat lindin me sy blu, por e vërteta është se ngjyra e syve varet nga gjenetika dhe një pigment i quajtur melaninë, përcjell Fol Drejt.
A lindin të gjithë foshnjat me sy blu?
Jo të gjithë foshnjat lindin me sy blu. Në fakt, hulumtimet kanë treguar se më shumë foshnja lindin me sy kafe sesa blu.
Testi i syve të porsalindur (NEST) zbuloi se, nga një kampion prej 192 të porsalindurve nga studime të ndryshme, 63 për qind kishin sy kafe, ndërsa vetëm 20 për qind kishin sy blu.
Ngjyra e syve të foshnjës në lindje diktohet nga gjenetika, prandaj vëllezërit e motrat e prindërve me sy blu kanë më shumë gjasa të kenë të njëjtën ngjyrë të syve, por e njëjta gjë vlen edhe për jeshile ose kafe.
Sipas Atlasit Botëror, Estonia dhe Finlanda janë kryeqytetet me sy blu në botë, me 89 për qind të popullsisë që kanë këtë ngjyrë sysh.
A ndryshojnë ngjyrën sytë e foshnjës?
Në disa vende, shumë foshnja lindin me sy blu, por kjo përqindje nuk reflektohet në popullatën e rritur. Kjo për shkak se ngjyra e syve të foshnjës mund të vazhdojë të ndryshojë deri në moshën dy vjeçare, shkruan Live Science.
Kur një fëmijë lind me sy blu që më vonë bëhen të gjelbër, me ngjyrë ose kafe, kjo lidhet me sasinë e melaninës që zhvillohet në një pjesë të syrit të quajtur iris. Shumë melaninë krijon sy kafe, më pak jeshil, dhe mungesa e melaninës është ajo që krijon sytë blu.
Pse disa sy janë blu?
Asgjë në syrin e njeriut nuk është natyralisht blu, por njerëzit pa melaninë në iris kanë sy blu. Dhe nga vjen kjo? Ngjyra blu e syve në fakt shkaktohet nga efekti Tyndall, një fenomen i ngjashëm me trukun vizual që na bën të perceptojmë qiellin si blu.
Irisi përbëhet nga dy shtresa qelizash: stroma sipër dhe epiteli poshtë. Në sytë blu, stroma është një shtresë transparente dhe përmban zero pigment për shkak të një mutacioni gjenetik.
Kur ekspozohet ndaj dritës, shpërndan valët e dritës. Bluja shpërndahet më shumë se ngjyrat e tjera sepse udhëton si gjatësi vale më të shkurtra, duke e bërë blunë më të lehtë për t’u reflektuar dhe duke e bërë atë më të dukshme.
Stroma në sytë kafe përmban nivele të larta të melaninës kafe në të zezë, kështu që kjo është ngjyra që shohim. Për sytë gri, është një fenomen i ngjashëm me sytë blu, vetëm se stroma përmban më shumë kolagjen. Kjo e bën shtresën më pak transparente dhe hesht blunë.
Efekti Tyndall ende shfaqet te sytë e gjelbër. Megjithatë, stroma përmban sasi të vogla melanine, gjë që e bën reflektimin blu të duket një ngjyrë tjetër, raporton IFL Science./FolDrejt/
