Kosova dhe Serbia i janë kthyer dialogut, si të vetmit proces që mund t’i tejkalojë problemet me të cilat ballafaqohen këto dy vende, shkruan Fol Drejt.
Sipas njohësve të zhvillimeve politike po thonë se aktualisht theksi aktualisht është vënë te çështja e asociacionit. Politikologu Albinot Maloku e ka kujtuar faktin që i ashtuquajturi “Plani Fanko-Gjerman”, u pranua qysh nga fillimi nga Kosova, ndërsa fillimisht u refuzua nga Serbia, për t’u pranuar më vonë “si bazë për ta vijuar procesin e dialogut”. Ai më tej në emisionin PRIME në televizionin publik, tha se i gjithë procesi është karakterizuar nga mos-transparenca. Megjithatë, duke iu referuar deklaratave publike ai tha se pala serbe në fakt është detyruar ta pranojë Planin Franko-Gjerman, me jusitifikimin se në të kundërtën do të kishin pasoja:
“Neve e dimë që ky është i suksesshëm për Kosovën, por që kemi reperkusione nëse nuk e pranojmë!”
Sipas tij nuk është e qartë që Kosovës i është ofruar një garanci se me këtë plan, të gjitha mosmarrëveshjet me Serbinë do të tejkalohen, duke ua mundësuar institucioneve të vendit t’i përqendrojnë energjitë në zhvillim të brendshëm.
“Kosova duhet të mbrojë pozicionin e vetë, duke mos krijuar situata ku Republika e Serbisë po konvertohet si kooperuese, si bashkëpunuese në kuptimin edhe korrekte në raport me këtë projekt, me këtë plan që është refuzu paraprakisht.”
Maloku po ashtu tha se, për shkak të procesit të dialogut, çështjet që i preokupojnë qytetarët, janë vendosur në plan sekondar “dhe kjo është rënduese!”.
Analisti Drilon Gashi ndërkaq, duke e komentuar thirrjen e organizatës Friedrich-Ebert-Stiftung, për ta diskutuar draftin për statusin e asociacionit, ai kujtoi rastin e dërgimit të çështjes në Gjykatën Kushtetuese, veprim të cilin e cilësoi si me vend:
“Statusi i asociacionit duhet miratohet çdoherë nga Gjykata Kushtetuese, edhe nëse ka ndonjë ndryshim në të ardhmen!”
Profesori universitar Seb Bytyqi iu referua kontekstit të Bosnjes, duke thënë se në momentin e formimit të asociacionit, “ajo do të jetë një gjallesë me jetën e vetë”, mbi të cilën mund të mos ketë kontroll as Beogradi, e lëre më BE. Bytyqi tha se rreziku është i madh, nëse, hipotetikisht, në krye të asociacionit do të vihej një grup edhe më radikal se sa Dodiku, mbi të cilin nuk do të kishte kontroll askush.
Ua kujtojmë që në prill të vitit 2013, Kosova dhe Serbia, në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga Brukseli, patën arritur Marrëveshjen e parë të Brukselit, ku në bazë të kësaj marrëveshjeje parashihej edhe krijimi i një bashkësie të komunave me shumicë serbe.
Më 2015, përsëri me ndërmjetësimin e Brukselit, palët arritën Marrëveshjen mbi parimet për krijimin e këtij Asociacioni, marrëveshje e cila ende nuk është jetësuar, përkundër insistimit të Beogradit zyrtar.
Në tetor të vitit 2015, kjo marrëveshje u dërgua për interpretim në Gjykatën Kushtetuese të Kosovës nga presidentja e atëhershme e Kosovës, Atifete Jahjaga, e cila në dhjetor të të njëjtit vit konstatoi se marrëveshja për Asociacionin në 23 pika të saj, nuk është në harmoni me Kushtetutën e Kosovës.
I ftuar në emisionin Rubikon, mbrëmë përfaqësuesi i BE-së për dialogun Miroslav Lajçak tha se është mirë që procesi ka rifilluar dhe që ka sinjale pozitive.
Ndonëse ka refuzuar të përmend afate, Lajçak ia kujtoi opinionit publik se për faktin që “në vitin e ardhshëm BE-ja do të jetë e zënë me zgjedhjet evropiane ndërsa ShBA-të me zgjedhjet presidenciale, nuk do ta kemi nivelin e njëjtë të vëmendjes”, sikur la të nënkuptohet që sivjet pritet të përmbyllet gjithçka.
I pyetur nëse njëra palë e refuzon planin, ai ka thënë që:
“Atëherë bashkësia ndërkombëtare duhet të përgjigjet në mënyrën e duhur dhe të mbështesë më shumë njërën palë ose të zvogëlojë mbështetjen për palën tjetër”, shpjegoi Lajçak.
Në fund të këtij muaji pritet që çështja e asociacionit të vihet në diskutim me grupet e ndryshme, duke i përfshirë përfaqësuesit e mediave dhe qytetarët./FolDrejt/
