Municioni i përdorur nga anëtarët e grupit të armatosur gjatë konfliktit në Banjskë u prodhua në fabrikën serbe në Belom në vitin 2022, dhe minat e mortajave dhe mortajat u riparuan në institutet shtetërore në 2018 dhe 2021, tregon hulumtimi i BIRN, transmeton Fol Drejt.
Presidenti serb Aleksandar Vuçiq dhe Qeveria e Serbisë mohuan çdo lidhje me grupin e udhëhequr nga Milan Radoiçiq, i cili vrau një polic kosovar në orët e hershme të mëngjesit të 24 shtatorit në Banjskë, në veri të Kosovës, dhe më pas u barrikadua në manastirin në Banjskë. Sipas të dhënave zyrtare, tre sulmues të armatosur janë vrarë.
Qeveria e Kosovës pretendon se përfshirja e Radoiçiqit tregon qartë se grupi kishte mbështetjen e Beogradit. Radoiçiq mori përgjegjësinë dhe hodhi poshtë pretendimet se kishte mbështetjen e institucioneve të shtetit serb.
Megjithatë, hulumtimi i BIRN, bazuar në analizën e fotografive dhe videove të armëve të publikuara nga policia e Kosovës, si dhe në intervistat me ekspertë të armëve, tregoi se një pjesë e armëve të sekuestruara, të cilat përdoreshin nga grupi i Radoiçiqit, kishin origjinë nga shteti serb, ose ishin të pranishme në pesë vitet e fundit.
Gazetarët e BIRN-it u angazhuan në analizën e armëve nga të cilat mund të lexoheshin shenjat, duke përcaktuar vendin e prodhimit ose riparimin, si dhe llojin e armës dhe vitin e prodhimit.
Ndër armët e sekuestruara janë plumbat e kalibrit 7.62×39 mm për pushkë automatike të prodhuara në fabrikën Belom në Uzici – në vitin 2022.
Minat mortajale dhe soljet M-80, të cilat janë konfiskuar nga policia e Kosovës, janë riparuar në vitin 2018 dhe 2021 në Institutin e Remontit Teknik në Kragujevc, ndërsa granatahedhësi automatik M93 ka qenë në një moment në Institutin e Remontit Teknik në Çaçak.
BIRN identifikoi gjithashtu MRUD, mina kundër personelit të veprimit të drejtuar me eksploziv, të cilat Serbia i ka normalisht në magazinat e saj ushtarake.
Ekspertët e intervistuar nga gazetarët e BIRN pohojnë se këto armë mund të kishin arritur në Banjskë në disa mënyra: ose ishin vjedhur nga magazinat shtetërore, ose u shitën te tregtarët privatë të armëve, të cilët më pas ia dhanë ose ia shitën Radoiçiqit – ose se dikush nga krerët e shtetit ua dorëzoi armët.
Kryetari i Unionit Ushtarak, Novica Antiq, beson se armët me shumë gjasa janë vjedhur nga rezervat ushtarake ose janë shitur te tregtarët privatë të armëve në Serbi, të cilët më pas ia rishitën grupit të Radoiçiqit.
“Unë personalisht nuk besoj se ushtria ia ka dhënë ato armë direkt grupit të Radoiçiqit, por ai i ka marrë nëpërmjet një rruge tjetër. Pra, ose u vodhën ose armët u erdhën nëpërmjet tregtarëve privatë të armëve,” tha Antiç për BIRN.
Ai thekson se kjo nuk përjashton mundësinë që të jenë të përfshirë edhe disa zyrtarë shtetërorë, por grupi i Radoiçiqit nuk ka marrë armë nga “njësitë ushtarake” zyrtare, shkruan N1Info, transmeton Fol Drejt.
Analisti ushtarak Aleksandar Radiq thotë se është e vështirë të imagjinohet se dikush mund të arrijë në një sasi të tillë të armëve të rënda pa bashkëpunimin e zyrtarëve shtetërorë serbë.
“Serbia ka kontroll të rreptë mbi eksportet dhe nuk është realiste që kompanitë private të kenë marrë certifikata të përdoruesve të fundit për, të themi, disa vende afrikane, dhe më pas t’u marrin armët për t’ia dhënë grupit të Radoiçiqit.”
Duke iu përgjigjur akuzave se grupi i armatosur ka përdorur armë të prodhuara në Serbi, ministri i Mbrojtjes Millosh Vuçeviq tha se kjo nuk dëshmon asgjë, duke theksuar se edhe policia e Kosovës përdor armë të prodhuara në Serbi.
Deri në publikimin e këtij teksti, Ministria e Mbrojtjes nuk iu përgjigj pyetjeve të BIRN për armët specifike që janë analizuar./FolDrejt/
