Tensionet e shtuara ndërmjet Kosovës dhe Serbisë ditëve të fundit, erdhën si rrjedhojë e veprimeve të Listës Serbe, e cila, sipas njohësve të zhvillimeve politike, është tërësisht e dirigjuar nga Beogradi zyrtar. Në këtë krizë të re politike e institucionale të shkaktuar nga vakumi i krijuar për shkak të dorëheqjeve masive nga serbët, ka ardhur në shprehje propozimi franko-gjerman, si kornizë e re e dialogut Kosovë – Serbi, përkatësisht si një propozim për marrëveshje përfundimtare shkruan Fol Drejt.
Presidentja e Republikës së Kosovës Vjosa Osmani dhe Kryeministri Albin Kurti kanë udhëtuar për në Paris, për të marr pjesë në Forumin e Paqes. Nga Zyra e Presidentes nuk kanë dhënë ndonjë detaj shtesë, përveç faktit se në agjendë ka pjesëmarrjen “në pritjen e organizuar nga Presidenti Macron dhe Zonja e Parë e Francës për liderët botërorë, e po ashtu do t’i drejtohet panelit të diskutimit mbi bashkëpunimin në kohë kritike për kontinentin tonë bashkë me presidenten e Hungarisë Katlin Novák, si dhe Jean-Marie Guéhenno” – thuhet në njoftimin zyrtar.
Ndërkaq Kryeministri Albin Kurti mbrëmë iu adresua opinionit publik me një video-mesazh të shkurtër ku nuk e përjashtoi mundësinë e ballafaqimit me presidentin serb Aleksandër Vuçiq, me të cilin tha se nuk heziton të dialogojë:
“Jam i gatshëm sepse i përgatitur, dhe gjithnjë i interesuar, për dialog për marrëveshje, për normalizim të plotë të marrëdhënieve ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Serbisë, me njohjen reciproke në qendër. I kemi dy propozime në tavolinë: ai imi për kornizën e përgjithshme të marrëveshjes i prezantuar në takimin e 18 gushtit 2022 në Bruksel, si dhe propozimi franko-gjerman që ka mbështetjen e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimit Evropian, i prezantuar nga emisarët Jens Plötner dhe Emmanuel Bonne. Dialogu parimor me të tjerët, sundimi i ligjit njësoj për të gjithë, dhe, paqja e siguria në tërë territorin, shkojnë bashkë.”
Por çka do t’u servohet palëve në tavolinë?
Sipas Euroactiv “një propozim i fundit franko-gjerman për një kornizë të re të dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, zbulon në mënyrë indirekte, bazuar në interpretimet e tekstit, se sa pak sinergji ekziston midis dy palëve për të zgjidhur çështjen.”
Artikulli i Euroactiv u referohet viteve 98-99, vitit 2008 dhe përpjekjeve të shtuara të Shteteve të Bashkuara të Amerikës (ShBA) dhe Bashkimit Evropian, për t’i dhenë fund këtij konflikti të ngrirë, kontekst ky që e justifikon propozimin franko gjerman.
Zyrtarët qeveritarë, përgjithësisht kanë qenë të rezervuar në komente për sa i përket këtij plani, por kanë krijuar përshtypjen që ata e kanë vlerësuar si të pranueshëm, duke i marr parasysh edhe vërejtjet të cilat me gjasë i kanë adresuar drejt miqve franko-gjerman.
Nga Beogradi zyrtar erdhën sinjale refuzuese karshi propozimit, ndërsa Kryeministri Kurti edhe braktisjen masive të institucioneve nga ana e serbëve e shpjegoi si të orkestruar nga Beogradi, pikërisht për shkak të planit franko-gjerman.
“Është një propozim që, mendoj, pak a shumë si pikënisje ka një brengë ndoshta te vendet mike si Gjermania dhe Franca, që procesi i Brukselit nuk po ec me ritmin e duhur, që situata gjeopolitike në Ballkan nuk është edhe aq e mirë. Andaj, edhe propozimi që del nga aty, është në kontekst të këtyre zhvillimeve”, u shpreh para disa ditësh për REL, Zëvendëskryeministri Besnik Bislimi.
Por Euroactiv shkruan se një shtytje për të nënshkruar marrëveshjen deri në fund të vitit ka ardhur nga të gjitha palët, duke përfshirë Francën, Gjermaninë dhe SHBA-në, të cilat kanë dhënë disa sugjerime gjatë javëve të fundit.
Terr informativ dhe pak shpresë parisiene
Ndërsa e ka komentuar propozimin franko-gjerman, politikologu Albinot Maloku kritikoi opozitën që sipas tij është dashur të tregohet më insistuese në lidhje me dokumentin. Sipas tij, ky insistim do të duhej të paktën të zbulonte “së pari se në cilin stad jemi”. Është e nënkuptueshme “ruajtja e konfidencialitetit të procesit” nga ana e qeverisë, sipas tij, mirëpo është dashur që të tregohet shumë më shumë, meqë po bëhet fjalë për një fazë kaq të rëndësishme të procesit të dialogut.
Nga ana tjetër mediat nga Beogradi raportojnë se presidenti serb Aleksandër Vuçiq e ka konfirmuar takimin trepalësh për çështjen e dialogut Kosovë – Serbi.
“Presidenti francez Emmanuel Macron e priti Vuçiqin para Pallatit Elysee, në prani të Gardës së Republikës së Francës, dhe më pas pasoi një takim tete-a-tete. Ky takim vjen në kohën kur Beogradit i është prezantuar plani gjermano-francez për zgjidhjen e mosmarrëveshjes ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, ndërsa për nesër është planifikuar një drekë pune me përfaqësuesin e BE-së për politikë të jashtme dhe siguri, Josep Borelja dhe përfaqësuesi special i Bashkimit Evropian për dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, Miroslav Lajçak. ” – shkruan Pink.rs
As nga Beogradi zyrtar nuk ka pasur një transparencë të madhe në lidhje me propozimin. Megjithatë qëndron fakti që të dyja palët e kanë pranuar dhe shqyrtuar dokumentin. Madje sipas politikologut Maloku, të dyja palët e kanë pranuar atë prej muajsh:
“I njëjti u është dorëzuar palëve që në verë, dhe ka kalu një periudhë kohore dhe një media del dhe e publikon një pjesë nga ajo, gjithsesi edhe atë të redaktuar” – ka thënë Maloku.
Por problemi thelbësor, sipas tij, qëndro te fakti se “në thelb të draftit nuk është njohja” – ka thënë ai.
Peter Stano, Zëdhënës i Përfaqësuesit të BE-së për dialogun Kosovë – Serbi, ka deklaruar për Tanjug se shefi i diplomacisë së BE-së do të ketë takime të veçanta me Vuçiqin dhe Kurtin.
“Kjo është ajo që ne jemi përpjekur të bëjmë që nga fillimi i përshkallëzimit të fundit mes dy palëve. Përfaqësuesi i Lartë si moderator i dialogut po vazhdon përpjekjet e tij në këtë drejtim. Ai ka folur personalisht me ta së fundmi dhe kjo është një mundësi tjetër. T’u përcjellim mesazhet kyçe që të ecin përpara në këtë dialog.”
Mbetet të shihet se çfarë do të rrjedh nga takimi i nesërm, megjithëse në opinionin publik mbizotëron një skepticizëm për sa i përket një marrëveshjeje të shpejt./FolDrejt/
