Interneti luan një rol qendror në jetën tonë.
Shumë prej këtyre platformave të internetit dhe hapësirave sociale të mëparshme zënë pjesë të mëdha të kujtimeve të rinisë. Për këtë arsye, ueb është bërë një ndërthurje komplekse e lidhjes dhe lidhjes, përcjell Fol Drejt.
Hulumtimi im i doktoraturës shikon se si jemi bërë “të dhënat e lidhura” – të bashkangjitur me të dhënat që kemi prodhuar gjatë gjithë jetës sonë në mënyra që ne mund dhe nuk mund t’i kontrollojmë.
Çfarë ndodh me të dhënat tona kur braktisim një platformë? Çfarë duhet të bëhet me të? Dëshironi një fjalë?
Ne prodhojmë të dhëna çdo ditë si pjesë e punës, komunikimit, bankingut, strehimit, transportit dhe jetës sonë sociale. Ne shpesh nuk jemi të vetëdijshëm – dhe për këtë arsye nuk jemi në gjendje të refuzojmë – sa të dhëna prodhojmë dhe rrallëherë kemi të drejtën e fjalës në mënyrën se si përdoren, ruhen ose vendosen ato.
Kjo mungesë kontrolli ndikon negativisht tek ne dhe efektet janë joproporcionale në kryqëzimet e ndryshme të racës, gjinisë dhe klasës. Informacioni në lidhje me identitetin tonë mund të përdoret në algoritme dhe nga të tjerët për të na shtypur, diskriminuar, ngacmuar, përdhosur dhe përndryshe të na dëmtojë.
Privatësia e të dhënave personale shpesh mendohet përgjatë linjave të shkeljeve të korporatave, hakimeve të të dhënave mjekësore dhe vjedhjes së kartave të kreditit.
Hulumtimi im në pjesëmarrjen e të rinjve dhe prodhimin e të dhënave në platformat e njohura që karakterizuan fundin e viteve 1990 deri në vitet 2000 – si GeoCities, Nexopia, LiveJournal dhe Myspace – tregon se kjo periudhë është një epokë e privatësisë së të dhënave që nuk konsiderohet shpesh në kontekstin tonë bashkëkohor.
Të dhënat janë shpesh personale dhe krijohen brenda konteksteve specifike të pjesëmarrjes sociale dhe dixhitale. Shembujt përfshijnë blogjet e stilit të ditarit, shkrimet krijuese, selfiet dhe fandomin. Kjo përmbajtje e krijuar nga përdoruesit, nëse nuk ndërmerren veprime për t’i fshirë me kujdes, mund të ketë një jetë të gjatë.
Vendimet se çfarë duhet të ndodhë me gjurmët tona dixhitale duhet të ndikohen nga njerëzit që i kanë bërë ato. Përdorimi i tyre ndikon në privatësinë, autonominë dhe anonimitetin tonë dhe në fund të fundit është një çështje pushteti.
Në mënyrë tipike, kur një faqe interneti ose platformë “vdes”, ose ” përendon diellin “, vendimet për të dhënat merren nga punonjësit e kompanisë në baza ad hoc.
Të dhënat e pronarit – ato që prodhohen në një platformë dhe mbahen nga kompania – janë në diskrecionin e kompanisë, jo të njerëzve që i kanë prodhuar ato. Më shpesh, opsionet që një platformë u ofron përdoruesve për të përcaktuar privatësinë ose fshirjen e tyre nuk i heqin të gjitha gjurmët dixhitale nga baza e të dhënave të brendshme.
Ndërsa disa të dhëna fshihen rregullisht (si emaili Yahoo), të dhëna të tjera mund të qëndrojnë në linjë për një kohë shumë të gjatë.
Ndonjëherë, këto të dhëna mblidhen nga Arkivi i Internetit, një bibliotekë dixhitale në internet. Pasi të arkivohet, ai bëhet pjesë e trashëgimisë sonë kulturore kolektive. Por nuk ka konsensus apo standarde se si duhet të trajtohen këto të dhëna.
Përdoruesit duhet të ftohen të marrin në konsideratë se si do të dëshironin që të dhënat e platformës së tyre të mblidhen, ruhen, ruhen, vendosen ose shkatërrohen, dhe në cilat kontekste.
Në kërkimin tim, unë intervistova përdoruesit për mendimet e tyre për arkivimin dhe fshirjen e të dhënave personale. Përgjigjet ndryshonin në mënyrë drastike: Ndërsa disa ishin të zhgënjyer kur zbuluan se blogjet e tyre nga vitet 2000 ishin zhdukur, të tjerët ishin të tmerruar nga ekzistenca e tyre e vazhdueshme.
Këto mendime të ndryshme shpesh binin në dallimet në kontekstin e prodhimit, si madhësia origjinale e audiencës së tyre të perceptuar, ndjeshmëria e materialit dhe nëse përmbajtja përfshinte fotografi ose tekst, përdorte gjuhë të paqartë ose eksplicite, ose përmbante lidhje me informacione të identifikueshme si p.sh. profilin aktual në Facebook.
Studiuesit shpesh debatojnë nëse përmbajtja e krijuar nga përdoruesit duhet të përdoret për kërkime dhe në çfarë kushtesh.
Në Kanada, udhëzimet e Deklaratës së Politikave Tri-Council për kërkimin etik pohojnë se informacioni i aksesueshëm publikisht nuk ka pritshmëri të arsyeshme për privatësinë. Megjithatë, ka interpretime që përfshijnë kërkesa specifike të mediave sociale për përdorim etik. Megjithatë, dallimet publike dhe private nuk bëhen lehtësisht brenda konteksteve dixhitale.
Rregullorja e Përgjithshme për Mbrojtjen e të Dhënave (GDPR) e Bashkimit Evropian ka ndihmuar në zhvendosjen e standardeve me të cilat trajtohen të dhënat personale nga korporatat dhe më gjerë, duke zgjeruar të drejtat për të marrë parasysh kufizimet për aksesin, ndryshimin, fshirjen dhe lëvizjen e të dhënave personale.
Nenet 17 dhe 19 të GDPR mbi të drejtën e fshirjes (e drejta për t’u harruar) janë një lëvizje domethënëse drejt të drejtave individuale të privatësisë dixhitale. Ata në BE kanë status ligjor për të hequr gjurmët e tyre dixhitale, nëse ato kontribuojnë në dëmtimin personal, dëmtimin ose sigurimin e informacionit të pasaktë.
E drejta për siguri në internet
Megjithatë, shumë kanë argumentuar se fokusi në privatësinë individuale nëpërmjet pëlqimit të informuar nuk vendoset mirë në kontekstet dixhitale ku privatësia shpesh përjetohet kolektivisht. Modelet e pëlqimit të informuar gjithashtu përjetësojnë pritshmëritë që individët mund të ruajnë kufijtë rreth të dhënave të tyre dhe duhet të jenë në gjendje të parashikojnë përdorimet e tyre në të ardhmen.
Sugjerimi që përdoruesit e platformës mund të “marrin përgjegjësinë” për jetën e tyre dixhitale, u jep atyre shtysë për të vetë-mbikëqyrur vazhdimisht dhe për të kufizuar gjurmët e tyre dixhitale. Shumica e prodhimit të të dhënave është jashtë kontrollit të një përdoruesi, thjesht për shkak të meta të dhënave të krijuara nga lëvizja nëpër hapësirën online.
Nëse ueb-i do të jetë një hapësirë mësimi, loje, eksplorimi dhe lidhjeje, atëherë zbutja e vazhdueshme e rrezikut të ardhshëm duke parashikuar se si dhe kur informacioni personal mund të përdoret në mënyrë aktive funksionon kundër këtyre qëllimeve./FolDrejt/
