Për Ukrainën, historia e vitit 2022 është histori e luftës. Lufta e Rusisë kundër Ukrainës filloi në vitin 2014 në Krime dhe Donbas, por ajo u shndërrua në një pushtim të plotë në vitin 2022, shkruan The Kyiv Independent, përcjell Fol Drejt.
Këtë vit, lufta ka vrarë dhjetëra mijëra dhe ka detyruar miliona të largohen nga shtëpitë e tyre. Rusia ka bombarduar infrastrukturën civile në Ukrainë, ndonjëherë edhe duke rrafshuar qytetet me tokë. Raportet ndërkombëtare kanë konfirmuar se ushtarët rusë kanë kryer krime të shumta lufte në territoret e okupuara të Ukrainës.
Që në fillim, Rusia u përpoq të pushtonte qytetet kryesore të Ukrainës, duke përfshirë Kievin, kryeqytetin e vendit. Rusia nuk arriti t’i përmbushë qëllimet e saj dhe përfundimisht humbi avansimet e saj në veri, si dhe në jug në Kherson. Duke pësuar disfata të mëdha në fushën e betejës, Rusia ka shtuar sulmet e saj me raketa kundër infrastrukturës civile të energjisë të Ukrainës, duke shkaktuar ndërprerje të energjisë në të gjithë vendin. Ndërsa viti po mbyllet, trupat ruse vazhdojnë të përpiqen të avancojnë në lindje.
Pushtimi në shkallë të plotë i Rusisë ishte ngjarja përfundimtare për botën në vitin 2022, me pasoja që u ndjenë në fusha të ndryshme, duke përfshirë energjinë dhe sigurinë ushqimore. Presidenti Volodymyr Zelensky u emërua personi i vitit nga një numër botimesh. Ndërkohë, Gjykata Penale Ndërkombëtare ka nisur një hetim mbi krimet e dyshuara të luftës të Rusisë në Ukrainë.
Kyiv Independent zgjodhi 22 foto që përfaqësojnë vitin më të vështirë, më të errët dhe më të rëndësishëm të Ukrainës.
Shkurt
Planet e Rusisë për të nisur një pushtim të plotë të Ukrainës u diskutuan disa muaj përpara se pushtimi të ndodhte në të vërtetë.
Pavarësisht se zyrtarët ukrainas kundërshtuan publikisht paralajmërimet nga ShBA se Rusia po
përgatitej të kryente një sulm të gjithanshëm ndaj Ukrainës, vendi u përgatit për luftë.
Në fillim të vitit 2022, Ukraina nisi Forcën e Mbrojtjes Territoriale për të përgatitur vullnetarë civilë për të mbrojtur qytetet dhe rajonet e tyre në rast të një sulmi rus. Nisma u tregua jashtëzakonisht efektive, me njësitë e Forcave të Mbrojtjes Territoriale që mbronin me sukses Kievin dhe Kharkivin pasi Rusia hyri brenda.
Më 24 shkurt, trupat ruse zbarkuan në vend nga pesë drejtime, duke ndezur luftën më vdekjeprurëse në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.
Mbi shtatë milionë njerëz janë detyruar të largohen nga Ukraina, ndërsa dhjetëra mijëra civilë janë vrarë dhe plagosur nga trupat pushtuese ruse.
Mars
Në mars, Rusia po përparonte në mënyrë aktive në rajonet veriore të Ukrainës, Kiev, Chernihiv dhe Sumy, rajonet jugore të Kherson, Mykolaiv dhe Zaporizhzhia, si dhe në rajonet lindore të Kharkiv, Luhansk dhe Donetsk.
Rusia pushtoi Khersonin në fillim të marsit, ndërsa vazhdoi të përpiqej të merrte qytete të tjera të mëdha – Kiev, Kharkiv, Mykolaiv dhe Mariupol.
Qyteti port juglindor i Mariupolit, shtëpia e 450,000 njerëzve para luftës në shkallë të gjerë, do të bëhej vendi i një prej betejave më vdekjeprurëse të luftës. Rusia e bombardoi qytetin për muaj të tërë, duke vrarë dhjetëra mijëra civilë dhe duke e kthyer qytetin dikur të begatë në një peizazh rrënojash.
Prill
Nëse fillimi i marsit ishte koha e përparimeve të shpejta ruse, fundi i marsit ishte koha e tërheqjes së shpejtë ruse.
Duke dështuar në pushtimin e Kievit, trupat ruse filluan të tërhiqen nga periferitë e qytetit dhe të dorëzonin territore të mëdha në rajonet Kiev, Chernihiv dhe Sumy.
Pasi rusët u larguan nga rajoni i Kievit në fillim të prillit, bota mësoi për shkallën masive të krimeve të luftës të kryera nga ushtria pushtuese.
Masakra e Buchas ishte mishërimi i veprimtarisë kriminale të Rusisë. Në Bucha, një qytet afër Kievit, të paktën 458 civilë u vranë. Shumë prej tyre pësuan tortura. Së shpejti, histori përdhunimesh, torturash dhe vrasjesh filluan të shfaqeshin në çdo vend ku ishin vendosur trupat ruse. Në total, mbi 1,300 civilë u vranë në rajonin e Kievit.
Një nga sulmet më vdekjeprurëse të luftës ndodhi më 8 prill, kur rusët goditën stacionin e trenit Kramatorsk, i mbushur me civilë që përpiqeshin të evakuoheshin nga rajoni i shkatërruar nga lufta. Pesëdhjetë e shtatë civilë u vranë dhe 109 u plagosën.
Maj
Pavarësisht se u përball me humbje në veri të Ukrainës, Rusia vazhdoi të përparonte në jug.
Deri në maj, trupat ruse rrethuan dhe shkatërruan Mariupolin, me qendrën e fundit të Ukrainës që ishte fabrika e çelikut Azovstal e mbrojtur nga disa mijëra ushtarë, oficerë policie dhe roje kufitare ukrainase. Batalioni Azov ishte ndër njësitë kryesore ukrainase që mbronin uzinën.
Më 16 maj, mbrojtësit ukrainas u urdhëruan të dorëzoheshin. Trupat ruse kanë pushtuar qytetin që atëherë.
Komandantët e mbrojtjes Azovstal, duke përfshirë Denys Prokopenko, kreun e regjimentit Azov në fabrikën e çelikut të atëhershëm të rrethuar Azovstal, zëvendësi i tij Svyatoslav Palamar dhe komandanti detar Serhiy Volynsky, ishin midis 215 personave të liruar nga robëria ruse në një shkëmbim masiv të të burgosurve më 21 shtator.
Qershor
Rusia vazhdoi të sulmojë Ukrainën me zjarr artilerie, duke përparuar në lindje të vendit.
Pas një beteje të zgjatur midis forcave ukrainase dhe ruse, Rusia arriti të merrte qytetin e Sievierodonetsk në rajonin e Luhanskut dhe, bashkë me të, të gjithë rajonin, ndërsa vazhdonte të avanconte dhe të shkatërronte në mënyrë efektive rajonin fqinj të Donetskut.
E mbetur pa armatim, udhëheqja e Ukrainës i kishte bërë thirrje Perëndimit të siguronte artileri shtesë. Në muajt e verës, rusët gjuanin deri në 60,000 predha artilerie në ditë. Sipas Zelensky, Ukraina po humbte nga 100 deri në 200 ushtarë çdo ditë në maj dhe qershor. Ky numër ra në 30 në ditë deri në fund të korrikut, tha ai.
Në fund të qershorit, sistemet e para HIMARS të ofruara nga ShBA mbërritën në Ukrainë. Ata do të bënin një ndryshim në fushën e betejës, duke lejuar Ukrainën të kryente goditje të sakta ndaj objektivave logjistike ruse.
Në fund të qershorit, qyteti i Sievierodonetsk ra në duart e trupave ruse. Ai u bë arritja e fundit e madhe ruse në fushën e betejës në fushatën e 2022.
Korrik
Rusët bombarduan në mënyrë aktive Ukrainën, duke vrarë personel ushtarak dhe civilë.
Kharkiv, qyteti i dytë më i madh i Ukrainës, shtëpia e mbi 1.4 milionë banorëve, bombardohej çdo ditë. Lagjja Saltivka e qytetit u bë një nga vendet më vdekjeprurëse në vend.
Në perëndim të Kievit, një sulm shkatërrues me raketa ruse në një qendër tregtare dhe sallë koncertesh në qendër të qytetit Vinnytsia më 14 korrik vrau 23 persona dhe plagosi të paktën 117.
Gusht
Ukraina ishte në gjendje t’i rezistonte ofensivës ruse gjatë verës dhe grumbulloi me sukses fuqi të mjaftueshme armatimi për të përgatitur një kundërofensivë.
Më 24 gusht, Ukraina festoi Ditën e Pavarësisë. Pajisjet ushtarake ruse të shkatërruara u ekspozuan në rrugën qendrore të Kievit, Khreshchatyk.
“Kjo është dëshmi se pajisjet e armikut mund të shfaqen në qendër të Kievit vetëm në një formë të tillë – të djegura dhe të shkatërruara”, tha Zelensky. “Duke përjetuar kaq shumë, ne nuk kemi të drejtë të mos dorëzohemi. Cili është fundi i luftës për ne? Ne thoshim – paqe. Tani themi – fitore,” shtoi ai.
Shtator
Në shtator, Ukraina nisi kundërsulmin e saj të befasishëm në rajonin verilindor të Kharkiv, duke i shtyrë rusët nga qytetet Izuim, Balaklia dhe Kupiansk. Mbi 150,000 njerëz u çliruan si rezultat i kundërsulmit të suksesshëm të Ukrainës.
Pasi Ukraina çliroi pothuajse të gjithë rajonin e Kharkivit, u zbuluan më shumë mizori ruse, me dhoma torturash dhe varreza masive me qindra trupa civilë të zbuluar nga forcat policore ukrainase.
Në përgjigje të kësaj humbjeje poshtëruese ushtarake, presidenti rus Vladimir Putin njoftoi se vendi i tij po aneksonte katër rajone ukrainase – Kherson, Zaporizhzhia, Donetsk dhe Luhansk. Rusia nuk kontrolloi asnjë nga katër rajonet plotësisht, pasi nuk arriti të merrte kryeqytetin rajonal Zaporizhzhia.
Përparimet e vazhdueshme të Ukrainës penguan përpjekjet e Rusisë për të legalizuar pushtimin e territorit ukrainas që kishte pretenduar ta aneksonte.
Tetor
Pas çlirimit të rajonit verilindor të Kharkivit, Ukraina u përgatit për të rimarrë Khersonin. Shpërthimet në vendet ushtarake thellë në territoret e pushtuara nga Rusia filluan të normalizoheshin, ndërsa Rusia, duke u përballur me disfatën në fushën e betejës, e zhvendosi vëmendjen e saj në infrastrukturën civile të Ukrainës.
Më 8 tetor, shpërthime ndodhën në Urën e Krimesë, ura strategjike që lidh Rusinë me gadishullin e okupuar të Krimesë mbi ngushticën Kerch, e ndërtuar pasi Rusia aneksoi Krimenë në vitin 2014. Ukraina nuk e mori kurrë përgjegjësinë për sulmin.
Dy ditë më vonë, më 10 tetor, Rusia nisi të parën nga një seri sulmesh masive me raketa në vendet civile në të gjithë vendin, duke përfshirë infrastrukturën kritike të energjisë, duke vrarë dhe plagosur dhjetëra njerëz.
Që atëherë, Rusia ka nisur shtatë sulme masive me raketa në Ukrainë, duke vrarë dhjetëra civilë dhe duke detyruar ndërprerje emergjente të energjisë elektrike në të gjithë vendin, së bashku me sulme të tjera më të vogla.
Nëntor
Pika më e lartë e nëntorit ishte çlirimi i Khersonit – i vetmi kryeqytet rajonal që Rusia arriti të kapte – më 11 nëntor, duke i detyruar trupat ruse të largoheshin në bregun lindor të lumit Dnieper. Atë javë, Ukraina çliroi mbi njëqind vendbanime në rajonin e Khersonit.
Ashtu si me territoret e tjera të çliruara nga pushtimi rus, çlirimi erdhi me zbulimin e krimeve të luftës ruse. Pavarësisht se është pastruar nga trupat ruse, Kherson është ende nën granatime pothuajse çdo ditë nga trupat ruse të vendosura përtej lumit.
Rusia vazhdoi të lëshojë më shumë valë sulmesh masive raketore në të gjithë Ukrainën, duke vrarë civilë dhe duke dëmtuar infrastrukturën energjetike. Miliona në Ukrainë ishin subjekt i ndërprerjeve të shpeshta të energjisë, ngrohjes dhe ujit.
Dhjetor
Ndryshe nga shumë parashikime, Ukraina arriti t’i rezistojë sulmit të gjithanshëm të Rusisë për nëntë muaj.
Dimri vazhdon të jetë i vështirë pasi sulmet me raketa ruse në infrastrukturën energjetike të Ukrainës bëhen një dukuri e rregullt dhe njerëzit mbeten pa energji, ngrohje dhe ujë, ndonjëherë për orë të tëra ose ditë. Rusia nisi sulmin e saj të 7-të masiv me raketa më 16 dhjetor, duke lëshuar gjithsej 76 raketa lundruese në objektiva anembanë Ukrainës.
Beteja më e ashpër përgjatë vijës së frontit prej më shumë se 1,300 kilometrash është tani në Bakhmut, rajoni i Donetskut, ndërsa trupat ruse përpiqen pa pushim të kapin qytetin në një përpjekje për të pushtuar të gjithë rajonin. Presidenti Zelensky vizitoi trupat në vijën e frontit pranë Bakhmut më 20 dhjetor.
Ndërsa Ukraina merr mbështetje më të avancuar ushtarake nga Perëndimi, vendi duket i gatshëm të ketë epërsi ndaj Rusisë në betejat që do të vijnë. Raportet për një kundërofensivë të katërt ukrainase në rajonin eZaporizhzhias kanë filluar të qarkullojnë.
Zyrtarët ukrainas kanë parashikuar gjithashtu se Rusia po planifikon të nisë një ofensivë të re të madhe në fillim të vitit 2023. /FolDrejt/
