Mbështetësit e Rexhep Tajip Erdogan festuan gjatë natës pasi presidenti për një kohë të gjatë i Turqisë siguroi pesë vjet të tjerë në pushtet.
“I gjithë kombi prej 85 milionësh fitoi,” u tha ai turmave brohoritëse jashtë pallatit të tij të madh në buzë të Ankarasë, përcjell Fol Drejt.
Por thirrja e tij për unitet tingëllonte e zbrazët ndërsa ai tallte kundërshtarin e tij Kemal Kilicdaroglu – dhe sulmoi një lider kurd të burgosur dhe komunitetin LGBT.
Lideri i opozitës nuk e pranoi në mënyrë eksplicite fitoren.
Duke u ankuar për “zgjedhjet më të padrejta në vitet e fundit”, zoti Kilicdaroglu tha se partia politike e presidentit kishte mobilizuar të gjitha mjetet e shtetit kundër tij.
Presidenti Erdogan përfundoi me pak më shumë se 52% të votave, bazuar në rezultatet pothuajse të plota jozyrtare. Pothuajse gjysma e elektoratit në këtë vend thellësisht të polarizuar nuk e mbështeti vizionin e tij autoritar për Turqinë.
Në fund të fundit, zoti Kilicdaroglu nuk ishte i barabartë me fushatën e zhvilluar mirë të Erdoganit, edhe nëse ai e çoi presidentin në raundin e dytë të balotazhit për herë të parë që kur posti u zgjodh drejtpërdrejt në 2014.
Por ai mezi e zvogëloi epërsinë e rivalit të tij në raundin e parë, duke mbetur më shumë se dy milionë vota prapa.
Presidenti shfrytëzoi maksimalisht fitoren e tij, me një fjalim fillestar para mbështetësve në një autobus në qytetin më të madh të Turqisë, Stamboll, i ndjekur pas errësirës nga një adresë ballkoni nga pallati i tij për një turmë adhuruese që ai numëronte në 320,000 njerëz.
“Nuk jemi vetëm ne që fituam, fitoi Turqia”, deklaroi ai, duke i quajtur një nga zgjedhjet më të rëndësishme në historinë turke.
Ai e përqeshi humbjen e kundërshtarit të tij me fjalët “Bye, bye, Kemal” – një këngë që u dëgjua edhe nga mbështetësit e tij në Ankara.
Erdogan hodhi përbuzje për rritjen e numrit të deputetëve të partisë kryesore opozitare në votimin parlamentar dy javë më parë. Numri i vërtetë kishte rënë në 129, tha ai, sepse partia u kishte dorëzuar aleatëve të saj dhjetëra vende.
Ai dënoi gjithashtu politikat pro-LGBT të aleancës opozitare, të cilat ai tha se ishin në kontrast me fokusin e tij ndaj familjeve.
Ecja përpara votimit ishte bërë gjithnjë e më e egër. Në një incident, një zyrtar i partisë së mirë të opozitës u godit me thikë për vdekje përpara një zyre partie në qytetin bregdetar verior të Ordu.
Motivi i vrasjes së Erhan Kurtit nuk ishte i qartë, por një zyrtar kryesor i opozitës fajësoi të rinjtë që festonin rezultatin e zgjedhjeve.
Megjithëse rezultatet përfundimtare nuk u konfirmuan, Këshilli i Lartë Zgjedhor tha se nuk kishte dyshim se kush kishte fituar.
Është shumë e pazakontë që kompleksi i pallatit të hapet për publikun – por kështu ishte edhe ky rezultat, duke e zgjatur periudhën e tij në pushtet në një çerek shekulli.
Mbështetësit erdhën nga e gjithë Ankaraja për të shijuar fitoren. Kishte thirrje islamike, ndërsa disa vendosën flamuj turk në bar për t’u lutur.
Për një natë, kriza ekonomike e Turqisë u harrua. Një mbështetës, Seyhan, tha se e gjitha ishte një gënjeshtër: “Askush nuk është i uritur. Ne jemi shumë të kënaqur me politikat e tij ekonomike. Ai do të bëjë edhe më mirë në pesë vitet e ardhshme.”
Por presidenti pranoi se trajtimi i inflacionit ishte çështja më urgjente e Turqisë.
Çështja është nëse ai është i përgatitur të marrë masat e nevojshme për ta bërë këtë. Me një normë vjetore prej gati 44%, inflacioni depërton në jetën e të gjithëve.
Kostoja e ushqimit, qirasë dhe mallrave të tjera të përditshme është rritur, e përkeqësuar nga refuzimi i Erdoganit për të respektuar politikën ekonomike ortodokse dhe për të rritur normat e interesit.
Lira turke ka arritur nivele të ulëta rekord ndaj dollarit dhe banka qendrore ka luftuar për të përmbushur kërkesën në rritje për valutë të huaj.
“Nëse vazhdojnë me norma të ulëta interesi, siç ka sinjalizuar Erdogan, e vetmja mundësi tjetër është kontrolli më i rreptë i kapitalit,” paralajmëron Selva Demiralp, profesoreshë e ekonomisë në universitetin Koc në Stamboll.
Ekonomia ishte larg mendjes së mbështetësve të Erdoganit, të cilët flisnin për krenarinë e tyre për pozicionin e tij të fuqishëm në botë dhe për linjën e tij të ashpër në luftën kundër “terroristëve”, me të cilën ata nënkuptonin militantët kurdë.
Presidenti Erdogan ka akuzuar numrin e tij të kundërt për përkrahje të terroristëve dhe e kritikoi atë për premtimin e lirimit të një ish-bashkëdrejtuesi të partisë së dytë më të madhe opozitare të Turqisë, HDP-së pro-kurde.
Selahattin Demirtas është në burg që nga viti 2016, pavarësisht se Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut urdhëroi lirimin e tij.
Erdogan tha se ndërsa ishte në pushtet, Demirtas do të qëndronte pas hekurave.
Ai premtoi gjithashtu se do t’i jepte përparësi rindërtimit në zonat e goditura nga tërmetet e dyfishta të shkurtit dhe do të sillte kthimin “vullnetar” të një milion refugjatëve sirianë.
Turmat u dyndën në sheshin Taksim të Stambollit, me shumë të ardhur nga Lindja e Mesme dhe Gjiri.
Palestinezët nga Jordania mbështjellën flamujt turq rreth shpatullave të tyre. Një vizitor tunizian, Alaa Nassar, tha se Erdogan nuk kishte bërë vetëm përmirësime në vendin e tij, “ai po mbështet gjithashtu arabët dhe botën myslimane”.
Me gjithë festimet, ideja e unitetit në këtë vend të polarizuar duket më larg se kurrë.
Që nga një grusht shteti i dështuar në vitin 2016, Erdogan ka hequr postin e kryeministrit dhe ka grumbulluar kompetenca të gjera, të cilat kundërshtari i tij ishte zotuar t’i kthente.
Një votues jashtë një qendre votimi në Ankara të dielën tha se donte të shihte fundin e ikjes së trurit që filloi me spastrimin pas grushtit të shtetit. Ekziston rreziku që tani mund të intensifikohet.
Opozita turke tani do të duhet të rigrupohet përpara zgjedhjeve lokale në 2024.
Partia e Kilicdaroglu ka dy kryebashkiakë të njohur që drejtojnë Ankaranë dhe Stamboll – dhe njëri prej tyre mund të kishte pasur një shans më të mirë për të fituar garën presidenciale./FolDrejt/
