Alpin Ollogu
Të gjithë kryeministrat, që nga Shkupi e Tirana, mund të orvaten të përvetësojnë meritën e përdorimit të gjuhës shqipe në institucionet e shtetit në Maqedoninë e Veriut. Liderët e partive politike, shqiptare apo jo, e lakmojnë përvetësimin e akt jetësimit të gjuhës shqipe, dhe atë, që nga hapat e para të fillim materializimit të Marrëveshjes Kornizë, nga ku gjuha shqipe filloi të frymojë në shumë insitucione vendore. Pavarësisht orvatjeve të tilla, merita substanciale për këtë të drejtë shtetformuese dhe identitare të popullit shqiptar në këto territore, e lindi dhe e garanton kujtesa e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare, e atyre djemve dhe vajzave më të mirë të kombit, të cilët me 14 Mars të 2001-shit, e krisën pushkën e parë në Kalanë e Tetovës, ngritën aktit e lartë të vetëdijes popullore, deri në flijim, për dinjitetit e qenësisë shqiptare.
Lufta e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare, e dorëzoi pushtetin e atëhershëm shtypës dhe shovenist maqedonas, si pasardhës i pushtetit famëkeq jugosllav. Maqedonasit u detyruan të nënshkruajnë Marrëveshjen Kornizë, në të cilën gjuha shqipe, në Aneksin A, Neni 7, u sanksionua si gjuhë zyrtare: “Në mbarë Republikën e Maqedonisë dhe në marrëdhëniet e saj ndërkombëtare gjuhë zyrtare është gjuhën maqedonase dhe shkrimi i saj cirilik. (2) Cilado gjuhë tjetër të cilën e flasin sëpaku 20% të popullatës, gjithashtu është gjuhë zyrtare, si dhe shkrimi i saj”. Nga rrjedhë e Marrëvëshjes Kornizë të Ohrit, u bë ndryshim plotësimi Kushtetutës, në të cilin, konform Marrëveshjes, në amandamenti 5, gjuha shqipe sanksionohet si gjuhë zyrtare: “Në tërë territorin e Republikës së Maqedonisë dhe në marrëdhëniet e saj ndërkombëtare, gjuhë zyrtare është gjuha maqedonase dhe alfabeti i saj cirilik. Gjuhë tjetër që e flasin së paku 20% e qytetarëve, gjithashtu, është gjuhë zyrtare dhe alfabeti i saj, siç është përcaktuar me këtë nen.”
Pavarësisht përpjekjeve të vazhdueshme të pushtetareve maqedonas, për ta kufizuar me interpetime të padrejta përdorimin e gjuhës shqipe konform ndryshim plotësimit që pësoi Kushtetuta në vitin 2001, ndër vite, gjuha shqipe rritej edhe me tej në përdorimin e gjërë institucional, diku më pak e diku ku më shumë, duke u ligjësuar në formë të drejtë dhe të plotë me miratimin e Ligjit për përdorimin e gjuhëve, të aprovuar nga shumica parlamentare me 15 nëntor të vitit 2019. E gjithë kjo, si meritë madhore e kujtesës për Ushtrinë Çlirimtare Kombëtare, e kujtesës së vazhdueshmë nga pushtetarët maqedonas, se pa garantimin e lirive dhe të drejtave shqiptare të dala nga Marrëveshja Kornizë e Ohrit, Maqedonia e Veriut dhe populli maqedonas nuk kanë të ardhme. UÇK-ja është një shkop i drejtësisë historike në mbamendjen e atyre të cilët kuptojnë sadopak pasojat e përballjes me ushtrinë e lavdishme. Kuptojnë pasojat se pa stabilizmin shqiptar, ska stabilitet vendor dhe ballkanik.
Politikanë të moderuar maqedonas, duke parë këto rrethana, nisën promovimin e pranimit të kërkesës konsekuente shqiptare për intepretimin e drejtë të përdorimit të gjuhës shqipe, konform Kushtetutës së vendit. Me këtë pranim realiteti, ata zgjodhen edhe një rrugë përfituese elektorale nga votues shqiptarë për partinë e tyre. Gjithmonë të vetëdijshëm se ligjësimi i përdorimit të gjuhës shqipe në formën e ligjit e tanishëm, ishte thjesht çështje kohë e afërt në intepretimin e drejtë ligjor. Pavarësisht, ndonjëherë edhe këta të moderuar i tradhton brendesia e ushqyer me vite nga kuzhina të politikave raciste, si rasti me Komisionin e Venecias, ku entuzismohen dhe thiren në përputhje me mendimin e ekspertëve juridik të Këshillit të Evropës, të cilët theksojnë se ligji i miratur për përdorimin e gjuhëve, gjuhën shqipe e shtrin përtej standarteve evropiane të përcaktuara nga Konventa Kuadër për Mbrojtjen e Minoriteteve Kombëtare dhe Kartës Evropiane për gjuhët rajonale dhe të pakicave. Këta politikanë të promovimit të shoqërive qytetarë, ndonjëhërë i tradhëton vetja, edhe atëherë kur atakojnë vendosjen e ndonjë tabele në gjuhen shqipe, aty ku ligji e parasheh në mënyrë të qartë. Kjo nga frika e votave në kampin maqedonas apo nga bindja personale, pak rëndësi ka, rëndësi ka qasja me të vërtetën. Duke kujtuar faktin se gjuha shqipe dhe të ngjashëm të drejta të shqiptarëve, të dalë nga Marrëveshja Kornizë, janë kushte të vendosura nga shqiptarët vite më parë, në kushtëzimin e ekzistimit të këtij shteti, që së fundmi emërohet Maqedoni e Veriut.
Ligji i tanishëm për përdorimin e gjuhëve, është shkëlqim i aureolës se UÇK-së së 2001-shit për çështjen e gjuhes shqipe. Dikush mund ta konsideroj si rrezikshmëri e dy zonave të territorialitet linguistik në shtet, si kërcënim për gjuhën maqedonase dhe diskriminim për gjuhët e etnive tjera, apo i konsideruar nga dikush tjetër si goditje mbi Aleancën e gjuhëve Ballkanike, të gjithë këta duhet ta rikujtojnë se kjo aureolë gjuhës shqipe e vendosur me luftë, ndër të tjerash, ju ka dhënë mundësinë maqedonasve të kenë shtet që të ekperimentojnë me identitetin e tyre. Në të kundërtën, nëse nuk duan ta mësojnë dhe ta pranojnë realitetin ku jetojnë, le ti kthehen kujtesës historike të para 19 viteve, pasojave të saj dhe rrezikut nga aspiratat e të ngjashmëvë me veten, për kishën, gjuhën dhe pjesët territorial të shtetit!
Ёshtë e kotë të vazhdohet përpjekja e qarqeve të ndryshëm, në kërkim përvetësimin e meritës substanciale për Ligjin e përdorimit të gjuhëve, konkretisht gjuhës shqipe. Ngase, merituesit e pakontestueshëm të gjendjes së volitshme dhe dinjitetshme të shqiptarëve, elementit gjuhë shqipe, si gjuhë e barabartë me atë maqedonase, meritorë janë ushtarët e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare të popullit shqiptar, dëshmorët e kombit. Janë të gjithë ata që në një mënyrë apo tjetër, e mbështeten këtë ushtri të lavdishme, kujtesa e së cilës na jep zemër, dhe i step dashakeqasit e interesava tona etnike, lirive dhe të drejtave njerëzore në Maqedoninë e Veriut.
