“Ne do të qëndrojmë këtu, integriteti i stacionit të Zaporizhia është shkelur” thonë inspektorët – Pak para mbërritjes së misionit të IAEA, Rusia akuzoi Ukrainën për bombardimin e zonës dhe dërgoi një ekip komando për të kapur uzinën
Kreu i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike, Rafael Grossi, planifikon një “prani të vazhdueshme” në centralin më të madh bërthamor të Evropës , tha ai në një video në Twitter, pasi vizitoi objektin e kontrolluar nga Rusia në Zaporizhia . “Ne po përfundojmë vizitën tonë të shumëpritur në termocentralin bërthamor të Zaporizhia,” tha Raphael Grossi. “Sapo përfundova një turne të parë në zonat kryesore që donim të shikonim në këtë qasje të parë në të gjithë objektin”, shkruan protothema, transmeton Fol Drejt.
“Sigurisht, ka ende shumë për të bërë. Ekipi im mbetet dhe gjëja më e rëndësishme është që ne të krijojmë një prani të vazhdueshme të IAEA-së këtu,” shtoi ai, me ndërtesën e Reaktorit 3 në sfond.
Grossi udhëhoqi misionin e IAEA për të inspektuar centralin, i cili udhëtoi përmes Kievit përpara se të mbërrinte në Rusi. Energodar të enjten. Pas një vonese në një pikë kontrolli ukrainas, ata inspektuan objektet për disa orë përpara se të ktheheshin në territorin e kontrolluar nga ukrainas.
Pak para mbërritjes së inspektorëve të OKB-së, Rusia akuzoi Ukrainën për bombardimin e zonës dhe dërgoi një ekip komando për të kapur fabrikën.
Shefi i shtabit të presidentit ukrainas, Volodymyr Zelensky, akuzoi Moskën se po përpiqet të “shpërndajë” misionin duke bombarduar qytetin aty pranë të kontrolluar nga Rusia, Enerhodar dhe objektet. Rusia e mohoi këtë, duke thënë se 60 “diversantë” ukrainas që u përpoqën të rimarrë uzinën duke kaluar lumin të enjten në mëngjes u vranë.
Ekipi i IAEA inspektoi gjithashtu dëmet nga bombardimet ukrainase të enjten në mëngjes dhe vizitoi objektin në këmbë. Pasi kaloi katër orë në termocentralin bërthamor (ZNPP), një pjesë e misionit të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike u largua nga objekti, njoftoi agjencia ruse e lajmeve Interfax në mbrëmjen e 1 shtatorit.
Delegacioni, i kryesuar nga drejtori i IAEA Rafael Grossi, kishte për detyrë të përcaktonte nivelin e sigurisë bërthamore në ZNPP, të cilin forcat pushtuese ruse e kanë përdorur si bazë ushtarake që kur e pushtuan atë më 4 mars.
Sipas Grossit, agjencia ka marrë tashmë informacione kritike për situatën në termocentral.
“Ne nuk do të shkojmë askund. IAEA tani është këtu, është në fabrikë dhe nuk po lëviz – do të qëndrojë këtu,” u tha Rafael Grossi gazetarëve.
“Ne do të kemi një prani të vazhdueshme atje në uzinë me disa nga ekspertët e mi” të cilët do të studiojnë situatën në thellësi.
“Kemi shumë punë për të bërë këtu për të analizuar disa aspekte teknike”.
Ata ekspertë, tha ai, do të ofrojnë atë që ai e quajti një vlerësim të paanshëm, teknikisht neutral, të bazuar në prova të asaj që po ndodh në terren. “Kam qenë i shqetësuar, jam i shqetësuar dhe do të vazhdoj të jem i shqetësuar për impiantin derisa të kemi një situatë më stabile, më të parashikueshme”, tha ai.
“Integriteti fizik i centralit bërthamor të Ukrainës” në Zaporizhia u “shkel”, tha Raphael Grossi pas inspektimit të objekteve.
“Integriteti fizik i stacionit u shkel në mënyrë të përsëritur,” tha ai për mediat në kthimin e tij në territorin e kontrolluar nga Kievi. “Ne nuk kemi të dhëna për ta vlerësuar atë, por kjo është diçka që nuk mund të vazhdojë të bëhet”, shtoi ai.
Një pjesë e misionit të IAEA do të qëndrojë deri në “të dielën ose të hënën” në termocentralin bërthamor të Zaporizhia. IAEA synon “të ketë një prani të vazhdueshme” në central përtej kësaj date, tha Grossi pa dhënë detaje
“Ka një ekip që do të qëndrojë atje deri të dielën ose të hënën për të vazhduar vlerësimin” e situatës në stacionin, vendi i të cilit është bombarduar vazhdimisht duke shkaktuar frikën e një fatkeqësie bërthamore, shtoi ai, duke folur me gazetarët
Grossi tha se pa “shumë gjëra” në “katër deri në pesë orë” që kaloi atje.
“Ne ishim në gjendje të vizitonim të gjithë vendin. Unë isha brenda njësive (të reaktorëve), pashë sistemin e urgjencës dhe dhomat e tjera, dhomat e kontrollit,” tha ai, duke veçuar stafin ukrainas që vazhdon të punojë në stacion pas ajo u mor nga ushtria ruse.
“Sigurisht, ata janë në një situatë të vështirë, por ata kanë një nivel të jashtëzakonshëm profesionalizmi,” tha ai.
Ai përshkruan “situatën mjaft të vështirë” të ekipit të tij që dëgjuan zjarr të fortë gjatë kalimit të tyre në stacion dhe kalimit të vijës së frontit. “Ka pasur momente kur zjarri ishte i dukshëm, nga mitralozë të rëndë, artileri, mortaja, dy-tri herë,
Zaporozhye është termocentrali më i madh bërthamor në Evropë dhe ka qenë nën kontrollin rus që nga fillimi i marsit. Rusia ka kërkuar një vizitë të IAEA që nga qershori.
Në gusht, zona bërthamore u vu nën sulme të rregullta artilerie dhe drone, për të cilat Moska dhe Kievi fajësuan njëri-tjetrin.
Zyrtarët ukrainas pohuan gjithashtu se ushtria ruse po përdorte centralin si bazë ushtarake, duke vendosur armatim të rëndë atje. Moska i mohoi akuzat, duke thënë se kishte vetëm roje të armatosura lehtë që mbronin objektin.
Inteligjenca ukrainase më herët paralajmëroi se rusët kishin hequr çdo personel që ata e konsideronin “të pabesueshëm” nga objekti përpara vizitës së IAEA.
Rusia bëri thirrje për një takim të Këshillit të Sigurimit të OKB-së më 6 shtator për të denoncuar sulmet e supozuara të Ukrainës në rajonin e Zaporizhia.
