Komuna e Mitrovicës shtrihet rreth 40 kilometra në veri të Prishtinës. Ajo përmban një qytet me 49 fshatra. Vet qyteti por dhe dy fshatra janë etnikisht të përziera, ndërsa pjesa e mbetur është e shqiptarëve të Kosovës. Që nga konflikti i vitit 1999, qyteti ka qenë i ndarë përgjat lumit Ibër. Në jug, popullata është kryesisht e shqiptarëve të Kosovës. Pothuajse të gjitha familjet e sërbëve të Kosovës që jetonin atje janë shpërngulur për në veri të Mitrovicës. Në pjesën veriore të qytetit gjenden komunat Zveçan dhe Zubin Potok, të cilat kryesisht kanë qenë të banuar me popullatën sërbe të Kosovës. Veriu i qytetit tash banohet nga 15 mij sërbë të Kosovës prej të cilëve pesë mijë janë persona të zhvendosur nga jugu në veri (pra brenda vendit).
Jeta në Mitrovicën e Veriut :Në Mitrovicën e Veriut dhe Zveçan njerëzit jetojnë mesatarisht me 200 euro në muaj. Pjesa më e madhe e kësaj vjen nga fondet publike – 60% nga Beogradi dhe 23% nga Prishtina. Mjaft njerëz hapin dyqane të vogla, veçanërisht personat e shpërngulur brenda vendit dhe ato që kanë banuar në këtë pjesë të qytetit. Ato që punonin në Trepçë janë në një pozitë shumë të vështirë. Qeveria serbe është duke dhënë rroga të mira për sistemin e shëndetësisë dhe arsimin këtu në Kosovë. Kushdo që punsohet në sistemin e shëndetësisë ose në shkolla merr 200% të pagës normale të Serbisë Qendrore, gjë që e bën jetën për ta shumë më të lehtë. Në pjesën veriore të qytetit jetojnë shumë studentë, normalisht edhe shumë të huaj, kryesisht nga forcat ndërkombëtare. Njerëzit ua lëshojnë atyre shtëpitë me qera dhe marrin prej tyre njëfarë të ardhurash.
Jeta në Mitrovicën e Jugut:Në Mitrovicën e Jugut njerëzit jetojnë mesatarisht me 100 euro në muaj. Kjo do të thotë gjysma më pak se në Veri. Por, shpesh, familjet marrin para nga të afërmit jashtë shtetit. 37% vjen nga Qeveria e Prishtinës dhe mbi 42% vjen nga sektori privat. Për të mbijetuar, familjeve në fshatrat përreth Mitrovicës u duhet ta prodhojnë vetë pjesën më të madhe të ushqimeve. Sipas banorëve të kësaj pjese të qytetit mëse 80% e njerëzve punonin në Trepçë. Në qoftë se kjo fabrikë nuk vihet në punë, ose nuk ka vende të tjera pune, njerëzit do t’i lënë të gjitha dhe do të migrojnë diku tjetër, ku mund të sigurojnë jetesën.
Bazuar në këtë hulumtimin* të gjendjes ekonomike por edhe politike të qytetit të Mitrovicës konsiderojmë se situata e sigurisë atje është shumë e paqëndrueshme.
*Ky hulumtim është bazuar në vitin 2015 duke u bazuar në burime sekundare. Autori i shkrimit është profesori universitar Xhemail Çupi, i cili e ka shkruajtur enkas për Politikat Publike.
