Përpara raundit të ri të dialogut ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës më 14 shtator në Bruksel, duke theksuar nevojën për uljen e tensioneve në veri të Kosovës, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, gjatë një takimi të fundit me Presidenten e Kosovës Vjosa Osmani, kujtoi Premtimi i vitit 2013 nga kryeministri i atëhershëm i Kosovës, Hashim Thaçi, i dha NATO-s se Forcat e Sigurisë së Kosovës nuk do të shkojnë në veri të Kosovës, pa pëlqimin e KFOR-it, shkruan Danas, transmeton Fol Drejt.
Opozitarja nga Beogradi reflekton mbi marrëveshjet e mëhershme, ndërsa merr qëndrimin nga njohësit e zhvillimeve nga Serbia.
“Ndër të tjera, siç njofton RSE, Stoltenberg përshëndeti vendimin e autoriteteve të Kosovës për të zvogëluar praninë e policisë në veri dhe planet për mbajtjen e zgjedhjeve të reja lokale nga katër komunat e asaj pjese të Kosovës. Ai u bëri thirrje palëve që të shmangin dhe të përmbahen nga retorika nxitëse dhe të respektojnë detyrimet e tyre” – shkruan tutje Danas.
Lidhur me këtë, ai përmendi zotimin që Kosova ka marrë një dekadë më parë, që e obligon që të mos vendosë Forcat e Sigurisë së Kosovës në veri pa konsultim dhe miratim paraprak të komandantit të KFOR-it.
“Në përputhje me obligimet e Prishtinës në vitin 2013, çdo angazhim i Forcave të Sigurisë së Kosovës në veri kërkon negociata me KFOR-in. Presim konsultime për çdo veprim të forcave policore të Kosovës, që mund të cenojë sigurinë”.
Ndonëse ky zotim vlente vetëm për Forcat e Sigurisë së Kosovës (Ushtrinë e Kosovës) dhe jo për policinë, Stoltenberg pas bisedës me Osmanin sqaroi se qëndrimi i NATO-s është se vendosja e forcave speciale kërkon miratimin e KFOR-it dhe kërkon konsultim të ngushtë mes autoriteteve të Prishtinës. dhe KFOR-it “për çdo angazhim që mund të ndikojë në pozitën dhe sigurinë tonë në Kosovë”.
Osmani ka konfirmuar se obligimet që datojnë që nga viti 2013 i referohen vetëm Forcave të Sigurisë së Kosovës, por se mbron parimin e koordinimit me aleatët.
Përderisa presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, është mjaft i dyshimtë nëse paralajmërimi i Stoltenberg do të ketë efekt pasi marrëveshja nuk respektohet me vite, bashkëbiseduesit e Danas besojnë se kjo deklaratë është reflektim i mosbesimit në rritje mes institucioneve të Kosovës dhe bashkësisë ndërkombëtare, dhe se nuk duhet të ketë dyshim që kjo kërkesë e NATO-s të respektohet në terren, me apo pa kryeministrin e Kosovës Albin Kurti.
Duke komentuar deklaratën, Vuçiq ka thënë se shpreson të ketë ndikim, nëse jo te Kurti, atëherë te EULKS-i dhe KFOR-i, sepse, siç tha ai, ka kohë që nuk ka besuar se Kurti dëshiron një qasje dhe zgjidhje të arsyeshme dhe racionale.
Nikolla Luniq nga Këshilli për Politika Strategjike thotë për Danas se deklarata e fundit e Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg në selinë e Aleancës dhe në prani të “zonjës Vjosa Osmani nga Kosova”, siç iu prezantua zyrtarisht NATO-s, paraqet një paralajmërim të hapur dhe të qartë ndaj Prishtinës, pa asnjë mënyrë diplomatike.
“Nëpërmjet deklaratës së tij, Stoltenberg thjesht interpretoi gjetjet e inteligjencës për shkaqet e përshkallëzimit të krizës dhe bëri të qartë se për NATO-n dhe KFOR-in (dhe rrjedhimisht OKB-në), çdo dislokim i forcave të Prishtinës në veri të Kosovës pa leje dhe konsultim me KFOR-in është e papranueshme. Nuk duhet të ketë dyshim se kjo kërkesë do të respektohet nga NATO në terren, me ose pa Kurtin” – thekson ai.
Sipas tij, është e qartë se trashëgimia nacionaliste e Demaçit, ndaj së cilës Kurti është përkushtuar sot, njihet në Perëndim si rrezik potencial për paqen dhe stabilitetin e gjithë rajonit.
“Kujtojmë se ish-kreu i krahut politik të UÇK-së i mësoi se “rruga e mosdhunës nuk do t’i çojë askund”. Është interesante se analistët prishtinas nuk e kritikojnë Kurtin thjesht për militarizimin e veriut të Kosovës, por vetëm për shkeljen e marrëdhënieve dypalëshe me patronët më të fuqishëm të pavarësisë së tyre. Por, Kurti arriti të destabilizojë edhe marrëdhëniet rajonale, veçanërisht me Shkupin e madje edhe me Tiranën” – shpjegon Luniq.
Siç shton ai, në dritën e luftës brutale në Ukrainë, Perëndimi përballet me faktin se mban një pjesë të përgjegjësisë për njohjen e nxituar të pavarësisë së Kosovës në vitin 2008, kur u krijua një precedent i rrezikshëm për të gjitha konfliktet etnike në mbarë botën.
“Mosbindësia e tezës për rastin unik të Kosovës dhe joshja e precedentit që obligon trajtim të barabartë në rastet e ardhshme të së njëjtës përmbajtje, e solli mbarë botën në prag të mbijetesës. Megjithatë, Serbia duhet të jetë e vetëdijshme për marrëdhëniet gjeopolitike dhe në përputhje me interesat kombëtare për të krijuar histori. Pyetja e vetme është historia e kujt preferojmë – historinë e fitimtarit apo historinë e viktimës? Për Serbinë ka vetëm një rrugëdalje nga labirinti i politikës së jashtme, ajo është harmonizimi i plotë me politikën e jashtme dhe të sigurisë të BE-së dhe integrimi në sistemin e sigurisë kolektive. Përndryshe, ne do të dëgjojmë histori sterile dhe pa qëllim për anëtarësimin në ASEAN ose BRICS dhe do t’i mësojmë të rinjtë përmes epikave për Kosovën për padrejtësinë dhe thuajse patriotizmin” – thekson ai.
Kurse Milica Andriq Rakiq nga Organizata joqeveritare nga Mitrovica Veriore “Nisma e Re Sociale”, deklaron për Danas se deklarata e Stoltenberg është reflektim i mosbesimit në rritje ndërmjet institucioneve të Kosovës dhe bashkësisë ndërkombëtare, dhe për shkak se policia e Kosovës filloi të shkelë marrëveshjet e një zotërie që ekzistonte më parë.
“Besimi u prish më 26 maj kur Policia e Kosovës mori objektet komunale në veri pa njoftimin me kohë të KFOR-it dhe tashmë më 29 maj e vuri veten, ushtarët dhe qytetarët e KFOR-it në rrezik. Prandaj NATO-ja, e cila deri më tani vetëm kujtonte marrëveshjet e veçanta me Agjencinë e Sigurisë së Kosovës, vendosi të rikujtojë publikisht marrëveshjen e zotërisë, e cila nuk u diskutua publikisht për shkak të marrëdhënieve të mira partneriteti me Kosovën dhe potencialit që një deklaratë e tillë të interpretohet: si kufizim i kompetencave të Policisë së Kosovës” – tërheq vëmendjen ajo.
Siç thekson ajo, partneriteti ekzistues është shkelur nga Policia e Kosovës, e nga kjo edhe ndryshimet në qasjen e NATO-s.
“Këto nuk janë sinjalet e vetme të pakënaqësisë ndaj Kosovës, misioni i NATO-s tani shkon në ekstreme në komunikimet publike kur bëhet fjalë për korrektësinë politike, kështu që takimet me zyrtarë të Kosovës, edhe brenda Kosovës, paralajmërohen pa funksionet e tyre (p.sh. znj. Rizvanoli. nga Institucionet Ekonomike të Kosovës për Ministër të Zhvillimit Ekonomik). Edhe më konkretisht se deklarata e Stoltenberg, NATO theksoi në kërkesën e saj për sqarim për RSE se këto rregulla “për konsultime kuptimplota dhe në kohë” zbatohen në situatat kur “siguria jonë është e kërcënuar” – përfundon Andriq Rakiq.
Për përkujtim, kabineti i kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, në vitin 2020 kishte konstatuar se presidenti aktual i Kosovës, Hashim Thaçi, në vitin 2013, sa ishte kryeministër, ka shkelur Kushtetutën e Kosovës dhe se kjo e arsyeton inicimin e procedurave kushtetuese për shkarkimin e tij nga posti presidencial.
Zyra e Kryeministrit atëbotë njoftoi se Kurti e ka njoftuar kryetaren e Kuvendit Vjosa Osmani për shkeljet e pretenduara të Kushtetutës në “marrëveshjen sekrete” të vitit 2013 mes Thaçit dhe Sekretarit të Përgjithshëm të atëhershëm të NATO-s Anders Fogh Rasmussen.
Qeveria e Kosovës ka bërë të ditur se Thaçi, përmes një marrëveshjeje në emër të Kosovës, i ka bartur KFOR-it të drejtën absolute të vetos mbi të gjitha misionet e ardhshme të Forcave të Sigurisë së Kosovës (FSK) në veri për një periudhë të caktuar./Marr nga Danas/FolDrejt/
