Sa më i vjetër të jetë një person, aq më shumë ka të ngjarë të zhvillojë shenjat e para të hipertensionit, veçanërisht vlerat e ngritura sistolike.
Presioni i gjakut është një tregues se sa presion krijohet nga rrjedha e gjakut nëpër arteriet në trup. Nëse është shumë e lartë, mund të dëmtojë sistemin kardiovaskular. Hipertensioni (presioni arterial i ngritur kronikisht) mund të rrisë gjithashtu rrezikun e zhvillimit të komplikimeve të caktuara, si sulmi në zemër ose goditje në tru.
Hipertensioni mund të jetë primar ose sekondar. Shumica e pacientëve me hipertension arterial kanë hipertension primar (esencial). Kjo do të thotë se nuk ka ndonjë shkak specifik të njohur për hipertensionin, dhe ka të ngjarë të jetë për shkak të ndërveprimit të disa faktorëve, duke përfshirë gjenetikën, moshën, stilin e jetesës dhe dietën.
Rreth pesë deri në 10 për qind e pacientëve me presion të lartë të gjakut kanë hipertension sekondar. Mund t’i atribuohet një shkaku specifik, siç është hipotiroidizmi.
Ka disa faktorë që lidhen me zhvillimin e hipertensionit arterial.
Obeziteti
Të qenit mbipeshë ose obez mund të shkaktojë presion të lartë të gjakut dhe gjithashtu mund të përkeqësojë hipertensionin ekzistues. Kjo për shkak se yndyra e tepërt shkakton ndryshime në trupin e njeriut.
Të qenit mbipeshë mund të ndryshojë mënyrën se si trupi përdor insulinën. Kjo mund të çojë në zhvillimin e rezistencës ndaj insulinës dhe diabetit të tipit 2 – një tjetër faktor rreziku për zhvillimin e hipertensionit arterial. Nëse jeni mbipeshë ose obez, humbja e dy deri në tre përqind e peshës trupore mund të zvogëlojë rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të zemrës dhe hipertensionit.
Mungesa e aktivitetit fizik
Mungesa e aktivitetit fizik mund të ndikojë negativisht në shëndetin mendor dhe të çojë në çrregullime të tilla si ankthi dhe depresioni, dhe këto kushte mund të çojnë në peshë të tepërt trupore.
Ushtrimi mund t’ju ndihmojë të mbani një peshë të mjaftueshme trupore ose të humbni peshë nëse është e nevojshme. Mund të ketë një efekt pozitiv në presionin e gjakut dhe t’ju japë më shumë energji dhe një ndjenjë mirëqenieje.
Marrja e kripës
Një studim i vitit 2019 zbuloi se një reduktim modest i marrjes së natriumit mund të ulë presionin e gjakut. Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave (FDA) sugjeron kufizimin e marrjes së kripës në 2,300 mg në ditë, ose rreth një lugë çaji, për njerëzit 14 vjeç e lart. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) sugjeron një kufi edhe më të ulët – 2000 mg natrium në ditë.
Kafeina
Sipas AHA, kafeina nuk është fajtore për presionin e lartë të gjakut nëse nuk e konsumoni shumë. AHA gjithashtu pranon ekzistencën e një lidhjeje të mundshme midis pirjes së kafesë dhe një rreziku më të ulët të zhvillimit të sëmundjeve kronike, të tilla si sëmundjet malinje dhe sëmundjet e zemrës.
Pirja e tre deri në katër filxhanë kafe në ditë është e sigurt për shumicën e njerëzve me presion të lartë të gjakut, sipas një rishikimi të studimeve të vitit 2017 dhe një studimi të vitit 2021.
Megjithatë, konsumimi i kafeinës përtej këtij kufiri mund të çojë në ankth dhe palpitacione. FDA sugjeron një kufi ditor prej 400 mg kafeinë për të rriturit e shëndetshëm.
Pirja e duhanit
Pirja e duhanit mund të çojë në një sërë çrregullimesh, duke përfshirë sulmin në zemër, goditjen në tru, sëmundjet e mushkërive dhe disa lloje kanceri. Megjithatë, lidhja midis hipertensionit dhe pirjes së duhanit nuk është ende plotësisht e qartë.
Megjithatë, pirja e duhanit shkakton rritje të përkohshme të presionit të gjakut. Kontribuon gjithashtu në zhvillimin e aterosklerozës, d.m.th forcimin e arterieve. Arteriet e ngurtësuara shkaktojnë rritje të presionit të gjakut. Nëse pini duhan, AHA rekomandon që të ndaloni sa më shpejt, transmeton Vijesti.me.
Barna
Ilaçet që mund të rrisin presionin e gjakut përfshijnë:
• steroidet
• Barnat anti-inflamatore jo-steroide
• dekongestantë
• antipsikotikë
• kontraceptivë
Nëse keni presion të lartë të gjakut, është më mirë të diskutoni çdo medikament që po merrni me ofruesin tuaj të kujdesit shëndetësor.
Mungesa e gjumit
Sipas kërkimeve shkencore referuese, shumica e njerëzve mbi moshën 18 vjeç kanë nevojë për të paktën shtatë orë gjumë në natë për një shëndet optimal. Mungesa e gjumit mund të ndikojë në shëndetin tuaj, veçanërisht nëse keni presion të lartë të gjakut.
Kur flini, presioni i gjakut bie dhe trupi juaj pushon. Nëse keni pagjumësi ose probleme të tjera me gjumin, trupi juaj është i privuar nga këto efekte pozitive të gjumit.
Mosha
Rreziku i presionit të lartë të gjakut rritet me moshën, sepse sistemi vaskular i trupit të njeriut, ose rrjeti i enëve të gjakut, ndryshon me kalimin e moshës.
Arteriet mund të bëhen më të ngurtësuara, duke çuar në një rritje të presionit të gjakut. Kjo është e vërtetë edhe për njerëzit me zakone të shëndetshme jetese.
Gjenetika
Nëse prindërit tuaj kanë hipertension, ju keni më shumë gjasa ta zhvilloni atë gjithashtu. Faktorët gjenetikë mund të identifikohen në 30 deri në 60 për qind të njerëzve që kanë presion të gjakut të kontrolluar në mënyrë joadekuate.
Disa variante gjenetike mund të çojnë në një sindromë të karakterizuar nga presioni i lartë i gjakut, duke përfshirë:
– hiperaldosteronizëm
– Sindroma e Gordonit
– Sindroma Lidl
Megjithatë, ende nuk dihet se sa e rrit rrezikun historia familjare e sëmundjes. Nevojiten më shumë kërkime për këtë temë.
Si mund të parandalohet presioni i lartë i gjakut?
– angazhohen rregullisht në aktivitet fizik
– lëri cigaret
– kufizoni marrjen e alkoolit
– Mbani një peshë trupore të përshtatshme.
– Hani një dietë të ekuilibruar me pak natrium
– reduktoni sa më shumë stresin
Çfarë kuptimi kanë numrat?
Presioni i gjakut matet duke përdorur një manshetë të presionit të gjakut dhe regjistrohet si fraksion, për shembull: 120/80 mmHg (milimetra merkur). Presioni i gjakut zakonisht matet në pjesën e sipërme të krahut nëpërmjet arteries brachiale.
Numri i parë dhe më i lartë quhet presioni sistolik. Është presioni që krijon zemra kur nxjerr gjak dhe, siç u tha tashmë, përfaqëson presionin e gjakut në muret e arterieve. Numri i dytë, më i vogël quhet presion diastolik. Ky është presioni në arteriet që ndodh kur zemra mbushet dhe pushon midis rrahjeve.
Vlerat e presionit të gjakut
– Presioni normal i gjakut: sistolik <120 dhe diastolik <80
– Presioni i lartë i gjakut: sistolik 120-129 dhe diastolik <80
– faza e parë e hipertensionit (forma e lehtë): sistolik 130-139 ose diastolik 80-89
– faza e dytë e hipertensionit (forma e rëndë): sistolik >139 ose diastolik >89.
Simptomat e hipertensionit
– një dhimbje koke
– marramendje
– shikim i turbullt
– të përziera dhe të vjella
– dhimbje gjoksi
– gulçim
– dobësi
Këshilla
Duke reduktuar marrjen e natriumit, presioni i gjakut do të ulet gjithashtu. Ushqimet e shpejta dhe të përpunuara përmbajnë sasi të larta natriumi. Shumë medikamente pa recetë përmbajnë gjithashtu sasi të larta natriumi.
Hapi juaj i parë mund të jetë t’i kushtoni pak më shumë vëmendje ushqimeve që blini, të siguroheni që të lexoni vlerën e energjisë dhe në këtë mënyrë të reduktoni marrjen e kripës.
Gjithashtu, kur gatuani dhe përgatitni vaktet e përditshme, përdorni një sasi minimale kripe./FolDrejt/
