Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka paralajmëruar Rusinë duke ndezur tensionet mes vendit të tij dhe Serbisë për shkak të luftës në Ukrainë që lëkundet, teksa Beogradi ndërmori hapin e parë në dislokimin e trupave në rajon, shkruan The Guardian, transmeton Fol Drejt.
Serbët etnikë në veri të Kosovës, ku janë shumicë, kanë ngritur barrikada për më shumë se një javë, duke penguar lëvizjen e lirë të autoriteteve kosovare, pavarësisht thirrjeve të SHBA-së dhe BE-së për çmontimin e blloqeve të paligjshme të rrugëve.
Një grup i madh anëtarësh të Narodne Patrole, një organizatë nacionaliste serbe me lidhje me grupin paraushtarak rus Wagner, ishin mbledhur gjithashtu të dielën në anën serbe të kufirit Serbi-Kosovë duke kërcënuar se do të përballeshin me trupat e NATO-s.
Me rrezikun e rritjes së përleshjeve të dhunshme, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, përdori të drejtën e tij sipas një rezolute të OKB-së për t’i kërkuar NATO-s leje për të dërguar 1000 policë dhe personel të ushtrisë, duke përmendur nevojën për të mbrojtur komunitetet serbe.
Kërkesa e Serbisë të premten, e para që nga përfundimi i luftës në Kosovë në vitin 1999, pothuajse me siguri do të refuzohet, por shqetësimi do të jetë se mund të jetë hapi i parë drejt një vendimi të njëanshëm për t’u vendosur.
Kurti tha se ishte i shqetësuar se situata e tensionuar mund të përshkallëzohej në avantazhin e Vladimir Putin, pasi forcat ruse dhe serbe kanë kryer 104 stërvitje të përbashkëta ushtarake në vitin 2021.
Udhëheqësi kosovar shtoi se ai kishte rënë dakord që t’u jepte kohë trupave të udhëhequra nga NATO, të njohura si KFOR, për t’i bindur ata që ishin në barrikada të tërhiqeshin, por se ato nuk mund të lejoheshin të qëndronin më gjatë.
Ai i përshkroi barrikadat si një hap drejt ndarjes së vendit, i cili ka qenë i pavarur nga Serbia që nga viti 2008.
“Shqetësimi ynë [është] se heqja e këtyre barrikadave nuk mund të përjashtojë viktimat,” tha ai. “Dhe kjo është arsyeja pse ne duam të jemi sa më të kujdesshëm për t’u siguruar që nuk do të ketë destabilizim dhe do të ketë paqe dhe siguri relative. Megjithatë, ne nuk mund ta lejojmë përgjithmonë këtë shkelje të ligjshmërisë dhe kushtetutshmërisë. Pra, po, kjo duhet të përfundojë, sa më shpejt aq më mirë.”
Kurti shtoi: “BE-SHBA të gjitha pajtohen që barrikadat duhet të hiqen. Por ata janë gjithashtu të shqetësuar se si kjo mund të përdoret dhe abuzohet nga Beogradi.
“Mendoj se shqetësimi i partnerëve dhe miqve tanë perëndimorë janë lidhjet e Beogradit me Moskën. Nuk e dimë se si mund të vihen në funksion në rast të rritjes së tensioneve, drejt përshkallëzimit në veri.
“Unë mendoj se shqetësimi i tyre kryesor është pikërisht ky: tani që Rusia u plagos rëndë në Ukrainë pas pushtimit dhe agresionit të saj, ata kanë interes për përhapje. Ata kanë interes të transferojnë përpjekjet e tyre luftënxitëse në Ballkan, ku kanë një klient që është në Beograd.”
Kremlini ka thënë se dëshiron që “situata të zgjidhet me mjete diplomatike”, por se ata “qëndrojnë për të garantuar që të gjitha të drejtat e serbëve të garantohen”.
Përplasja në veri të Kosovës, gjatë së cilës persona të armatosur të maskuar kanë përdorur kamionë, autoambulanca dhe makina bujqësore për të bllokuar rrugët, ishte nxitur nga arrestimi i një ish-oficeri policie serb etnik i dyshuar si i përfshirë në sulmet e fundit ndaj policisë kosovare.
Pika kryesore e tensionit mbetet refuzimi i Beogradit për të njohur pavarësinë e Kosovës.
BE-ja ka kërkuar të ndërmjetësojë një marrëveshje që mund të shohë normalizimin e marrëdhënieve, por Kurti tha se lidhjet gjithnjë e më të thelluara midis Beogradit dhe Moskës ishin një pengesë për përparimin.
Një propozim franko-gjerman kishte sugjeruar që në këmbim që Beogradi të mos qëndronte në rrugën e pranimit të rajonit separatist në OKB si një vend anëtar, Serbia do të merrte mbështetjen financiare të BE-së dhe një rrugë të shpejtë për anëtarësimin në bllok.
Kosova ka nevojë për miratimin e Serbisë për t’u bërë anëtare e OKB-së, sepse aleatët e tyre Rusia dhe Kina kanë të drejtën e vetos në këshillin e sigurisë.
Plani i BE-së, i bazuar në një marrëveshje të vitit 1972 që ndihmoi në normalizimin e marrëdhënieve midis Republikës Federale të Gjermanisë dhe Republikës Demokratike Gjermane, ishte mirëpritur paraprakisht nga Vuçiq, por zëvendëskryeministri i parë serb dhe ministri i punëve të jashtme, Ivica Daçiç, i cili ka lidhjet me Kremlinin, më vonë njoftoi refuzimin e tij.
Vuçiq ka spikatur edhe kundër sanksioneve të BE-së ndaj Rusisë në lidhje me luftën në Ukrainë. Koordinimi mes ushtrive të dy vendeve është intensifikuar vitet e fundit.
Përtej stërvitjeve të gjera të përbashkëta ushtarake, në tetor 2020 u nënshkrua një marrëveshje për krijimin e një zyre përfaqësuese të ministrisë ruse të mbrojtjes në homologun e saj serb.
Kurti tha se ai ende shpresonte që Serbia përfundimisht do t’i bashkohej BE-së së bashku me Shqipërinë, Bosnje dhe Hercegovinën, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Kosovën.
Një kërkesë zyrtare për anëtarësim iu dorëzua nga Kurti presidencës aktuale çeke të BE-së javën e kaluar. “Ka një luftë në Ukrainë, le të parandalojmë përhapjen. Pra, anëtarësimi në BE ndihmon”, tha Kurti. “Ne e dimë se ka një rrugë të gjatë përpara. Për Finlandën dhe Suedinë ishin tre vjet. Për Maltën dhe Qipron, 14. Mesatarja është nëntë. Dhe unë thashë publikisht, ‘Le të synojmë mesataren’. Unë shoh një gatishmëri të caktuar në BE për të menduar ndryshe pasi kontinenti është në luftë”./FolDrejt/
