Megjithë dhënien fund të grindjes për emrin midis Greqisë dhe Maqedonisë së Veriut, disa çështje mbeten të hapura. Si p.sh. kush ka të drejtë të shesë “verë maqedonase”? Grekët, maqedonasit e Veriut, apo edhe bullgarët?
Çështje me rëndësi thelbësore të Marrëveshjes së Prespës, e cila hyri në fuqi jo më larg se mesi i shkurtit, ende nuk janë zgjidhur kënaqshëm ose nuk janë zgjidhur fare. Në lidhje me përdorimin e markave të mallrave dhe të produkteve, marrëveshja parashikon vetëm që të dyja palët të përpiqen në kuadër të një “dialogu të sinqertë” të arrijnë një zgjidhje konsensuale. Në këtë kuadër duhet të ndihmojë edhe një grup ekspertësh ndërkombëtarë, që të arrihen rezultate brenda tri viteve të ardhshme.
Kjo në një kohë kur tensionet janë të paraprogramuara. Një parashije ofroi panairi ndërkombëtar i verës Prowein në Düsseldorf (17-19 mars). Pjesëmarrja e “Association Wines of Macedonia (WOM)”, që përfaqëson prodhuesit e verës maqedonas veriorë, bëri që prodhuesit grekë të revoltohen dhe të kërkojnë respektimin e Marrëveshjes së Prespës.
Çështja e patentave
“Ajo që duam ne është që verat nga Maqedonia e Veriut të quhen edhe të tilla dhe që verat tona të quhen vera maqedonase, sipas patentës së regjistruar prej 20 vjetësh në nivel të BE”, thotë Stelios Boutaris, një nga prodhuesit më të njohur të verave të Greqisë dhe themeluesit të Boutaris Wines. Me të vërtetë, “vera maqedonase” është një produkt i regjistruar në BE, si “salçiçja e skarës e Tyringenit”.
Verë nga Maqedonia
Por “Association Wines of Macedonia (WOM)” ka një interpretim tjetër. “Ne shesim prej dekadash verë nga Maqedonia dhe shpresojmë që do të lejohemi ta bëjmë këtë edhe për 10 apo 20 vjet të tjera”. Një përfaqësues i WOM tha se përcaktimi “Wines of Macedonia” të lejohet të përdoret nga të gjithë, pra edhe nga grekët, maqedonoveriorët dhe madje edhe nga prodhuesit në Bullgari, ku shtrihet një pjesë e Maqedonisë antike.
Po si do të dallonte konsumatori në një rast të tillë? “Fare thjesht: mbi etiketë shkruhet gjithmonë vendi i origjinës, në këtë rast Product of North Macedonia ose Product of Greece”. Mund të merret shembulli gjerman, francez dhe luksemburgas, propozon një prodhues maqedonoverior i verës. “Lumi Mosel kalon në të tria vendet, dhe në këtë mënyrë të gjithë lejohet të shesin verë nga Moseli.”
Argumenta të tillë dhe të ngjashëm me këto do të dalin në tryezë, kur të nisin së shpejti negociatat midis dy palëve, siç e parashikon këtë Marrëveshja e Prespës. “Po t’i pyesësh gjermanët për “verë nga Maqedonia” shumica do të mendojnë për Maqedoninë e sotme të Veriut dhe jo për Greqinë”, pranojnë edhe vetë prodhuesit grekë të verës. Kjo ka të bëjë me strategjinë e orientuar nga eksporti, të cilën grekët nuk e kanë ndjekur njëlloj.
Megjithë pozicionet e ndryshme dhe tensionet që priten, prodhuesit e verës në të dyja anët janë optimistë: do të gjendet një zgjidhje, sepse kjo i ndihmon të dyja palët./DW
