Shkencëtarët kanë zbuluar një mister rreth një prej udhëtimeve më të pabesueshme të natyrës.
Çdo vit, ngjalat largohen nga lumenjtë evropianë për të udhëtuar drejt detit Sargasso në Atlantikun e Veriut për t’u shumuar për një herë të vetme, pastaj ngordhin.
Edhe pse ky destinacion final dyshohej prej kohësh, deri më tani nuk ka pasur prova të drejtpërdrejta.
Duke i vendosur ngjalat me etiketa satelitore, studiuesit kanë gjurmuar krijesat.
Dhe ata thonë se informacioni do të ndihmojë në ruajtjen e specieve të rrezikuara në mënyrë kritike.
“Kjo është hera e parë që ne kemi qenë në gjendje të gjurmojmë ngjalat në detin Sargasso dhe jemi të kënaqur që kemi provat e para të drejtpërdrejta të ngjalave të rritura evropiane që arrijnë zonën e tyre të vezëve,” tha Ros Wright i Agjencisë së Mjedisit, i cili drejtoi kërkimin.
“Udhëtimi i tyre do të zbulojë informacione rreth migrimit të ngjalave që nuk janë njohur kurrë më parë.”
Ngjala evropiane përballet me shumë rreziqe gjatë ciklit të saj jetësor, duke përfshirë ndryshimet në rrymat e oqeanit të shkaktuara nga ndryshimet klimatike, ndotja, gjuetia pa leje dhe pengesat në rrugët ujore si digat dhe derrat.
Specialisti i ngjalave në Agjencinë e Mjedisit, Dan Hayter, ka monitoruar ngjalat në lumin Blackwater në Essex për 20 vjet dhe ka parë një rënie drastike gjatë asaj kohe.
“Ne kapim ngjala këtu çdo vit,” shpjegoi ai.
“Krahasuar me numrat historikë, ata janë shumë të ulët tani dhe ka pasur një rënie prej 95% që nga vitet 1980.”
Masat e ruajtjes
Ngjalat mbërrijnë rreth bregut evropian si ngjala qelqi të vogla, të brishta dhe transparente, që kanë lëvizur përtej Atlantikut për dy ose tre vjet nga deti Sargasso.
Ata përshtaten me ujërat e ëmbla dhe piqen në lumenj, duke u rritur deri në 1 m të gjatë, derisa të jenë gati të notojnë deri në kthim për t’u riprodhuar një herë dhe për të ngordhur.
Deri më tani, ka qenë shumë e vështirë të studiohet migrimi i tyre përtej oqeanit.
Studiuesit tani kanë etiketuar ngjalat e rritura në Azores, duke treguar se ato mund të notojnë deri në detin Sargasso.
“Ne e dinim se ata mund të arrinin deri në Azores, por ajo e fundit ishte një vend i pazbuluar”, tha Ros Wright.
“Ne menduam se nëse mund të etiketonim ngjalat në Azores, atëherë mund ta plotësojmë atë boshllëk, dhe ne ia dolëm. Mund të konfirmojmë se kemi plotësuar atë pjesë të fundit të udhëtimit në detin Sargasso.”
Cikli misterioz i jetës
Cikli jetësor i ngjalës i ka habitur prej kohësh shkencëtarët. Edhe filozofi grek Aristoteli meditoi pyetjen se nga vinin ngjalat, duke vendosur që ato dolën spontanisht nga balta.
Pothuajse 100 vjet më parë, supozohej se destinacioni i tyre ishte Deti Sargasso, në Atlantikun perëndimor pranë Bahamas, por deri më tani kishte munguar prova përfundimtare./abcnews.al/
