Një “rrugë e gjatë dhe e vështirë” është përpara, pavarësisht çlirimit të Khersonit nga kontrolli rus, tha presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky.
Por Ukraina “po ecën përpara”, u tha ai ushtarëve në një vizitë në qytet, shkruan BBC, transmeton Fol Drejt.
Humbja e qytetit jugor është një pengesë e madhe për Rusinë – megjithëse Moska këmbëngul se ai mbetet territor rus.
Rusia e shpalli atë qendër të rajonit Kherson të aneksuar ilegalisht dhe ishte i vetmi kryeqytet rajonal që u pushtua që nga pushtimi.
Billbordet pro-ruse gjatë udhëtimit për në qytet – së bashku me grumbullimet periodike të artilerisë – veprojnë si një kujtesë se njerëzit e presidentit rus Vladimir Putin nuk janë larguar plotësisht, megjithatë.
Kherson u kap në mars, disa javë pas fillimit të pushtimit. Rajoni ishte atëherë një nga katër që u aneksuan ilegalisht pas referendumeve të vetëquajtura në shtator.
Brenda Kherson: Gëzim, lot – dhe biseda për drejtësinë
Në një ceremoni në Moskë, Putin tha se aneksimi i Luhanskut, Donetsk, Zaporizhzhia dhe Kherson ishte “i panegociueshëm”. Rusia ende pushton qytetet Donetsk dhe Luhansk, të pushtuara nga separatistët e mbështetur nga Rusia në vitin 2014.
Pushtimi e ka lënë Rusinë të izoluar ndërkombëtarisht – një fakt i nënvizuar të hënën nga një rezolutë e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së që bën thirrje që Rusia të mbahet përgjegjëse për Ukrainën.
Ai u mbështet nga 94 nga 193 anëtarët e asamblesë dhe nuk është detyrues, por ka peshë politike.
Ai tha se Rusia “duhet të mbajë pasojat ligjore të të gjitha veprimeve të saj të paligjshme ndërkombëtarisht, duke përfshirë kompensimin për dëmtimin, duke përfshirë çdo dëm, të shkaktuar nga akte të tilla”. Katër rezoluta të mëparshme të OKB-së kanë kritikuar gjithashtu pushtimin e Rusisë.
Në javët e fundit Ukraina ka bërë fitime në jug të vendit, duke lëvizur drejt Khersonit dhe duke i vënë forcat ruse nën presion në rritje.
Javën e kaluar, forcat ruse u tërhoqën dhe trupat ukrainase hynë në qytet të premten.
Vendasit u panë duke festuar, disa të ribashkuar me të dashurit që nuk i kishin parë për muaj të tërë. Gjendja në qytet ishte gëzim dhe lehtësim, por edhe drithërimë, raporton Jeremy Bowen i BBC-së.
Duke i bërë jehonë këtij kujdesi ishte Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, i cili paralajmëroi se do të ishte një “gabim” të “nënvlerësohej Rusia”.
“Muajt e ardhshëm do të jenë të vështirë,” u tha ai zyrtarëve të qeverisë holandeze. “Qëllimi i Putinit është të lërë Ukrainën të ftohtë dhe të errët këtë dimër. Kështu që ne duhet të qëndrojmë në kurs.”
Gjatë vizitës së tij të hënën, Zelensky këndoi himnin kombëtar të Ukrainës ndërsa flamuri i vendit u ngrit mbi ndërtesën kryesore administrative.
“Ne jemi gati për paqe, por paqe për të gjithë vendin tonë”, tha ai. “Ky është territori i të gjithë vendit tonë… Kjo është arsyeja pse ne po luftojmë agresionin rus.”
“Hap pas hapi,” tha ai, “ne po ecim drejt të gjitha territoreve të pushtuara të vendit tonë. Sigurisht që kjo është e vështirë. Kjo është një rrugë e gjatë dhe e vështirë”.
Ai falënderoi NATO-n dhe aleatët e tjerë për mbështetjen e tyre, duke shtuar se sistemet raketore të artilerisë me lëvizshmëri të lartë (Himars) nga Shtetet e Bashkuara kishin bërë një ndryshim të madh.
Presidenti gjithashtu iu drejtua një turme në sheshin kryesor të qytetit, disa prej të cilëve valëvitnin flamujt ukrainas ose i mbanin të mbështjellë mbi supet e tyre.
I pyetur se ku mund të avancojnë forcat ukrainase më pas, ai tha: “Jo Moska… Ne nuk jemi të interesuar për territoret e një vendi tjetër.”
Presidenti gjithashtu bëri shaka se kishte ardhur në Kherson sepse “dëshironte një shalqi” – në lidhje me frutin e rritur në vend, i cili është bërë një simbol popullor ukrainas i rezistencës.
Ndryshe nga zonat e tjera të çliruara, Khersoni është relativisht i padëmtuar. Kremlini u përpoq ta bënte pushtimin e tij të dukej legjitim këtu.
Ndërsa qyteti doli nga lloji i tij i bllokimit – një pushtim shtypës tetë mujor rus – dyqanet mund të pranonin këtë javë hryvnia ukrainase për të parën pas një kohe të gjatë. Më parë ata ishin detyruar të bënin tregti me rublën ruse.
Në një dyqan ushqimor, i cili qëndroi i hapur gjatë gjithë pushtimit, punëtorët thanë se ushtarët rusë “do të vinin për birra falas”. Nëse refuzohej, ushtarët “thonin se do të ktheheshin dhe do të na vrisnin”, pohuan punëtorët.
Një supermarket ishte i kënaqur që tregtonte sërish në monedhën vendase
Në përgjigje të vizitës së Zelensky, Kremlini tha se Kherson ishte pjesë e Rusisë.
“Ne e lëmë këtë pa koment”, tha zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov, duke shtuar: “E dini, ky territor është pjesë e Federatës Ruse”.
Zëvendësministri i Jashtëm Aleksandër Grushko tha se Rusia nuk do të pranonte tërheqjen e trupave si një parakusht për bisedimet e paqes.
“Kushte të tilla janë të papranueshme,” e citoi atë të ketë thënë të hënën agjencia ruse e lajmeve Interfax.
“Presidenti ynë ka thënë vazhdimisht se ne jemi gati për bisedime. Por këto bisedime, natyrisht, duhet të marrin parasysh situatën në terren.”
Më herët, Zelensky tha se hetuesit kishin zbuluar më shumë se 400 krime lufte në zonat e Khersonit të braktisura nga forcat ruse ndërsa ato tërhiqeshin./FolDrejt/
