Mediat franceze që raportojnë lajmet nga Serbia për vrasjet në Beograd dhe afër Mlladenovcit kanë një vlerësim të përbashkët se stoqet e armëve në Serbi janë grumbulluar gjatë luftës.
Radio France Info raportoi se në vitet 1990, për shkak të luftërave që çuan në shpërbërjen e Jugosllavisë, pastaj konflikteve në pjesë të ndryshme të rajonit, një numër i madh i armëve të zjarrit qarkulluan në Ballkan, përcjell Fol Drejt.
“Përfundimi i konfliktit çoi në një rënie të kërkesës, por nuk çoi në një ulje të numrit të armëve në qarkullim,” tha Frans enfo, duke shtuar se mirëmbajtja e industrisë lokale të armëve vazhdon.
Qoftë në Serbi, Kroaci apo Mal të Zi, armët e kalibrit të vogël dhe të lehtë po prodhohen ende, shton radioja franceze, duke deklaruar se “përvetësimi dhe përvetësimi i rezervave të armëve lidhet gjithashtu me pagat e ulëta të punëtorëve në rajon dhe pagat e pakta të ushtarët”.
Frans enfo kujtoi se një nga pushkët e sulmit të përdorur në sulmet terroriste në Paris më 13 nëntor 2015, ishte prodhuar nga fabrika e armëve të ish-Jugosllavisë. Në janar të të njëjtit vit, vrasësit e redaksisë së gazetës satirike pariziane Charlie Hebdo përdorën edhe armë të prodhuara në vendet e Ballkanit.
Gazeta Le Progres (Le Progres) ka vlerësuar se presidenti serb Aleksandar Vuçiq ka shpallur një plan të madh për çarmatosjen e vendit pas dy vrasjeve masive.
“Ai projekt do të jetë i vështirë për t’u zbatuar sepse trashëgimia e luftës është ende e freskët, ndërsa retorika e luftëtarit është ende e pranishme në fjalimin politik të vendit,” shkruan gazeta.
Gazeta Figaro (Le Figaro) i është referuar sot dy njohësve të Ballkanit, të cilët besojnë se qeveria serbe nuk mund të kishte shpallur asgjë tjetër përveç shtrëngimit të masave për armët.
“Megjithatë, shteti kurrë nuk e ka trajtuar realisht problemin e armëve. Dhe disa plane të mëparshme për çarmatim nuk dhanë fryte”, tha Jean-Arnault Derens, një ekspert për Ballkanin.
Një ekspert tjetër, Alexis Troude, vlerësoi se deri më tani “qëllimi kryesor i qeverisë ishte lufta kundër organizatave mafioze”, dhe jo posedimi i armëve mes civilëve.
“Presidenti i Serbisë mund të mos shkojë aq larg nga njoftimet e tij, sepse ai vetë mban lidhje me mafian, veçanërisht për të garantuar sigurinë e tij,” beson Trud.
Derans shtoi se fakti që “grupe të tilla (mafioze) gëzojnë tolerancë të madhe justifikon një kulturë të caktuar dhune dhe idenë se kushdo mund të armatoset”.
Trud tha se Serbia ka armë sidomos për shkak të luftërave që ka përjetuar vendi në vitet 1990, ndërsa Derans insiston se edhe sot ka glorifikimin e krimeve të bëra atëherë.
“Tradita e armëve vazhdoi si në Serbi ashtu edhe në vendet e tjera të Ballkanit. Mali i Zi, BiH dhe Maqedonia e Veriut janë, për shembull, ndër vendet evropiane ku qarkullojnë më shumë armë. Këto janë shoqëri patriarkale ku burrat kanë ruajtur traditën e armëve. Është një fenomen social”, tha Derans.
Dy ekspertët kanë mendime të ndryshme për rolin e ndikimeve globale në zotërimin e armëve.
Për Trud-in, shoqëria serbe po amerikanizohet dhe roli i rëndësishëm i armëve të zjarrit përtej Atlantikut mund të kalojë kufijtë serbë. Sipas Derans, përgjegjësia është kryesisht brenda Serbisë.
Megjithatë, të dy bien dakord se gjuetia për armë do të jetë e vështirë.
“Ngjarjet në të cilat serbët vrasin serbët tregojnë se është një shoqëri që po humbet orientimin e saj. Pra duket se gjuetia e paralajmëruar për armë do të jetë shumë e vështirë”, kanë përfunduar ekspertët./FolDrejt/
