Sëmundja e mëlçisë dhjamore prek rreth 25 për qind të njerëzve në mbarë botën.
Ajo lidhet me obezitetin, diabetin e tipit 2 dhe çrregullime të tjera të karakterizuara nga rezistenca e trupit ndaj insulinës. Nëse nuk trajtohet, mund të përparojë në sëmundje më serioze të mëlçisë dhe probleme të tjera shëndetësore, përcjell Fol Drejt.
Mëlçia e yndyrshme ndodh kur shumë yndyrë grumbullohet në qelizat e mëlçisë. Edhe pse është normale që një sasi e vogël yndyre të jetë e pranishme në këto qeliza, mëlçia konsiderohet e yndyrshme nëse yndyra përbën më shumë se 5-10 për qind të peshës së saj.
Edhe pse pirja e alkoolit mund të çojë në dhjamosje të mëlçisë, kjo nuk është gjithmonë kështu.
Çfarë e shkakton dhjamosjen e mëlçisë?
Ka disa faktorë që mund të shkaktojnë ose kontribuojnë në zhvillimin e mëlçisë yndyrore.
Obeziteti
Obeziteti mund të nxisë ruajtjen e yndyrës në mëlçi. Vlerësohet se 30-90 për qind e të rriturve obezë kanë sëmundje të mëlçisë yndyrore joalkoolike (NAFLD), por gjithnjë e më shumë ka fëmijë me këtë problem, pikërisht për shkak të epidemisë së obezitetit.
Yndyra e tepërt e barkut
Njerëzit me peshë normale mund të zhvillojnë mëlçi të dhjamosur nëse janë “të trashë të trashë”, që do të thotë se mbajnë shumë yndyrë rreth belit.
Rezistenca ndaj insulinës
Rezistenca ndaj insulinës dhe nivelet e larta të insulinës janë treguar se rrisin depozitimin e yndyrës në mëlçi tek njerëzit me diabet të tipit 2 dhe sindromën metabolike.
Marrja e lartë e karbohidrateve të rafinuara
Konsumimi i shpeshtë i karbohidrateve të rafinuara nxit ruajtjen e yndyrës në mëlçi, veçanërisht te njerëzit që kanë problem me peshën e tepërt.
Konsumimi i pijeve të ëmbla
Pijet me sheqer si pijet e gazuara dhe pijet energjike gjithashtu nxisin akumulimin e yndyrës në mëlçi si tek të rriturit ashtu edhe tek fëmijët.
Probleme me zorrët
Hulumtimet e fundit sugjerojnë se një çekuilibër i baktereve të zorrëve, problemet me funksionin e barrierës së zorrëve (“zorrë që rrjedh”) ose probleme të tjera shëndetësore të zorrëve mund të kontribuojnë në zhvillimin e sëmundjes së mëlçisë yndyrore jo-alkoolike.
Një sërë sëmundjesh të mëlçisë yndyrore bien në kategorinë e gjerë të sëmundjes së mëlçisë jo-alkoolike (NAFLD), e cila është sëmundja më e zakonshme e mëlçisë tek të rriturit dhe fëmijët, veçanërisht në vendet perëndimore.
Sëmundja e mëlçisë yndyrore joalkoolike është faza fillestare, e kthyeshme e sëmundjes së mëlçisë. Për fat të keq, shpesh kalon pa diagnozë.
Me kalimin e kohës, mund të ndodhë një gjendje më serioze e mëlçisë e njohur si steatohepatiti joalkoolik (NASH). Kjo gjendje përfshin një grumbullim më të madh të yndyrës dhe inflamacionit që dëmton qelizat e mëlçisë. Kjo mund të çojë në fibrozë ose dhëmbëza, pasi qelizat e mëlçisë lëndohen vazhdimisht dhe vdesin.
Fatkeqësisht, është e vështirë të parashikohet nëse mëlçia e yndyrshme do të përparojë, duke rritur ndjeshëm rrezikun e cirrozës (cikatrice serioze që dëmton funksionin e mëlçisë) ose kancerit të mëlçisë.
Sëmundja e mëlçisë yndyrore jo-alkoolike shoqërohet me një rrezik në rritje të sëmundjeve të tjera, duke përfshirë sëmundjet e zemrës, diabetin dhe sëmundjet e veshkave.
Simptomat e mëlçisë së yndyrshme
Ka disa simptoma të mëlçisë së yndyrshme, megjithëse jo të gjitha mund të jenë të pranishme menjëherë. Lodhje dhe dobësi, dhimbje të lehta dhe fryrje në pjesën e djathtë ose qendrore të barkut janë disa nga simptomat.
Në mëlçinë yndyrore, niveli i enzimave, përfshirë AST dhe ALT, është i ngritur, niveli i insulinës dhe triglicerideve është i ngritur.
Nëse mëlçia e dhjamosur përparon, mund të zhvillohen simptomat e mëposhtme: Humbje oreksi, nauze dhe të vjella, dhimbje barku mesatare deri në të forta dhe zverdhje e syve dhe lëkurës.
Është e rëndësishme të shkoni rregullisht në ekzaminime parandaluese, sepse mëlçia e dhjamosur mund të diagnostikohet në një fazë të hershme, të kthyeshme, gjë që lehtëson në masë të madhe trajtimin./FolDrejt/
