Si në asnjë vend tjetër të Europës, në Shqipëri vetëm ndërtohet pa fund. Ndërtimi, vit pas vit, po shndërrohet në një sektor me peshë në ekonominë vendase.
Një pjesë e konsiderueshme e fondeve të lira në ekonomi po orientohen në këtë sektor kryesisht në banesa rezidenciale në Tiranë dhe hotele në bregdet.
Këto zhvillime e kanë bërë Shqipërinë me peshën më të lartë të ndërtimit në ekonomi në raport me gjithë Europën, sipas të dhënave që Eurostat ka publikuar për peshën sipas sektorëve në vlerën e shtuar bruto. Sipas Eurostat, ndërtimi zuri në vitin 2020 rreth 10.4% të ekonomisë, gati dy herë më e lartë se mesatarja e Bashkimit Europian prej 5.6%.
Rendja pas ndërtimit duket se është një dukuri tipike shqiptare. Pas Shqipërisë, Kosova ishte e dyta më peshën më të lartë të ndërtimit në ekonomi me rreth 9.3% të totalit. Në vend të tretë është Islanda (7.8%), e ndjekur nga Finlanda (7.5%) dhe Lituania (7.3%). Nga vendet e tjera të rajonit, nivel të lartë ka dhe Mali i Zi, me 7.3% të totalit të ekonomisë. Në Maqedoninë e Veriut dhe Serbi, kjo peshë është 6.5%.
Në vendet fqinjë si Greqia dhe Italia, që e kanë të mbështetur ekonominë në turizëm, ndërtimi zë peshën shumë të ulët, përkatësisht 1.9% (më e ulëta në Europë) dhe 4.4% ( e treta më e ulëta në Europë).
Të dhënat e Eurostat tregojnë se edhe në vitin 2020, kur ekonomia u zhyt në krizë nga pandemia, ndërtimi në Shqipëri vijoi me ritme të larta. Pesha e këtij sektori në vlerën e shtuar bruto u rrit me 0.6 pikë përqindje, zgjerimi më i lartë në Europë, së bashku me Rumaninë.
Të dhënat e tjera të INSTAT tregojnë vrulli i ndërtimeve në vend, sidomos në kryeqytet, pritet që të vazhdojë të paktën dhe në një të ardhme afatmesme, si rrjedhojë e lejeve të shumta të ndërtimit që po vijojnë të jepen.
Sipas të dhënave të INSTAT, për 9-mujorin 2021, sipërfaqja e lejeve të ndërtimit të dhëna në Tiranë ishte 1.25 milionë m2, me një rritje prej 65% në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë, kur vendi po vuante pasojat e pandemisë.
Sipërfaqja e lejeve të dhëna në janar-shtator 2021 po i i afrohet rekordit më të lartë të më shumë se një dekade, që u arrit në 2019-n, duke qenë vetëm 4.5% më e ulët.
Në tremujorin e tretë 2021, sipërfaqja e lejeve të dhëna në kryeqytet ishte 435 mijë metra katrorë, rekordi i këtij viti dhe më e larta që nga tremujori i tretë 2019.
Sipas INSTAT, vlera e përafërt e lejeve të ndërtimit miratuar për ndërtesa dhe punime inxhinierike në Tiranë për 9-mujorin është 43.6 miliardë lekë, ose 355 milionë euro.
Ekspertët kanë pohuar shpesh se vrulli i ndërtimeve nuk justifikohet me të ardhurat reale të ekonomisë dhe po financohet në një pjesë nga burimet informal. Për më tepër që rendja drejt ndërtimit në afatin e mesëm e të gjatë nuk i sjell asnjë vlerë të shtuar ekonomisë./tch
