Shkruan: Nasuf Strikçani, magjistër i Sociologjisë
Deri në mes të vitit 2019, bota kishte një trend të lartë të zhvillimit në nivel global, duke përfshirë këtu zhvillimin ekonomik, politik, kulturor dhe shoqëror. E gjithë kjo u përmbys në muajt e parë të vitit 2020, ku në pah doli shpërndarja e një virusi të panjohur deri atëherë, ku i dha botës një goditje të fortë në të gjithë lëmitë e jetës. Në vendet që jetojmë ne, fillimisht shpërndarja e këtij virusi përbënte veçse një lajm e asgjë më tepër, mirëpo me ardhjen e muajit mars, i njëjti virus i goditi edhe vendet tona. Rasti i parë në rang lokal dhe republikan në Maqedoninë e Veriut, u identifikua në një fshat të qytetit të Dibrës, gjegjësisht më 9 mars, që më pas u shpërnda edhe në njerëz të tjerë, persona këto të cilët u izoluan. Edhe në ditët vijuese, filluan që të identifikohen raste të reja dhe numri filloi të shumëfishohet si dhe u shënuan edhe viktimat e para, andaj me datë 13 mars, Komuna Dibër dhe Qendër Zhupë u izolua tërësisht me rrethimin e njësive speciale ushtarake dhe policore. Këto dy rajone u izoluan tërësisht dhe ambienti i cili u krijua gjatë këtyre ditëve, të kujtonte sikur Dibra të ishte në gjendje lufte, kurse mbyllja e kufijve dhe vendosja e kufijve lokal që na ndanin nga qytetet e tjera të Maqedonisë së Veriut dhe me fshatrat e afërta të qytetit, i ngjante sikur të jetoje në kohën e sistemit komunist. Në ditët e para të izolimit dhe karantinimit shtetëror, tek qytetarët filloi që të shfaqej një frikë psikologjike, ku në momente të caktuara u ngjall edhe ndjenja e solidaritetit, ku nuk mund të anashkalojmë pa përmendur ndihmat humanitare të organizuara nga Komuna e Dibrës, ndihmat humanitare të disa bashkëqytetarëve tanë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës të koordinuara me Myftininë e Dibrës, si dhe disa shoqatave humanitare të cilat veprojnë në Dibër. Këtë frikë psikologjike e ndjeva personalisht në ditët e para dhe atë rrugës gjatë shkuarjes për në xhami, dhe vetë pamja që nuk kishte “njeri të gjallë” nëpër rrugë, i ngjante jo një gjendjeje lufte, por shkatërrimi në masë, sepse në luftë ndoshta nuk mund ta takosh mikun, por armikun gjithsesi. Të njëjtën ndjenjë e përjetova edhe me hyrjen dhe daljen nga xhamia, duke kujtuar sesi disa ditë më parë kishte një frekuencë solide nëpër kultet fetare dhe për një moment mbeta i vetëm.
Me zbutjen e situatës, si rezultat i shpërndarjes së ndihmave fillimisht, por edhe intervenimit të organeve përkatëse të rendit, u duk që situata u normalizua, por filluan që të shfaqen edhe pasojat negative në aspektin sociologjik, të cilat deri atëherë as që nuk mendoheshin që të paraqiten në shoqërinë tonë, kurse ato veçse kishin filluar të bëhen shprehi e jetës së përditshme të qytetarëve. Në vijim mund të përmendim disa nga këto pasoja:
- E para që mund ta radhisim, ishte mosdhënia e dorës gjatë përshëndetjes dhe mbajtja e distancës fizike gjatë takimeve;
- Izolimi ndikoi më së tepërmi në gjeneratën e shtyrë në moshë, të cilët e kishin shprehi daljen nëpër qytet pothuajse çdo ditë, e kjo tashmë ishte ndaluar me rregullat e karantimit;
- Ndikoi tek fëmijët të cilët, kur duhej që të krijojnë shoqëri nëpër shkolla dhe në kohën e lirë, kjo gjë u ndalua, sikurse të shtypej me buton;
- Tek fëmijët gjithashtu ndikoi edhe rritja e numrit të personave obezë, të cilët në vend që të shkojnë në shkollë dhe të luajnë, energjinë e tyre e deponuan në shfrytëzimin e mjeteve teknologjike dhe kjo gjë akoma vazhdon me ndjekjen e mësimit në mënyrën online;
- Ndikim pati edhe në mosardhjen e mërgimtarëve dibran nga diaspora, pra të atyre nga SHBA-të dhe Evropa Perëndimore, gjë që ndikoi negativisht edhe në aspektin ekonomik të qytetit, por edhe në aspektin shoqëror, pasiqë ardhja e tyre do të “zbuste” në një farë mënyre mallëngjimin.
- Mungesa e mërgimtarëve, si dhe masat kufizuese të cilat u rekomanduan, çoi deri tek anulimi i pothuajse 95% të festave familjare, duke prekur në këtë mënyrë boshtin e institucionit më të lartë në shoqëri, e që është familja.
Në këtë kohë të izolimit, mund të përmendim vetëm se një anë pozitive dhe që në një farë mënyre filluan njerëzit që ta çmojnë prezentimin në familje, pra siç themi ne “t’ia dimë kimetin apo vlerën familjes”, sepse këtë e impononte ndeja më gjatë në shtëpi.
Pra, këto ishin disa nga pasojat sociologjike të cilat kanë ardhur si rezultat i pandemisë të COVID-19, që prekën botën dhe kjo akoma vazhdon, që në një farë mënyre çoi në një ndryshim të sistemit shoqëror në të gjitha nivelet.
