Media e njohur helvete watson.ch ka kryer një artikull ku sqaron sesi ndikoi Lufta e Kosovës në Zvicër. Ajo u është përgjigjur edhe gjashtë pyetjeve, që foldrejt.com, ua sjell ekskluzivisht në shqip.
Sa banorë u detyruan të zhvendosen nga vendlindjet si pasojë e Luftës së Kosovës?
Nga lufta lëshuan 1.5 milion banorë atdheun e tyre. 590 mijë sosh u zhvendosën brenda rajoneve të Kosovës, kurse jashtë u larguan 860 mijë kosovarë. Vetëm në Shqipëri dhe Maqedoni u larguan 670 mijë refugjatë.
Çfarë solli Lufta e Kosovës për Zvicrën?
Zvicra regjistroi vitin me numrin rekord të azilantëve. Në 1999 erdhën në Zvicër 47.513 azilkërkues, aq shumë si asnjëherë më parë prej nga Lufta e Dytë Botërore. 29’495 ishin nga ish Jugosllavia ( Kosova, Serbia dhe Mali i Zi). Sipas shifrave të Këshillit Federal, 90 përqind e tyre ishin shqiptarë të Kosovës ose rreth 26 mijë.
Pse shumë kosovarë zgjodhën Zvicrën si vend strehimi?
Në krahasim me kokë banori, Zvicra ka strehuar numrin më të madh të refugjatëve kosovarë. Që nga 1970 erdhën shumë punëtorë nga Kosova në Zvicër. Shumë sosh (burrat) sollën në 1980 dhe 1990 familjet e tyre me ligjin e bashkimit familjar.
Ushtria Çlirimtare e Kosovës organizoi kryengritjen kundër Serbisë kryesisht nga Zvicra. Gjithashtu edhe Hashim Thaçi, presidenti i sotëm i Kosovës, kryeministri Ramush Haradinaj, si dhe lideri i shqiptarëve të Maqedonisë Ali Ahmeti jetuan disa vite në Zvicër.
Kosova dhe shqiptarët në përgjithësi kanë falenderuar shumë herë Zvicrën për angazhimin e saj humanitar.
Foto: zvg
Si u ka shkuar shqiptarëve të Kosovës në Zvicër?
Sot në Zvicër jetojnë rreth 200’000 shqiptarë të Kosovës. Pas italianëve, gjermanëve, portugezëve dhe francezëve, kosovarët janë grupi i pestë i huaj më i madh. Sipas shifrave të reja, ato janë më shumë të prekur nga papunësia 7 përqind, nga mesatarja 2.8 përqind. Kjo lidhet edhe me kualifikimet e shqiptarëve të brezit të parë, por edhe paragjykimeve që ekzistojnë kundrejt tyre.
Me çfarë probleme duhet të luftojë sot Kosova?
Në Kosovë papunësia është 27.5 përqind. Çdo i treti kosovar ka të ardhura më pak se 1.37 euro në ditë, përcjell foldrejt.com. Korrupcioni dhe krimi i organizuar janë shumë të shpërndara. Kosovarët janë të vetmit në rajon, ku për të udhëtuar në zonën Shengen (qoftë edhe në Zvicër) u nevojitet viza.
Vendimi definitiv për liberalizimin e vizave pritet 2020.
Ushtarët zviceranë në kuadër të KFOR – Kosovë
Si ia çon Kosova me të kaluarën e saj luftarake?
Serbia nuk e njeh akoma pavarësinë e Kosovës. Përkundër KFOR-it, Kosova ndjehet akoma e kërcënuar nga Serbia, e cila lufton shtetësinë e Kosovës me strukturat paralele.
Nga 2017 është krijuar Gjykata Speciale ku kanë filluar hetimet ndaj shumë komandantëve dhe ushtarëve të UÇK. Dëshmitarët e parë janë thirrur në fillim të këtij viti.
Tribunali i OKB nga 1993 ka dënuar 83 persona për krime në ish Jugosllavi. I fundit i dënuar është Radovan karaxhiq./Foldrejt.com
