Nëse Toka do të ishte një shtet i vetëm, Kostandinopoja (Stambolli) do të ishte kryeqyteti i saj – Napoleoni
KOSTANDINOPOJA ISHTE KRYEQYTETI i asaj që sot historianët e quajnë “Bizanti” apo “Perandoria Bizantine”. Por termi “bizantin” është vetëm një emër i komoditetit, i krijuar pasiqë perandoria kishte pushuar së ekzistuari. “Bizantinët” kurrë nuk e kanë përdorur një term të tillë – ata e quanin veten romakë dhe ata ishin trashëgimtarët e një qytetërimi të madh, që dikur kishte sundimin e të gjitha tokave nga veriu i Anglisë deri në shkretëtirën siriane, nga Shtyllat e Herkulit deri në lumin Danub. Perandorët e Kostandinopojës ishin krenarë të ndjeknin vijën e paraardhësve të tyre deri tek Augustini ( perandori i parë romak, i njohur edhe me emrin Oktaviani).
Në kohën e Augustinit, qyteti i Romës ishte padyshim zemra e perandorisë, që kishte marrur edhe emrin e saj sipas qytetit. Përderisa shekujt po kalonin, qyteti i Përjetshëm u bë gjithnjë e më pak i rëndësishëm, shumë larg veprimit dhe parave. Pra, në vitin 330 pas Krishtit, perandori i njohur tani si Kostandini i Madh, rifilloi të gjithë projektin perandorak dhe ndryshoi kryeqytetin romak në lindje. Kostandini ishte në kërkim të një vendi ideal dhe e gjeti atë në qytetin e vogël grek të Bizantit, në udhëkryqin e Evropës dhe Azisë. Vendi ishte në një kep të rrethuar nga uji në tre anët, kështu që vendndodhja e saj ishte e mbrojtshme dhe kishte një bukuri të mahnitshme. Këtu Kostandini mund ta riemëronte perandorinë dhe ta kristianizonte atë, larg nga tradicionalistët në Romë. Fillimisht, qyteti u emërua Nova Roma – “Roma e Re” – por shumë shpejtë mori emrin e themeluesit të saj dhe u quajt Kostandinopoja, qyteti i Kostandinit. Me kalimin e kohës, romakët erdhën për të ndërtuar një qytet aq të madh, të fuqishëm dhe të bukur, që njerëzit nga e gjithë bota do ta përshkruanin atë si një pasqyrë të parajsës.
BOTA E HUMBUR e romakëve lindorë ishte disi e harruar nga perëndimi. Kemi mësuar që perandoria romake u copëtua në vitin 476, kur mbreti Romulus Augustini u largua nga froni i tij nga një prijës gjerman dhe u dërgua në një pension të parakohshëm. Përderisa kujtesa e sundimit romak në perëndim u zbeh, perandoria romake në lindje e vendosur në Kostandinopojë mbijetoi edhe për një mijë vjet të tjera. Arka e jetëgjatësisë së saj është një gjë e mrekullueshme, duke depërtuar në botën e lashtë deri në thellësitë më të mëdha dhe gjithashtu edhe në Epokën e Zbulimit. Përderisa Evropa Perëndimore ishte në luftë të vazhdueshme nëpërmjet mjerimit të Epokës së Errët, Kostandinopoja shpërtheu me dritë si një bastion i ligjit romak, kulturës greke dhe spiritualizmit të krishterë.
Qyteti u mbrojt nga fortifikimet më të përpunuara mbrojtëse në botë. Kostantinopoja u projektua në Detin e Marmarasë dhe në ngushticën e Bosforit, njëlloj si një thumb i madh. Dy të tretat e perimetrit të saj ishin të rrethuara nga uji. Një ushtri armiqësore nga toka mund të sulmonte qytetin nga një drejtim, dhe vetëm nga një drejtim i vetëm: shtrirja e tokës në anën e saj perëndimore. Pushtuesit që do të tentonin të përvetësonin këtë qytet do të ndaloheshin nga muret legjendare të Theodosit: një rrjet mbrojtës masiv me tre shtresa me gurë dhe mure me tulla, si dhe kulla që ishin një mrekulli e botës mesjetare.
Vazhdon…
Përkthyer dhe përpunuar nga libri “Ghost Empire – A Journey to the Legendary Constantinople” i autorit Richard Fidler
Përktheu dhe përshtati: Fisnik N. Muça
