“Përkundër deklaratave të pabaza optimiste nga Beogradi se Asociacioni është obligim prioritar, probabiliteti që ajo të formohet pas takimit në Ohër është më i vogël se më parë”, thotë politologu Ognjen Gogiq për Danas dhe shton se marrëveshja nuk flet në mënyrë eksplicite për Unionin, por për vetëqeverisjen e komunitetit serb, përcjell Fol Drejt.
Sipas tij, marrëveshja për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve së bashku me aneksin e saj, siç quhet zyrtarisht propozimi evropian, është rezultat i një kompromisi delikat të arritur në mes të Beogradit, Prishtinës dhe Brukselit.
Pasi që Prishtina nuk e mori atë që dëshironte më së shumti, që është njohja de jure nga Beogradi, atëherë nuk mund të pritej që të pajtohej me koncesionin më të dhimbshëm për të, që është formimi i Unionit të Komunave Serbe.
Kjo pasqyrohet qartë në tekstin e Marrëveshjes dhe Aneksit, ku Asociacioni as nuk përmendet.
“Qëndrimi i Beogradit fillimisht ishte se Asociacioni duhet të formohet para pranimit të propozimit evropian, pastaj se do të ketë një vend prioritar brenda saj dhe në fund Asociacioni as që përmendet dhe as nuk përcaktohet prioriteti i saj në raport me dispozitat e tjera të marrëveshja. Deri në Ohër kishte një vrull për formimin e tij. Në Kosovë u bënë konsultime për statutin e tij dhe Escobar e Lajçak deklaruan se ajo duhet të formohet pa kushte. Megjithatë, ai moment do të humbasë tani”, shpjegon i intervistuari i Danas.
Marrëveshja nuk flet në mënyrë eksplicite për Asociacionin por, siç thotë, për vetëqeverisjen e komunitetit serb. Në aneks thuhet se Prishtina ka obligim që të fillojë negociatat për aranzhimet që do të sigurojnë atë vetëqeverisje.
Beogradi do ta interpretojë këtë si obligim të Prishtinës për të formuar Asociacionin pa vonesë.
Megjithatë, Prishtina nuk do ta shohë kështu. Në vend të kësaj, Kurti mund të riaktivizojë propozimin për formimin e një këshilli kombëtar të komunitetit serb, si ai që ekziston në Kroaci. Ai do të konsiderojë se kështu e ka përmbushur detyrimin e tij.
Gogiq shpjegon gjithashtu se Marrëveshja dhe Aneksi përsërisin detyrimin për të zbatuar marrëveshjet e arritura më parë, por theksojnë se nuk ka hierarki apo rend mes tyre.
“Kurti do të mbetet i qëndrimit se asnjë marrëveshje nuk është më e rëndësishme se tjetra dhe se Asociacioni mund të formohet në një moment dhe në kushte të caktuara”. BE-ja do të vazhdojë të përsërisë se Asociacioni duhet të formohet, por nuk do të përcaktojë afate për këtë dhe as nuk do ta kushtëzojë Prishtinën që ta përmbushë atë sepse ka tema më të rëndësishme për BE-në”, thekson ai.
Në pyetjen se mbi bazën e të cilave ai pretendon se Marrëveshja dhe Aneksi sjell vetëm premtime boshe për komunitetin serb në Kosovë pa afate dhe garanci për përmbushjen e tyre, bashkëbiseduesi i Danas thekson se Beogradi do të mund të ankohet se Prishtina nuk është duke bërë përmbushjen e detyrimeve të saj, por nuk do të ketë asnjë mekanizëm për të ndikuar.
Gjithashtu sqarohet se në shkrimin e këtyre dokumenteve është përdorur sërish teknika e “paqartësisë konstruktive”, e cila u mundëson palëve të interpretojnë ndryshe marrëveshjen.
“Beogradi dhe Prishtina do të mund të paraqesin interpretime të ndryshme të dispozitave të caktuara, të argumentojnë për zbatimin e tyre, të akuzojnë njëri-tjetrin për shkelje të Marrëveshjes, por jo të ndikojnë dukshëm në sjelljen e palës tjetër”, thekson Gogiq.
Sipas tij, dispozitat e Marrëveshjes lidhur me SPC-në janë ripaketim i planit të Ahtisarit, i cili tashmë e ka përcaktuar këtë çështje.
“Qëndrimi i bashkësisë ndërkombëtare është se nuk mund të shkohet përtej garancive të vendosura nga Ahtisari sepse ato tashmë janë mjaft të gjera. Çështjet tjera aktuale me rëndësi për pozitën e serbëve në veri të Kosovës, të cilat çuan në shpërthimin e krizave, si p.sh. targat KM, forcat speciale në veri të Kosovës, shpronësimi dhe kthimi në institucione, nuk janë prekur nga këto dokumente”, përfundon i intervistuari i Danas. /FolDrejt/
