Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdoğan, u ka bërë thirrje palëve që nënshkruan javën e kaluar marrëveshjen për të zhbllokuar eksportet e grurit të Ukrainës në Detin e Zi të respektojnë dhe zbatojnë paktin, transmeton Anadolu Agency (AA).
“Presim që të gjithë të marrin zotërimet e nënshkrimeve të tyre dhe të veprojnë në përputhje me përgjegjësitë”, tha presidenti Erdoğan në një intervistë për TRT.
“Me këtë marrëveshje, efektet në krizën globale të ushqimit, që po arrin dimensione serioze, do të fillojnë të lehtësohen”, shtoi ai.
Të premten, Turqia, Kombet e Bashkuara (OKB), Rusia dhe Ukraina nënshkruan marrëveshje për të vazhduar eksportin e grurit përmes porteve ukrainase Odesa, Chernomorsk dhe Yuzhny, pas disa muajsh bllokadë për shkak të luftës së Rusisë ndaj Ukrainës.
Në kuadër të marrëveshjes, një qendër e përbashkët koordinimi është krijuar në Istanbul për të kryer inspektime në hyrjet dhe daljet e porteve, si dhe për të garantuar siguri të rrugëve.
Duke iu referuar sulmit rus të fundjavës në portin Odessa, presidenti Erdoğan tha se sulmi “hidhëron” Turqinë, duke shtuar se “një dështim këtu do të vepronte kundër të gjithëve”.
Aplikimet e Suedisë dhe Finlandës në NATO
Më tej, presidenti Erdoğan tha se Turqia nuk do të mbajë qëndrim pozitiv ndaj aplikimeve të Suedisë dhe Finlandës për anëtarësim në NATO nëse këto dy vende nuk përmbushin premtimet e tyre për të luftuar terrorizmin.
“Përderisa ata nuk parandalojnë zgjerimet e organizatës terroriste (PKK) të veprojnë kundër vendit tonë, ata nuk duhet të presin një qasje pozitive nga ne”, tha Erdoğan, duke iu referuar YPG/PKK-së, degës siriane të grupit terrorist PKK, si dhe shtoi se “nuk duhet të priten lëshime nga Turqia”.
Erdoğan tha se Turqia me këmbëngulje u kujtoi atyre se nuk duhet t’i japin mbështetje YPG/PKK-së ose organizatës terroriste FETO, grupit që qëndron pas grusht shtetit të dështuar të vitit 2016 në Turqi. Ai theksoi se “kjo është vija jonë e kuqe”.
“Nuk është vetëm Suedia dhe Finlanda. Fatkeqësisht, Gjermania është kështu, Franca është kështu, Mbretëria e Bashkuar është kështu, Italia është kështu, pothuajse të gjitha vendet skandinave janë kështu”, tha ai, duke dënuar tolerancën apo mbështetjen evropiane për grupet terroriste.
Në muajin qershor, Suedia dhe Finlanda aplikuan zyrtarisht për t’u anëtarësuar në NATO, një vendim i nxitur nga lufta e Rusisë kundër Ukrainës.
Por Turqia, një anëtare e NATO-s për më shumë se 70 vjet, shprehu kundërshtime ndaj aplikimeve të anëtarësimit, duke kritikuar dy vendet për tolerancën dhe madje edhe mbështetjen e grupeve terroriste.
Një marrëveshje trepalëshe e nënshkruar midis vendeve në muajin qershor përcakton se Finlanda dhe Suedia nuk do të ofrojnë mbështetje për YPG/PKK-në, degën siriane të PKK-së, as edhe për FETO-n, si dhe thekson se Ankara i jep mbështetje të plotë Finlandës dhe Suedisë kundër kërcënimeve ndaj sigurisë së tyre kombëtare.
PKK-ja është e listuar si një organizatë terroriste nga Turqia, Bashkimi Evropian (BE) dhe SHBA-ja, si dhe është përgjegjëse për vdekjen e 40 mijë njerëzve, përfshirë gra, fëmijë dhe foshnje. YPG-ja është dega e saj siriane.
Sulmi në Irakun verior
Për sulmin vdekjeprurës të javës së kaluar në Duhok të Irakut, presidenti Erdoğan tha se “kjo na tregoi edhe një herë fytyrën e vërtetë të PKK-së”.
Javën e kaluar, nëntë persona humbën jetën dhe 23 të tjerë u plagosën në një sulm në qarkun Zakho të provincës veriore irakiane Duhok. Burimet turke të sigurisë mohuan raportet “në mbështetje të grupit terrorist PKK” që fajësonin forcat turke për sulmin. Turqia tha se nuk ka kryer asnjë sulm kundër civilëve në Irakun verior.
“Kjo është një nga lëvizjet normale të grupeve terroriste deri më tani”, tha Erdoğan, duke theksuar se sulmi kishte për qëllim “të prishë zhvillimet pozitive midis Turqisë dhe Irakut”.
Ankara u kërkoi zyrtarëve të qeverisë irakiane të mos bëjnë deklarata “nën ndikimin e retorikës dhe propagandës së organizatës terroriste të pabesë”, duke iu referuar PKK-së.
Procesi i normalizimit me Armeninë
Në lidhje me procesin e vazhdueshëm të normalizimit me Armeninë fqinje, presidenti turk tha se vendi i tij pret hapa konkrete.
“Presim që ata të shkojnë përtej retorikës dhe të ndërmarrin hapa konkrete. Ne jemi seriozë dhe të vendosur për procesin e normalizimit me Armeninë”, tha Erdoğan.
Ai shtoi se që nga fillimi, vija e kuqe e Turqisë ka qenë aleati i saj i ngushtë Azerbajxhani, fqinji dhe ndonjëherë rival i Armenisë, duke shtuar se, “Ne po ashtu synojmë të vendosim normalizim të plotë dhe marrëdhënie të mira fqinjësore (me Armeninë)”.
Ankara dhe Jerevani dhjetorin e kaluar emëruan përfaqësues të posaçëm për bisedimet mbi normalizimin e marrëdhënieve, me takimin e parë të mbajtur në Moskë më 14 janar. Deri më tani, palët kanë mbajtur katër takime.
Në kuadër të përpjekjeve për normalizim, në muajin shkurt Turqia dhe Armenia rifilluan fluturimet komerciale pas ndërprerjes dyvjeçare.
