Duket se perspektiva e kthimit të menjëhershëm të të gjitha palëve në respektimin e marrëveshjes historike ndërkombëtare të vitit 2015 po zvogëlohet.
Përgjigja e Teheranit në kontekstin e negociatave mbi programin e energjisë bërthamore të Iranit ” nuk është konstruktive”, thanë ata të enjten, duke nënkuptuar se perspektiva e kthimit të afërt të të gjitha palëve në marrëveshjen historike ndërkombëtare të 2015 po largohet, shkruan protothema, transmeton Fol Drejt.
“Ne mund të konfirmojmë se kemi marrë përgjigjen e Iranit përmes Bashkimit Evropian”, tha Vedant Patel , zëvendës-zëdhënës i Departamentit të Shtetit. “Po e studiojmë dhe do të përgjigjemi përmes BE-së, por fatkeqësisht nuk është konstruktive”, shtoi përfaqësuesi i diplomacisë amerikane.
Kreu i diplomacisë evropiane, Giuseppe Borrell , tha dje të mërkurën se shpreson se një marrëveshje do të finalizohet “në ditët në vijim”.
Më 8 gusht, BE-ja prezantoi atë që e përshkroi si tekstin përfundimtar për të rivendosur vlefshmërinë e marrëveshjes së 2015 – zyrtarisht Planin e Përbashkët Gjithëpërfshirës të Veprimit (JCPOA) – nga e cila ish-presidenti i SHBA Donald Trump tërhoqi në mënyrë të njëanshme vendin e tij .
Irani propozoi amendamente, të cilat u pranuan përgjithësisht nga evropianët, dhe të cilave SHBA-ja iu përgjigj përmes ndërmjetësve.
Zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme iraniane Nasser Karani tha më herët dje se Teherani dërgoi një përgjigje të re pas SHBA-së, sipas agjencisë zyrtare të lajmeve IRNA. Ai siguroi se ishte “konstruktive”.
Negociatat e JCPOA, të cilat filluan gjashtëmbëdhjetë muaj më parë, u pezulluan dhe rifilluan në fillim të gushtit, synojnë t’i rikthejnë të gjitha palët në përputhje me dispozitat e tekstit të nënshkruar në vitin 2015 nga Teherani, pesë vendet anëtare të përhershme të Këshillit të Sigurimit të OKB-së (SHBA, Franca, Britania, Rusia dhe Kina) dhe Gjermania.
Lehtësim i sanksioneve
Presidenti aktual i SHBA-së Joe Biden ka premtuar prej kohësh se do të rivendosë marrëveshjen, duke thënë se kjo është mënyra më e mirë për të kufizuar programin e energjisë bërthamore të Iranit dhe se tërheqja e SHBA-së prej tij e ka shtyrë Teheranin ta përshpejtojë atë.
Sipas propozimit evropian, Irani do të përfitojë nga lehtësimi i sanksioneve dhe do të jetë në gjendje të rikthejë naftën në treg, në këmbim të kufizimeve më të forta në programin e energjisë bërthamore të Republikës Islamike.
Irani dhe SHBA propozuan një sërë ndryshimesh . Por, sipas Uashingtonit, premtimet e Teheranit janë të pamjaftueshme.
Gjatë një bisede telefonike me kryeministrin izraelit Yair Lapid, një kundërshtar kryesor i marrëveshjes, Joe Biden ripohoi “angazhimin e Shteteve të Bashkuara për të mos lejuar kurrë që Irani të marrë armë bërthamore”.
Uashingtoni siguron se Teherani ka bërë lëshime kryesore, veçanërisht duke braktisur kërkesën për të bllokuar disa inspektime të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA).
Çështja e inspektimeve mbetet jashtëzakonisht e ndjeshme për të dyja palët. Teherani kohët e fundit bëri thirrje për një hetim IAEA për gjurmët e uraniumit të pasuruar në tre objekte të padeklaruara më parë përpara vitit 2003, gjë që shefi i agjencisë, Rafael Grossi, e kundërshton.
IAEA kritikoi në raportin e saj mungesën e “përgjigjeve teknikisht të besueshme” për këto gjurmë nga Teherani./FolDrejt/
