Një urdhër arresti për presidentin rus Vladimir Putin i lëshuar dje nga Gjykata Penale Ndërkombëtare është “hapi i parë” në rrugën drejt një aktakuze të rëndësishme, sipas Ben Emmerson, një avokat britanik që punon për qeverinë ukrainase.
Duke folur për Sky News, Emmerson tha se kishte dy arsye kryesore pse Gjykata e Hagës lëshoi një urdhër për arrestimin e Putinit dje, përcjell Fol Drejt.
Ka dy arsye kryesore
Koha e menjëhershme, tha ai, ka të ngjarë të lidhet me vendimin e Komisionerit të Lartë të OKB-së për të Drejtat e Njeriut, i cili kohët e fundit publikoi një raport në të cilin gjyqtarët hetues detajojnë se pse ata besojnë se Rusia kreu krime lufte në Ukrainë. Kjo përfshin akuzat për dëbimin e detyruar të fëmijëve nga Ukraina në Rusi, i cili përshkruhet si një krim lufte.
Megjithatë, ka një dimension tjetër në lidhje me kohën e lëshimit të një urdhër-arresti. Siç shpjegon Emmerson, ndonjëherë aktakuzat lëshohen nën vulë. “Me fjalë të tjera, ato nuk janë publike. Por së fundmi ne shohim që janë publikuar aktakuza kundër liderëve gjatë konflikteve të vazhdueshme dhe ato kanë të bëjnë me përmbajtjen e aktakuzës. Një shembull është aktakuza kundër Gadafit gjatë kryengritjes në Libi”, tha avokat.
“Ky është padyshim vetëm hapi i parë”
Emmerson pohoi se duhet thënë se publikimi i aktakuzës kundër presidentit aktual të vendit në mes të një konflikti të armatosur “në një farë mënyre ndikon në sjelljen ose synon të ndikojë në sjelljen e personave të përfshirë në konflikt”.
“Me fjalë të tjera, ky është padyshim vetëm hapi i parë në rrugën drejt asaj që përfundimisht mund të bëhet një aktakuzë shumë më thelbësore ndaj Presidentit Putin,” tha avokati.
Ai shtoi se ai beson se qëllimi kryesor i lëshimit të urdhrit të arrestit është “të bëjë Putinin dhe njerëzit përreth tij të kuptojnë se ekziston një rrezik shumë real që herët a vonë ata do të duhet të mbahen penalisht përgjegjës për atë që po bëjnë”.
Për çfarë akuzon në të vërtetë GJPN-ja Putinin?
Le të vizitojmë, Gjykata Ndërkombëtare Penale (ICC) ka lëshuar një urdhër arresti për Vladimir Putin duke e akuzuar atë si përgjegjës për krimet e luftës në Ukrainë. GJNP ka lëshuar një urdhër arresti për presidentin rus me dyshimin se është përgjegjës për dëbimin e paligjshëm dhe transferimin e paligjshëm të fëmijëve nga territori i Ukrainës në Rusi.
Përveç Putinit, Gjykata e Hagës lëshoi një urdhër arresti edhe për Maria Alekseevna Lvova-Belova, Komisionerja Ruse për të Drejtat e Fëmijëve, me të njëjtat akuza si për Presidentin rus. Por cili është ky krim i parë, ndoshta jo i vetmi, që Gjykata Ndërkombëtare Penale akuzon kundër Vladimir Putinit?
Prokurori i Gjykatës së Hagës, Karim Ahmad Khan, i cili është duke punuar në këtë rast, i tha BBC-së se dëbimi i fëmijëve ukrainas në Rusi ishte çnjerëzor dhe se Rusia mund të kishte marrë masa të tjera për të mbrojtur fëmijët nëse ky ishte qëllimi i saj.
“Nëse do të kishte një rrezik në një zonë të caktuar, ata duhet të ishin zhvendosur në pjesë të tjera të Ukrainës, ku nuk kishte një rrezik të tillë”, tha Khan. “Nëse kjo nuk do të ishte e mundur, atyre duhet t’u ofrohej zhvendosja në vendet e treta.”
ICC kundërshton se Rusia praktikisht legalizoi dëbimin e fëmijëve duke u dhënë fëmijëve nënshtetësinë ruse. Komisioni Hetimor i OKB-së për Ukrainën njoftoi këto ditë se ka prova të transferimit të paligjshëm të qindra fëmijëve ukrainas në Rusi.
Sipas qeverisë ukrainase, numri i fëmijëve të dërguar me forcë në Rusi është 16,221.
Për rrëmbimin rus të fëmijëve ukrainas është folur prej kohësh
Rrëmbimi rus i fëmijëve nga Ukraina dhe dërgimi i tyre në Rusi ka qenë temë prej kohësh, por duke pasur parasysh se konfliktet e përgjakshme nuk ndalen, nuk është në plan të parë kur bëhet fjalë për pushtimin rus në Ukrainë. Për më tepër, është një temë që është shfaqur vetëm kohët e fundit, pavarësisht se më shumë se një vit më parë, trupat ruse kaluan kufijtë e Ukrainës dhe filluan një pushtim.
Disa OJQ vlerësojnë numrin deri në 700,000 fëmijë ukrainas të dëbuar nga Rusia që nga viti 2014, kur ajo pushtoi Krimenë.
Midis tyre ishte një vajzë atëherë 15-vjeçare, e cila i tha korrespondentit të Sky News, Stuart Ramsay, se ishte ftuar në një kamp veror në Krime para se t’i thuhej të mos shkonte në shtëpi. E futën në një nga 100 autobusët, të cilët transportonin 30 deri në 40 fëmijë. Ajo tha se atyre iu kërkua të këndonin himnin kombëtar rus dhe nuk u lejuan të mbanin ngjyrat e flamurit të Ukrainës në dhomat e tyre të gjumit.
Migrimi i fëmijëve nga Ukraina në Rusi është intensifikuar sërish vitin e fundit. “Rusia ka prezantuar politika të tilla si dhënia e shtetësisë ruse dhe vendosja e fëmijëve me familje kujdestare në mënyrë që të mbajë disa fëmijë përgjithmonë në Rusi”, thuhet në raport.
Rusia madje parakaloi fëmijët nga Ukraina në një tubim të madh luftarak, i cili u mbajt në stadiumin Luzhniki të Moskës një muaj më parë.
“Si Moska rrëmbeu fëmijët ukrainas dhe i ktheu në rusë”
Në fund të vitit të kaluar, Associated Press publikoi një histori të madhe të quajtur “Si Moska rrëmbeu fëmijët ukrainas dhe i ktheu në rusë”. U tregua historia e Olga Lopatkina, një nënë ukrainase, e cila në atë kohë nuk kishte dëgjuar asgjë për gjashtë fëmijët e saj të birësuar, të cilët qëndruan në Mariupol për më shumë se një javë dhe ishin të çmendur nga shqetësimi.
Fëmijët, si zakonisht, ishin me pushime në një resort të atij qyteti port. Por më pas shpërtheu lufta me Rusinë dhe të vegjlit e saj u braktisën në një qytet të rrethuar pa dritë dhe shpresë. Pastaj djali i saj i madh Timofey, i cili ishte vetëm 17 vjeç, duhej të kujdesej për ta.
Përpjekja e hapur e Rusisë për të adoptuar fëmijë ukrainas dhe për t’i rritur ata si rusë është duke u zhvilluar, tregon një hetim i Associated Press.
“Fëmijët e shtetit”
Mijëra fëmijë u gjetën në bodrumet e qyteteve të shkatërruara nga lufta, si Mariupol, dhe në jetimore në rajonet separatiste të Donbasit të mbështetur nga Rusia. Mes tyre janë ata, prindërit e të cilëve u vranë nga bombardimet ruse, si dhe të vegjël të tjerë në institucione apo familje kujdestare, të njohur si “fëmijët e shtetit”.
Rusia pretendon se këta fëmijë nuk kanë prindër apo kujdestarë që të kujdesen për ta ose se ata nuk mund të kontaktohen. Por AP zbuloi se zyrtarët deportuan fëmijët ukrainas në Rusi ose territore të kontrolluara nga Rusia pa pëlqim, i gënjeu se prindërit e tyre nuk i donin, i përdorën për propagandë, i çuan në familjet ruse dhe u dhanë nënshtetësi ruse.
Pavarësisht nëse kanë prindër, rritja e fëmijëve të luftës në një vend apo kulturë tjetër mund të jetë një tregues i gjenocidit, një përpjekje për të fshirë vetë identitetin e një kombi armik. Prokurorët thonë se mund të jetë gjithashtu i lidhur drejtpërdrejt me presidentin rus Vladimir Putin, i cili ka mbështetur në mënyrë eksplicite birësimet.
“Nuk është diçka që ndodh menjëherë në fushën e betejës. Kështu që aftësia për të atribuar përgjegjësinë në nivelin më të lartë është shumë më e madhe këtu,” tha Stephen Rapp, një ish-ambasador i SHBA për krimet e luftës që po këshillon Ukrainën për prokurorinë.
Edhe nëse prindërit kanë vdekur, tha Rapp, fëmijët e tyre duhet të mbrohen, të kujdesen ose të birësohen në Ukrainë, jo të deportohen në Rusi.
Sipas ligjit rus, Ukraina duhej të miratonte birësimet, por Putini nxori një dekret duke anashkaluar këtë
Ligji rus ndalon birësimin e fëmijëve të huaj pa pëlqimin e vendit të origjinës dhe Ukraina nuk ka miratuar birësime të tilla. Por në maj, Putin nënshkroi një dekret duke e bërë më të lehtë për Rusinë adoptimin dhe dhënien e shtetësisë për fëmijët ukrainas pa kujdes prindëror – dhe duke e bërë më të vështirë për Ukrainën dhe të afërmit e mbijetuar kthimin e tyre.
Rusia ka përgatitur gjithashtu një regjistër të familjeve të përshtatshme ruse për fëmijët ukrainas dhe i paguan ata për çdo fëmijë që merr nënshtetësinë – deri në 1000 dollarë për ata me aftësi të kufizuara. Ajo drejton kampe verore për jetimët ukrainas, ofron klasa “edukimi patriotik” dhe madje drejton një linjë telefonike për të lidhur familjet ruse me fëmijët nga Donbass.
“Është një histori absolutisht e tmerrshme. Ne nuk e dimë nëse fëmijët tanë kanë një prind zyrtar ose njerkë apo diçka tjetër, sepse ata u morën me forcë nga trupat ruse,” tha për AP Petro Andryushchenko, këshilltar i kryetarit të Mariupolit, duke shtuar se qindra fëmijë u morën vetëm nga ai qytet. .
Situata është e ndërlikuar nga fakti se shumë fëmijë në jetimoret e Ukrainës nuk janë aspak jetimë. Qeveria ukrainase pranoi në OKB para luftës se shumica e fëmijëve në vend “nuk janë jetimë, nuk kanë sëmundje apo çrregullime të rënda dhe janë në institucione sepse familjet e tyre janë në rrethana të vështira”.
Rusia e portretizon adoptimin si një akt bujar
Megjithatë, Rusia i portretizon birësimet e saj të fëmijëve ukrainas si një akt bujar, duke u dhënë të miturve të pafuqishëm shtëpi të reja dhe burime mjekësore. Mediat shtetërore ruse tregojnë zyrtarët lokalë duke i përqafuar dhe puthur dhe duke u dhënë pasaporta ruse.
Është shumë e vështirë të përcaktohet numri i saktë i fëmijëve ukrainas të dëbuar në Rusi – Zyrtarët ukrainas thonë se janë afro 8000. Rusia nuk e ka bërë të ditur numrin e përgjithshëm, por zyrtarët rregullisht njoftojnë ardhjen e jetimëve ukrainas në avionët ushtarakë rusë.
Në mars, Avokati i Popullit rus për të drejtat e fëmijëve, Marija Lvova-Belova, e cila tani ka një urdhër arresti të lëshuar për të si dhe për Putinin, tha se më shumë se 1,000 fëmijë nga Ukraina kishin mbërritur në Rusi.
Gjatë verës, ajo tha se 120 familje ruse aplikuan për kujdestari dhe më shumë se 130 fëmijë ukrainas morën nënshtetësinë ruse. Që atëherë, shumë të tjerë kanë mbërritur, duke përfshirë një grup prej 234 fëmijësh në fillim të tetorit./FolDrejt/
