Rritja e brutalitetit të forcave të armatosura të Rusisë në Ukrainë ka shkaktuar alarm në Perëndim. Kjo është e kuptueshme. Por mos harroni një mësim historik të kthjellët: brutaliteti mund të jetë efektiv ushtarakisht. Si e tillë, është e parakohshme, nëse jo një gabim i plotë, të hidhet poshtë egërsia ruse si tregues i dëshpërimit operacional – sado shqetësuese të jetë një ide e tillë. Është një egërsi në përputhje me operacionet e suksesshme ushtarake të Rusisë në Çeçeni dhe Siri.
Unë kam pak dyshim se kujtimet e këtyre fushatave ndikuan në vendimin e Rusisë për të përdorur taktika brutale në Ukrainë. Shikuar rreptësisht përmes lenteve të dobisë ushtarake, taktikat mbështesin qëllimet e deklaruara të Vladimir Putin për “operacionin e tij special ushtarak”: të çmilitarizojë Ukrainën dhe të mbrojë rusishtfolësit në rajonin e Donbasit. Taktikat janë një formë e terrorizmit e cila, në përkufizimin e saj më të thjeshtë, është aplikimi i dhunës kundër civilëve për të arritur qëllime politike. Në këtë rast, taktikat e Rusisë mund t’i paraqesin përfundimisht udhëheqjes politike të Ukrainës një zgjedhje të pamundur midis koncesionit dhe gjenocidit.
Megjithatë, vetëm për shkak se një taktikë funksionon, nuk do të thotë që një komandant ushtarak duhet ta përdorë atë. Duke supozuar se ka alternativa, taktikat duhet gjithashtu të vendosin ekuilibrin e duhur midis rrezikut, kostos dhe rezultatit të pritshëm. Me fjalë të tjera, balancimi i këtyre tre konsideratave duhet të dallojë taktikat që janë të realizueshme – të tilla si vrasja e qëllimshme e civilëve – nga ato që janë të pranueshme.
Si një kolonel në ushtrinë amerikane, unë imagjinoj se shumica e komandantëve ushtarakë profesionistë do t’i konsideronin mizoritë e Rusisë në Ukrainë si të papranueshme, taktikisht, për shkak të kostove të tyre.
Por sa janë kostot e brutalitetit, në aspektin ushtarak?
Para së gjithash, taktika të tilla janë një shkelje e rëndë e Ligjit të Luftës . Këto shkelje quhen më shpesh “krime lufte”. Megjithëse komandantët e paskrupullt mund të përpiqen të justifikojnë çdo gjë nën maskën e nevojës ushtarake – një nga parimet bazë të Ligjit të Luftës – parimet në lidhje me dallimin dhe proporcionalitetin kufizojnë opsionet se cilat objektiva mund të goditen, si dhe kur.
Aderimi në Konventën Kundër Krimeve të Luftës është një besëlidhje e shenjtë brenda etikës profesionale ushtarake dhe ne oficerët jemi të përfshirë aty gjatë gjithë karrierës sonë. Dëmet kolaterale ndodhin ndonjëherë, për fat të keq, por këto nuk mund të justifikojnë kurrë forcat e armatosura të Rusisë që synojnë pa dallim zonat civile me sulme ajrore dhe zjarr artilerie, si dhe duke ndërmarrë hakmarrje ndaj popullatës ukrainase përmes vrasjeve dhe dhunës seksuale.
Një nga sfidat në rendin ndërkombëtar të bazuar në norma është se respektimi i Ligjit të Luftës dhe parimeve të tij përbërëse rezulton nga një marrëveshje me mirëbesim dhe jo nga zbatimi i rreptë. Përveç ndërhyrjes së drejtpërdrejtë nga një vend tjetër, nuk ka asnjë mënyrë për t’i detyruar rusët të mos kryejnë mizori në Ukrainë. Megjithatë, vetëm për shkak se nuk ka mekanizma zbatues nuk do të thotë se nuk ka kosto.
Rusia rrezikon të bëhet një shtet i ogurzi. Kufizimet politike dhe ekonomike që rrjedhin nga kjo pothuajse me siguri do të përkthehen në probleme ushtarake. Shtetet si Rusia janë jofunksionale dhe shtetet jofunksionale priren të mos bëjnë asgjë mirë. Rusia do të ruajë statusin e saj si një fuqi bërthamore, sido që mund të ndodhë në Ukrainë, dhe do të vazhdojë të përdorë kërcënimet bërthamore në ndjekje të qëllimeve politike.
Por një vend revanshist nuk mund të realizojë ambiciet e tij politike agresive pa forca të armatosura të besueshme.
Terrorizimi i civilëve duket se është në kundërshtim me pushtimin dhe qetësimin e situatës. Por kujtojmë se këto nuk janë qëllime operacionale ruse të deklaruara. Duket se rusët nuk janë të interesuar “të pastrojnë, të mbajnë dhe të ndërtojnë” (d.m.th., metodën amerikane kundër kryengritjes) për të konsoliduar fitimet në Ukrainë, por thjesht “të qarta” – si në Grozny dhe Aleppo, qytete të shkatërruara nga bombardimet ruse. Pavarësisht nga qëllimet operacionale dhe taktikat mbështetëse, është ushtari individual rus ai që sjell taktikat. Prandaj, ai është shumë bashkëpunëtor në çdo brutalizëm. Në fund të fundit, çdo krim lufte në histori është nxitur nga grupi i përgjithshëm, dhe Nuremberg vërtetoi se “vetëm ndjekja e urdhrave” nuk është justifikim. Por ka edhe kosto oportune që vijnë me bashkëpunim.
Efektiviteti ushtarak rezulton nga pajtueshmëria ose angazhimi i ushtarëve, i mbështetur nga disiplina e shëndoshë ushtarake. Një komandant i matur dëshiron përkushtim, por mund të detyrojë minimalisht pajtueshmërinë; ky është thelbi i kontrollit. Një ushtri që është e aftë për mizoritë që po dëshmojnë në Ukrainë nuk mund të kuptohet brenda kësaj taksonomie. Do të ishte më shumë e ngjashme me një bandë apo një turmë kriminale, jo me një ushtri. Sigurisht, ata mund të “kontrollohen” ndaj kryerjes së mizorive dhe t’i ndërmarrin ato mizori me disiplinë. Por nuk është një formë disipline që komandanti mund ta zbatojë për qëllime të tjera ushtarake. Taktika mund të ketë dobi ushtarake, por agjentët e saj jo.
Atëherë, si duhet ta vlerësojmë miratimin e taktikave brutalizuese nga Rusia në Ukrainë? Ka vetëm dy përgjigje: ose Putin nuk ka alternativa, ose nuk ka asnjë lidhje me realitetin dhe nuk i llogarit mirë kostot. Sigurisht, këtë do ta bëjë kur të jetë esëll…
Burimi: The Economist
