Shtëpia e Bardhë ka urdhëruar publikimin për herë të parë të mijëra dokumenteve për vrasjen e presidentit amerikan John F Kennedy, shkruan BBC, përcjell Fol Drejt.
Me publikimin e rreth 13,173 dosjeve në internet, Shtëpia e Bardhë tha se më shumë se 97% e të dhënave të ruajtura janë tani në dispozicion të publikut.
Nuk priten zbulime të mëdha nga gazetat, por historianët shpresojnë të mësojnë më shumë për atentatorin e supozuar.
Kennedy u qëllua gjatë një vizite në Dallas, Teksas, më 22 nëntor 1963.
Një ligj i vitit 1992 i kërkonte qeverisë të publikonte të gjitha dokumentet për atentatin deri në tetor 2017.
Të enjten, Presidenti Joe Biden lëshoi një urdhër ekzekutiv që autorizon zbulimin e fundit.
Por ai tha se disa dosje do të mbahen të fshehta deri në qershor 2023 për t’u mbrojtur kundër “dëmtimit të identifikueshëm” të mundshëm.
Arkivi Kombëtar i ShBA-së tha se 515 dokumente do të mbeten të fshehura plotësisht dhe 2,545 dokumente të tjera do të mbahen pjesërisht.
Një hetim i vitit 1964 në ShBA, Komisioni Warren, zbuloi se Kennedy u vra nga Lee Harvey Oswald, një shtetas amerikan që kishte jetuar më parë në Bashkimin Sovjetik, dhe se ai veproi i vetëm. Ai u vra në bodrumin e selisë së policisë në Dallas dy ditë pas arrestimit.
Vdekja e John F Kennedy shkaktoi për dekada teori konspirative, por të enjten CIA tha se agjencia amerikane e spiunazhit “nuk e kishte angazhuar kurrë” Oswald dhe nuk ua fshehu informacionin rreth tij hetuesve amerikanë.
Akademikët dhe teoricienët prej shumë kohësh të John F Kennedyt kanë shpresuar se botimi i fundit do të zbulonte më shumë informacion rreth aktiviteteve të Oswald në Mexico City, ku ai takoi një oficer sovjetik të KGB-së në tetor 1963.
Në deklaratën e saj të fundit, CIA tha se të gjitha informacionet e mbajtura nga agjencia në lidhje me udhëtimin e tij në Mexico City ishin lëshuar më parë, duke shtuar: “Nuk ka asnjë informacion të ri mbi këtë temë në publikimin e vitit 2022”.
Por studiuesit e Fondacionit Mary Ferrell, një organizatë jofitimprurëse që paditi qeverinë për publikimin e dosjeve, thanë se CIA po mbante informacione për kohën sa Oswald ishte në Meksikë.
Fondacioni tha se disa të dhëna të CIA-s nuk u dorëzuan kurrë në arkiva dhe për këtë arsye nuk ishin pjesë e grupit të sapo lëshuar.
Një dokument i zbuluar rishtazi tregon se presidenti i Meksikës ndihmoi ShBA-në të bënte një përgjim në ambasadën sovjetike në Meksikë pa dijeninë e zyrtarëve të tjerë në qeverinë meksikane.
Kjo pjesë e informacionit u fsheh nga redaktime në një version të lëshuar më parë të skedarit, raporton partneri amerikan i BBC-së, CBS News.
Shtëpia e Bardhë tha se publikimi i dosjeve do t’i jepte publikut një kuptim më të madh të hetimit për atentatin.
Presidenti Biden shkroi në urdhrin e tij se “agjencitë kanë ndërmarrë një përpjekje gjithëpërfshirëse për të shqyrtuar grupin e plotë të pothuajse 16,000 regjistrimeve që ishin lëshuar më parë në formë të redaktuar dhe përcaktuan se më shumë se 70 për qind e atyre regjistrimeve tani mund të publikohen plotësisht”.
Administrata Trump lëshoi mijëra faqe gjatë presidencës së tij, por mbajti të tjera në bazë të sigurisë kombëtare, pavarësisht nga ligji i 1992 që detyronte lëshimin e të gjithë informacionit deri në vitin 2017.
Në tetor 2021, Biden lëshoi rreth 1,500 dokumente, por tha se po i mbante të tjerat të vulosura.
Philip Shenon, një ish-raporter i New York Times dhe autor i A Cruel and Shocking Act: The Secret History of the Kennedy Assassination, thotë se dosjet e reja mund të hedhin dritë nëse qeveria mund të ketë ditur për qëllimet e Oswald.
“Unë dyshoj se mund të ketë informacione në këto dokumente që sugjerojnë se njerëzit e tjerë e dinin përpara vrasjes së Kennedyt se ky njeri Lee Harvey Oswald ishte një rrezik dhe se ai mund të ketë folur hapur për qëllimin e tij për të vrarë presidentin,” i tha ai BBC News.
“Dhe pyetja ka qenë gjithmonë nëse agjencitë e qeverisë, CIA dhe FBI, kishin njëfarë kuptimi se ky njeri ishte një rrezik për Presidentin Kennedy, dhe nëse do të kishin vepruar sipas atij informacioni, a mund ta kishin shpëtuar presidentin?” /FolDrejt/