*Fjala ime në cilësinë e redaktorit me rastin e promovimit të romanit: Edhe qielli qau, i autores Esma Curri
Posa dëgjojmë për suksesin e një vajze, a gruaje muslimane, mendja na shkon te e famshmja Fatima al Fihiri (Fatima El Fihryyja 800-880), e njohur si themeluesja e universitetit të parë në botë. Apo mbase edhe te Shuhdah el-Bagdadije, e njohur ndryshe edhe si shkrimtarja e Bagdatit, një tjetër grua e shquar e shekullit XII.
Në të vërtetë, lista e grave të suksesshme, duke përfshirë këtu dijetare të mirënjohura, poete, juriste, pronare bibliotekash etj, është e gjatë (listë kjo e mbuluar me vellon e harresës). Kjo sepse, porosia e librit të shenjtë Kur-anit: “Lexo në emër të Zotit tënd!”, u kuptua kësisoj nga të parët tanë: si dedikim për burrat, po aq edhe për gratë, ndërsa dija, si parakusht për njohjen më të mirë të Zotit.
Vetë Islami erdhi si civilizim i cili solli drejtësi ndërmjet burrit dhe gruas duke iu ofruar mundësi zhvillimi e integrimi intelektual, ekonomik e politik në mënyrë të barabartë të dy gjinive. Civilizim i cili themelin tij e mbështeste te një shoqëri e edukuar dhe një shoqëri e edukuar, te një familje e edukuar. Vendet islame u dalluan për kultivimin e një demokracie të pakundshoqe. Respektohej fjala e lirë, respektohej liria e lëvizjes, respektoheshin të drejtat e komuniteteve dhe sidomos respektoheshin të drejtat e grave.
Sot, për fat të keq, e ashtuquajtura ‘botë islame’, vuan për mungesën e këtyre lirive dhe për rrjedhojë, zëri i gruas, nuk dëgjohet.
Dua të them sado i vogël të jetë ky hap i hedhur nga ana e motrës sonë Esma Curri, si akt, është një shkëndijë që ne nuk kemi humbur tërësisht.
Zoti na dhuroi dije ndërsa na dalloi me cilësi e afinitete të veçanta, të cilat, po qe se i zbulojmë dhe i zhvillojmë, do të arrijmë sukses. Por për këtë duhet ta gjejmë zërin tonë, siç duket se e ka gjetur Esma. Ajo, andaj, duhet të merret si shembull i mirë dhe për më shumë si frymëzim për të rinjtë dhe të rejat.
Tani, le t’i rreshtojmë disa prej arsyeve, pse ky libër është i veçantë për të, për shkollën ku i vijon mësimet, për edukatorët e saj dhe patjetër, edhe për familjarët:
Siç edhe e kam thënë në parathënien e librit, vet zhanri i romanit cilësohet si i vështirë. Për këtë arsye ka shkrimtarë të mëdhenj që sugjerojnë që, vetëm ata që e kanë kaluar adoleshencën dhe janë rrahur mirë me jetën, duhet të guxojnë të shkruajnë vepra të këtij lloji. Por një këshillë e tillë kurrë nuk është bërë rregull, e së këndejmi as nuk është respektuar. Edhe ashtu letërsia nuk i duron mbivëniet. Priret drejt ndërtimit të botës së vet, të ndërtuar sipas tekeve të saj… Pikërisht Esma Curri e ka shpërfillur këtë rregull të pashkruar. Ajo ka guxuar t’i rreket një projekti kaq të madh, në një moshë shumë të re.
Versionin e parë të dorëshkrimit, siç më ka rrëfyer babai i saj, e ka shkruar në moshën 16 vjeçare. Rezultatet, ndërkaq, kanë qenë impresionuese.
Romani veç që trajton një temë të vështirë, për të mos thënë të rëndë, lëndën gjuhësore e ka të organizuar në një mënyrë shumë interesante. Shkrimtarja Curri, nuk kënaqet me shtrirjen e fabulës sipas një stili klasik, ku fillimi, mesi dhe fundi, do të vinin në radhë, njëri pas tjetrit. Ajo e copëton atë, për t’ia dhënë formën e një pazzle. Ia lë lexuesit në dorë që ta zgjidh enigmën, ndërsa ai do të detyrohet të pyet: si do t’i vijë fundi kësaj historie?
Kjo është një “hile” e synojnë të gjithë shkrimtarët, madje, shumë prej tyre nuk ia dalin “ta mbjellin”.
Meqë e përmendëm temën më sipër, duhet të themi se ajo e çon tekstin drejt një statusi të këtillë, duke i dhënë shenja të forta të një drame familjare, e cila përfundon si tragjedi. Është pikërisht dhuna ndaj grave, ajo e cila ka marrë së voni tipare të një dukurie negative në nivel vendi, e e cila e ka preokupuar autoren. Atë e kanë provokuar kronikat e lajmeve në televizionet vendore e të huaja, të cilat shpesh mbushen me kumte për vrasje mizore të grave nga duart e burrave. Prandaj, ajo dëshiron ta zgjoj ndërgjegjen shoqërore, ta ndihë atë të ngrihet në një nivel human.
Ajo ia del t’ia bëjë një kirurgji shoqërisë duke e prerë “kancerin” dhe vënë në tavolinë, pastaj duke na thënë ne të tjerëve: Ja shikojeni!
Për fund, jam i bindur se ajo e ka hapur një shteg të gjatë, nëpër të cilin do të lë gjurmë të forta, për të gjithë ata që duan ta ndjekin.
Jam po ashtu i gëzuar që në suksesin e saj të parë, po marr pjesë edhe unë me një kontribut modest prej redaktori…
Urime dhe suksese të mëtejme!
*Imer Topanica (Redaktor i librit)
