Pse po bien në vesh të shurdhët përpjekjet e presidentit turk për të përhapur ndikimin e tij në popullsinë myslimane?
Në një fjalim të fundit në Stamboll, Rexhep Tajip Erdogan veshi mantelin e liderit të botës myslimane dhe foli për “gjeografinë e zemrës së tij”, me turmat e islamistëve që u përgjigjën me sloganin “Ja gjenerali, këtu është ushtria e tij”. Por këto nuk janë ndjenja që “gjenerali” duket se mund t’i eksportojë jashtë Turqisë.
Në vitin 1521 pas Krishtit, Sulltan Sulejmani i Madhërishëm, sapo pushtoi Beogradin, deklaroi me madhështi se do të shkonte deri në “ku bie zilja e fundit e krishterë”. Ëndrra e tij u shkatërrua në Danub; para mureve të Vjenës, ushtritë e tij u shtypën nga ato të aleatëve të krishterë dhe ai u detyrua, i poshtëruar, të tërhiqej në tokat e asaj që sot është Bosnje-Hercegovina.
Pesëqind e disa vjet më vonë, një tjetër turk, ky një president me retorikën e një sulltani, Rexhep Tajip Erdogan, parashikon rindërtimin e një Perandorie të re Osmane – ai e quan atë “Atdheu Blu” – që do të arrijë në perëndim deri ku Sulejmani. mbërriti, një rrugë që kalon përmes Thrakisë, Selanikut dhe Shkupit dhe në lindje drejt Kinës…
Nën petkun e mbrojtësit të “të gjithë atyre që vuajnë dhe kanë dhimbje”, domethënë të myslimanëve, ai “shpalos” hartën në mendjen e tij. “Selaniku, Shkupi, Mosuli, Jerusalemi, ne i shohim ashtu siç i shohim qytetet tona, gjeografia e zemrës sonë arrin nga Adriatiku deri në Murin e Madh”, shpall ai, me turmat e islamistëve fanatikë që u përgjigjen tubimeve prej 1 milionësh, si p.sh. si një i fundit në Stamboll, duke brohoritur, “Ja gjenerali, këtu është ushtria e tij”.
Pyetja është nëse madhështia e tij rezonon me marrësit, dhe në këtë rast me popullsinë solide myslimane të Ballkanit, të cilën ai aspiron t’i lidh fort me “qerren” turke.
‘ndëshkuesi’ i Izraelit
Do të pritej që flamuri i ndëshkuesit të Izraelit dhe aq më tepër i “çlirimtarit” të palestinezëve do të ndizte një zjarr në shpirtrat e miliona bashkëbesimtarëve të tij në rajonin e Ballkanit, të cilët Erdogan i konsideron një “forcë në luftën për madhështinë e tij perandorake”, siç shprehej gazeta gjermane Die Welt. Megjithatë, ky nuk ka qenë rasti.
Pati disa tubime në qytete si Sarajeva, Beogradi dhe Shkupi, me pjesëmarrjen e myslimanëve dhe të krishterëve, mediat i pasqyruan ngjarjet si kudo tjetër, por predikimet e presidentit turk për kryengritjen e muslimanëve kudo në emër të Allahut u ndeshën. me indiferencë nga shoqëritë muslimane. Ai nuk është dekurajuar. Që nga fillimi i vitit 2000 kur erdhi në pushtet, fillimisht një islamist i butë, ai ka bërë turne në Ballkan, ku historikisht Turqia ka luajtur me popullsinë myslimane.
Ai jep para, jep kredi për projekte të mëdha ndërtimi, shet armë, falet në xhamitë që riparon ose financon dhe pas vitit 2016, persekuton gylenistët “terroristë”. Megjithatë, shumica e myslimanëve të Ballkanit mbajnë një ndjenjë kozmopolitanizmi në ADN-në e tyre. Ata kanë mësuar në thellësi të shekujve të jetojnë në paqe me popullsinë e krishterë dhe t’i kenë sytë nga perëndimi.
Romani “Ura në Drina”, i autorit boshnjak fitues të çmimit Nobel, Ivo Andric, është një tekst i jashtëzakonshëm që përshkruan bashkëjetesën harmonike shekullore të katër kombësive, feve dhe kulturave të ndryshme në Bosnje.
Në të vërtetë, të rinjtë myslimanë po emigrojnë masivisht në Francë, Gjermani, Itali, Britani, Suedi dhe SHBA në kërkim të një jete më të mirë atje dhe jo në Turqi, Arabinë Saudite apo Egjipt – dëshmi se paternalizmi fetar i liderit turk nuk lëviz. ato.
Paund po, identiteti nr
Nga ana tjetër, myslimanët e Ballkanit – si të krishterët – nuk u thonë jo investimeve dhe parave të Erdoganit.
Ata (të parët) e pranojnë afinitetin e tyre fetar dhe lidhjet historike me Turqinë, por shumica dërrmuese e tyre nuk ndihen aspak turq dhe as nuk shfaqin ndonjë prirje për të zbritur identitetin e tyre. Madje, në më shumë se disa raste, ata kanë treguar se e kanë inat këmbënguljen e Erdoganit për t’i lidhur me “qerren” turke. Ashtu si në vitin 2013 kur Erdogan, duke folur në një tubim në Prizren të Kosovës, deklaroi se e ndjente se shteti i ri i pavarur ishte atdheu i tij i dytë dhe se dy popujt, turqit dhe shqiptarët, i përkisnin të njëjtit vend. “Kosova është Turqi dhe Turqia është Kosovë!” deklaroi ai.
Ai nuk priste që fjalët e tij të nxisnin furtunë reagimesh jo vetëm nga të huajt si serbët, por sidomos nga bashkëfetarët e tij.
Dhe ai i dëgjoi mirë dhe me të vërtetë. Autori shqiptar Ismail Kadare ka treguar vazhdimisht në shkrimet e tij se e konsideron pushtimin osman përgjegjës për situatën në të cilën ndodhet kombi shqiptar. “Ajo që kam shkruar është shumë në kohë. I ashtuquajturi rrezik sllav i zhdukjes së kombit shqiptar ishte shpikje e osmanëve dhe neo-osmanëve”, tha ai.
Marrëdhëniet midis Ankarasë dhe Beogradit u testuan pas kësaj për një kohë. “Serbia nuk mund t’i marrë këto deklarata si miqësore,” tha Ministria e Jashtme, me Aleksandar Vuçiq që kërkonte “një falje publike urgjente” nga turqit.
Një nga vizitat e Erdoganit në Tiranë në vitin 2022, në përvjetorin e vdekjes së heroit kombëtar shqiptar në luftën çlirimtare kundër osmanëve, Gjergj Kastrioti, i njohur më mirë si Skënderbeu, u pa nga një pjesë e madhe e publikut si provokim. Presidenti i atëhershëm Ilir Meta shmangu takimin me të dhe ndërsa Erdogan po mbante një fjalim duke lavdëruar të kaluarën osmane të Shqipërisë, ai preferoi të shkonte në Lezhë për të vendosur një kurorë në monumentin e Skënderbeut.
Ndërhyrjet
Erdogan sigurisht që nuk po djersitet për gjithë këtë. Turqia po punon strategjikisht dhe në nivel të lartë në Ballkan, duke tentuar të ndërhyjë në konfliktet etnike dhe zhvillimet e brendshme politike.
Ajo ka qenë relativisht e suksesshme, në nivel qeveritar, në përpjekjet për të bashkuar Beogradin dhe Sarajevën për çështjen e masakrës së Srebrenicës dhe po pretendon hapur një rol ndërmjetësues në dialogun midis Beogradit dhe Prishtinës, deri në pikën e irritimit të shqiptarëve.
Përgjigja nga qeveria e Prishtinës ishte: “Faleminderit, por jo. Ky dialog po zhvillohet nën kujdesin e Bashkimit Evropian.” Gjysmë mijëvjeçari pasi Sulejmani hodhi kërcënimet e tij ndaj Perëndimit të krishterë nga Beogradi, Erdogan zgjodhi të hidhte të tijat drejt Perëndimit nga Bosnja, pasi ai ishte kufiri evropian i Perandorisë Osmane.
Në një fjalim elektoral më 20 maj 2018 në Sarajevë, në prani të 15,000 turqve nga vende të ndryshme, ai u kërkoi atyre që të aktivizohen në parti politike dhe të kërkojnë vende në parlament. Pas popullsive myslimane të Ballkanit, Erdogani duket se po përpiqet të vërë në gatishmëri ushtritë e turqve në Evropën Perëndimore si “kumbari” i tyre politik dhe fetar.
Udhëheqësi turk po përpiqet të frymëzojë bashkëbesimtarët e tij duke u rishitur atyre vizionin e Sulejmanit të Madhërishëm. Boshnjakët, shqiptarët dhe kosovarët pranojnë investimet e Ankarasë, por kundërshtojnë synimin e saj për të ndërhyrë në marrëdhëniet e tyre me Beogradin.
