Sabije Dervishi Veseli, zëri krijues, intelektual, femëror – që i përket Letërsisë Postkomuniste të Diasporës, dhe e njohur tashmë edhe si autore bilinguale , mjeshtre e rrëfimit në gjininë e thrillerit
Nga BEQIR SINA, New Jersey
NEW JERSEY : Vitet e fundit shkrimtarët shqiptarë në Amerikë, janë shtuar si bletët. Ka një “prodhimtari” të madhe, nga autorë të ndryshëm. Librat e rinjë, të autorve shqiptarë, po promovohen gati çdo muaj në komunitetin tonë, ku më së shumëti janë të përqendruar shqiptarët, në qytet ku jetojnë, por ndonjeri prej tyre zgjedh edhe në vendlindjen të promovojë ndonjë libër të ri.. Për shembull vetëm këtë javë dy autorë(Halit Nezaj dhe Sabije Dervishi Veseli) promovuan 8 libra – ndërsa një tjetër shkrimtar nga Amerika, Ilir Ikonomi, zgjodhi Tiranën të promovojë librin e ri “Pushtimi” në Panairin e Librit 2014 në Tiranë.
Prej kohës së kolonive të para shqiptare në diasporë, dhe izolimit komunist të Shqipërisë, ka një histori të pasur shkrimtarësh të ndryshëm shqiptarë, që emigruan në Shtetet e Bashkuara. Shumica e librave të autorve shqiptaro amerikan, natyrisht, që ishin shumë më pak, atëhere, por ishin nga autor që kan lënë gjurmë. Autorë nga ata që kan shkruar libra cilësor dhe me nivel, libra që zenë vend kryesorë edhe sot në biblotekat e kombëtare dhe ndërkombëtare, dhe atyre të lexuesve të shumtë, si në Shqipëri, Kosovë dhe viset shqiptare e diasporë.
Ndërsa, tani duket se raportet në dy dekadat e fundit kan ndryshuar në mënyrë drastike, në komunitet. Mbasi tani kemi shumë autorë, dhe një “prodhimtari” të madhe me libra të autorëve nga diaspora – promovimi i të cilëve në SHBA po përjeton një “bum” të vërtet.
Sabije Dervishi Veseli promovojë 5 librat e saj në komunitetin shqiptar të Patersonit.
Promovimi më i fundit, i saj ishte një takim i konceptuar si një masdite-artistike, nën organizim të prof. Esat Ahmetit dhe përkujdesjen e Fondit të Përbashkët Shqiptarët të Patersonit, me Xhaminë Shqiptare, të dielën më 4 maj në kantonin Paterson, të Nju Xhersit (New Jersey). 5 librat në gjuhën Shqipe dhe Anglisht librat me titull : “?” – ” Why Did You Fall in Love With Me” – “Mysterious secret (After dhe death), “Interpretation of dreams” “Dangerous Road”,, të shkrimtares dhe poetes shqiptare nga Struga, Sabije Dervishi-Veseli, patën një interesim të madh në këtë komunitet.
Ky aktivitet kulturor e artistik, paksa i veçantë i këtij lloji mblodhi së bashku dhjetra shqiptarë, si dhe udhëheqësit e lart të Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro – Amerikanë, presidentin e saj Adnan Mehmeti dhe kryetaren Raimonda Moisiu, Akademinë Shqiptaro Amerikane të Shkencave, Institutin Gjergjë Kastrioti Skëndërbeu, Organizatën e Gruas Shqiptaro Amerikane “Motrat Qiriazi”, përfaqësuesit e shtetit të Kosovës, autor librash, artist, krtik, studiues, veprimtar, studentë, gazetar dhe dashamirë të fjalës së shkruar shqipe të gjithë, nga zona e ashtuquajtur e Tri-Shtetshit.
Drejtuesi i këtij aktiviteti në fillim të fjalës së tij, tha se: “Sabije Dervishi Veseli, është autore që ngadalë por sigurt ecën drejt sukseseve në artin letrar. Për më tepër, tha professor Ahmeti, ajo këtë arrin ta bëjë në një terren të vështirë, siç është lloji i romanit, i njohur pak në letërsinë tonë, romani horror, por edhe në një vend, ku nuk mund të çash përpara nëse nuk ke talent dhe cilësi, siç është Amerika.”
Hymni Kombëtarë, i të, të dy vendeve SHBA dhe Shqipërisë, hapi aktivitetin në qendrën kulturore shqiptare, sallën e figurave historike Shqiptare.
Mbas fjalës së organizatorit të kësaj veprimtarie, professor Esat Ahmeti , ai lexoi letrat përshendetëse drejtuar autores, prej atyre që nuk morën pjesë, për arsye të ndryshme , ndërsa vazhdoi programi i pasur me një preformim të shkëlqyer prej muzikanteve nga vendorigjina Ergin Brahimaj – Bariton dhe Lule Ballata në Viole. Me të cilët u ndërthur ky aktivitet, i cili ishte shëmbullor për komunitetin dhe u ndoq me shumë vemendje nga dhjetra të pranishmën.
Në emër të përfaqësisë së shtetit të Kosovës, e përshëndeti veprimtarinë diplomati kosovar Korab Mushkolaj , Konsulli i Kosovës në Nju Jork, kurse Zulfi Alla përshëndeti në emër të Fondit të Përbashkët Shqiptar të Patersonit, si kryetar i saj. Fadil Curri, autor i 10 librave, kritik letrar, nëpermjet sistemit elektronik Skypit, do të përshëndeste autoren dhe të pranishmit e këtij promovimi.Ndërsa, Xhevat Limani, aktor, regjisor i njohur, përshëndetjen e tij – si gjithënjë zgjodhi ta bëjë me interpretimin e tij artistik, duke imrpovizuar nëpërmjet vargjeve të bukuar të rilindasve tanë, Naim Frashërit dhe Çajupit, skena tërheqëse.
Raimonda Mojsiu, poete, shkrimtare dhe publiciste, autore e disa librave, e quajti kolegen e saj Sabije Dervishi Veseli- një zë krejt i veçantë në letërsinë amerikane dhe shqiptaro-amerikane dhe aktivitetin si një promovim i vlerave të letrave shqipe, në diasporë.
“Sabije Dervishi Veseli, është romanciere bilinguale në dy gjuhë; shqip e anglisht, tha Moisiu, duke shtuar se me përpjekje e sakrifica, ngarkesë emocionale, ajo është lumë atdhedashurie për Shqipërinë e vendlindjen. Me dhimbjen e mergimtares, por me sytë nga atdheu, me pasionin dhe talentin për letërsinë, ajo hodhi ne letër nëpërmjet komunikimit anglisht, përvojat jetësore, kalvarin e dhimbjeve e sakrificave, dhimbjen e dashurinë, të mirën e të keqen, mallin dhe kujtesën, groteskën dhe paradoksen, dallgët e jetës që na rrahin çdo ditë, vuajtjet e mbijetesën, jetën e vdekjen”.
Autorja, për shkrimtaren Moisiu, shpreh shpirtin fenomenologjik me qartësinë e mendimit filozofik e artistik, ide shprehëse dhe emocionale këto, krejt të veçanta nën efektin e njerëzores.
Ajo e cilësoi shkrimtaren Sabije Dervishi Veseli, si zërin krijues, intelektual, femëror – që i përket Letërsisë Postkomuniste të Diasporës, dhe e njohur tashmë edhe si autore bilinguale , mjeshtre e rrëfimit në gjininë e thrillerit, e cila tha Moisu “ka zgjedhur të shkruajë në gjuhën angleze nën aureolën e kauzës së lirisë e shpirtit të lirë në tokën e lirë, çka ka bërë që këto ngarkesat emocionale të jetës , t’i ndaje edhe me “bashkëqytetarët e saj amerikanë”, t’i bëjë pjesë të dhimbjes e gëzimit të saj, në Amerikën multi-kulturore, si një metaforë dhe best seller për letërsinë bashkëkohore, zë krejt i veçantë në letërsinë amerikane, shqiptaro-amerikane dhe promovim i vlerave te letrave shqipe.”
Ndërsa, duke iu referuar promovimit të librave të koleges së saj, kryetaria e shoqatës së shkrimtarëve shqiptaro amerikan, tha se kishte lexuar librin e saj “Dangerous road”- një libër mbrësëlënës, që Moisiun e kishte tërhoqur, për vetë subjektin dhe idetë që autorja, ka shpalosur aty në libër.
Adnan Mehmeti poet dhe shkrimtarë nga Presheva në SHBA, President i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikan, e vlersojë shumë autoren dhe librat e saj e cila ështnëtare e kryesisës së kësaj shoqate, duke shtuar se ajo është mjaft aktive edhe në Shoqatën e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë, e cila tubon shkrimtarë shqiptarë nga e gjithë hapësira shqiptare që jetojnë dhe veprojnë në SHBA, duke u zgjedhur së fundmi atë anëtare e kryesisë së kësaj shoqate.
Shqipe Biba, aktiviste e dalluar dhe e njohur e komunitetit, shprehu respekt dhe dashuri për autoren duke vënë në pah veprën e shoqes së saj nga Struga në SHBA.
Dr. Skender Kodra, kryetar i Akademisë së Shkencave Shqiptaro-Amerikane, gjithashtu përgëzojë autoren dhe vuri në dukje vlerat e mëdha të këtij komuniteti, ku si tha professor Kodra, në shqiptarët tani kemi “tre armët kryesore në dorë, kemi diturinë, institucionet tona që na përfaqësojnë, penën e shkrimtarve dhe poetëve, dhe atdhedashurinë e patriotizmin që na karakterizonë të gjithëve” .
Rock stari strugan në SHBA, Haxhi Dauti, përshëndeti autoren, duke iu rikthyer edhe një herë rinisë së tyre të hershme. Ai ashtu si edhe autoria , ishin nga ata që ëndërronin të bëheshin të suksessshëm. “Prishtina, si kryeqyteti shqiptar nën ish Jugosllavi, tha Dauti, për rininë shqiptare ishte vatra e realizimit të ëndërrave tona – ndërsa, rruga e jonë për në Kosovë, ishte gjuha e bukur dhe e ëmbël shqipe, që na mbajti gjallë, dhe na frymëzojë të gjithëve dhe gjithë jetën, ne si këngëtar, artistë, poet dhe shkrimtarë.”
Marija Dushi, një aktivste e komunitetit, nëna e aktorit të hollivudit Mike Dusi, tha se :”Katër veprat e saj të botuara në anglisht nga “ New Age Publishing”, ndërkaq e kanë bërë të njohur Sabije Dervishi Veselin tek lexuesi dhe kritika në SHBA. Kritika dhe kompania që merret me botimin dhe shpërndarjen e librave të saj atë e prezantojnë si autoren e parë shqiptare që ka paraqitur interes për të shkruar rrëfime horror”.
Fjala përshëndetëse e shkrimtares dhe poetes Sabije Dervishi- Veselit në përurimin e librave të saj në nisi me faleminderimet . Më pasë ajo ceku fatin se suksesi i krijimtarisë, është një rrugëtim i gjatë dhe i lodhshëm, kur krijuesi shpesh-herë edhe mund të dorëzohet, por shpresa ishte teper e madhe. Vetëm shpresa më dha kurajo të vazhdoja ëndrrën time të madhe, tha ajo.
“Shtëpia botuese “ New Age World Publishing”, m’i hapi dyert tha autoria, për botim me një vlerësim tepër të rrallë :” se edhe pas 100 viteve subjekti im eshte actual dhe original. Nuk humb si vlerë as tema, as karakteri, prandaj jeni e mirëseardhur dhe çdo veper e juaja do te botohet”. Kjo porosi për mua ishte më tepër se një nxitje dhe motivim. Lejomëni të shpreh falenderimin dhe respektin tim për këtë gjigand të madh amerikanetë botimeve”.
Dhe kështu filluan botimet e saj të njëpasnjëshme.
Por ajo “rrëfehet” se përseri shpirti i saj nuk rrinte qetë ,mbasi ajo ëndërronte edhe më larg. Mesazhi që po e pranonte ishte filmi dhe Hollivudi. Në gjithë këtë kalvar, apo në të gjitha këto udhetime dhe perpjekje Sabija nuk isha e vetme. Sepse, përkrah saj tha ajo ishte njeriu më i besuar, njeriu që i jepte kurajo , njeriu që si u shpreh ajo i hapte rrugët e shpresës.
“Ishte pra, tha Sabija bashkëshorti im njeriu që më shoqëroi në çdo hap. Pa ndihmën e tij nuk do ta kisha suksesin qe dalëngadalë po troket në dyert tona. Lejomëni të them se pa ndihmën e burrit tim I cili ka meritën më të madhe nuk do t’isha kjoqë jam. Andaj, kam dashrui dhe respekt për bashkshortin tim. Ai meriton gjithçka ndaj unë jam krenare që jam në krahët e tij “.
Ndërkohë gjatë fjalës së saj ajo nuk “fsheheu” atë se dëshira dhe qëllimi i ëndrrës së saj ishte tepër konkret: libri im i parë të behet film me subjekt shqip dhe me personazhe shqiptar duke dëshmuar para të tjerëve se edhe ne shqiptarët dimë dhe kemi talent të depërtojm në dyert e mëdha të qytetërimit dhe kulturës botërore. “Edhe ne meritojmë të jemi prezent në kinematografinë Hollivudiane, shtoi autoria, unë isha këmbëngulese deri sa t’ia arrij qëllimit tim. Pas gjithë këtyre përpjekjeve më në fund të rrugës u hap një dritë e gjelbër. Mrekullia po afrohej. Jemi në proces me shtëpin filmike hollivudiane “Gold Rush Pictures INC” me producentin shqiptaro- Amerikan Mike Dusi me qendër në Kaliforni”.
Promovimi e konceptuar si një masdite-artistike, nën organizim të prof. Esat Ahmetit, u përshëndetën edhe, nga kandidati demokrat për në kongresin amerikan Emin Eddie Egriu, poeti dhe prozatori Mëhill Velaj, si edhe veprimtarë, actor, poet dhe artistë të ndryshëm . Kurse, me interpretimet e tyre, përshëndetën edhe aktori i njohur i diasporës Shaban Lajçi me rapsodin Tom Gjergji.
Në fund u shtrua një koktel i përgatitur nga organizatori, ndërkohë që çifiti Ergin Brahimaj – Bariton dhe Lule Ballata në Viole, kënduan këngën “Lule bore”, ku si në korë së bashku me ta kënduan të gjithë pjesë-marrësit.
Sabije Dervishi Veseli :
Sabie Dervishi ka lindur në vitin 1967 në Livadhi të Strugës, ndërsa shkollimin e mesëm e kreu në Prishtinë në vitin 1987. Për shkak të gjendjes së krijuar në Kosovë, në ato vite e ndërpret shkollimin dhe së bashku me bashkëshortin e saj dhe dy fëmijët shpërngulet për në SHBA.
Libri i parë i saj është botuar në gjuhën shqipe në vitin 2003 dhe titullohet “Pse u dashurove tek unë?“, por ëndrrën e saj që krijimet t’i botohen edhe në anglisht, e bëri realitet marrëveshja me New Age World Publishing, e cila bëri të mundur për përkthimin e veprës së saj të parë në anglisht dhe më pas edhe të librave të tjerë. Vepra e parë e saj e përkthyer në anglisht mban titullin Why Did You Fall in Love With Me. Libri i dytë i autores është botuar në vitin 2006 dhe mban titullin Mysterious secret (After dhe death), kurse i treti “Interpretation of dreams”.
Libri më i ri i Sabije Veslit mban titullin “Rrugë e rrezikshme”, në të cilin ajo i qaset në mënyrë artistike, tragjedive të ndodhura në një rrugë të vendlindjes së saj. Në këtë libër ajo përsëri eksploron lidhjet e errëta ndërmjet ëndrrave dhe fateve njerëzore; ëndrrat që mund t’i bëjnë të rinjtë të vuajnë; ëndrra të mund të provokojnë katastrofa, ëndrra që mundtë shkatërrojnë dashuri. Duke udhëtuar e shoqëruar nga një vajzë e re, e mbushur plot shpresë për jetë dhe dashuri, atë e ndjekin nga pas ëndrrat e trishta të dhunës e të vdekjes.
