Ndërsa lufta Rusi-Ukrainë vazhdon të jetë në sytë e botës, mijëra kilometra larg në vendin e Afrikës Perëndimore, Mali, po shfaqet një tjetër front për përshkallëzimin midis Moskës dhe Perëndimit.
Duke folur për AA Ismael Buchanan, profesor në departamentin e shkencave politike në Universitetin e Ruandës, tha se aktivitetet gjeopolitike të Moskës në Afrikën Perëndimore dhe mbështetja e Malit për Rusinë në konfliktin e Ukrainës përshkruajnë suksesin e Moskës në rajon me një potencial për t’u hapur linja të reja të çarjes me Francën dhe aleatët e tjerë të NATO-s në rajon, transmeton Fol Drejt.
Mali ishte në mesin e 35 vendeve që abstenuan në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së gjatë votimit të rezolutës që dënonte pushtimin rus të Ukrainës.
“Parisi dhe aleatët e tjerë evropianë kanë qenë gjithnjë e më të shqetësuar rreth asaj që ata e shohin si kërcënim rus në Afrikën Perëndimore”, tha Buchanan.
Në mars, Rusia dërgoi helikopterë sulmues Mi-35M dhe një sistem radarI ajror të avancuar në Mali. Dërgesa prej të paktën katër helikopterëve dhe armëve të ofruara nga Rusia ishte me qëllim të përafrimit më të ngushtë me udhëheqësin e juntës.
Një shqetësim edhe më i madh për Perëndimin është se Moska dërgoi në Mali personelin “instruktorë ushtarakë” për të cilët Franca thotë se janë operativë nga krahu rus i forcave Wagner.
Së fundmi, presidenti francez, Emmanuel Macron, shprehu shqetësime për veprimet e shërbimit privat rus të sigurisë Wagner në Mali, dhe në veçanti për krimet e supozuara të tij kundër komuniteteve të caktuara si Fulani.
Ndërsa priti në Paris presidentin senegalez Macky Sall, i cili aktualisht kryeson Bashkimin Afrikan, presidenti francez kërkoi të ushtrojë “presion” mbi qeverinë e Malit.
Moska avancon interesat e saj
Buchanan tha se sa më shumë që Moska avancon interesat e saj në Afrikën Perëndimore, aq më shumë do të vijë në konflikt me Perëndimin dhe do të provokojë një reagim.
“Mali do të paraqiste një fazë tjetër për një përballje gjeopolitike sepse nuk ka dyshim se Rusia do të mbrojë në mënyrë agresive interesat e saj në Mali”, tha ai.
Ai tha se prania e Rusisë në Mali është pjesë e përpjekjeve të saj të rinovuara për të formuar një partneritet me kontinentin afrikan, ndërsa ajo përpiqet të pakësojë ndikimin e izolimit perëndimor.
Vitin e kaluar, ushtria e Malit e udhëhequr nga zv/presidenti Assimi Goita arrestoi presidentin Bah N’daw dhe kryeministrin Moctar Ouane dhe i hoqi ata nga pushteti. Ai ishte angazhuar gjithashtu për zhvillimin e zgjedhjeve të reja në vitin 2022. Por, javën e kaluar u njoftua se tranzicioni demokratik do të shtyhet edhe për dy vjet të tjera, pasi presidenti i përkohshëm Goita nënshkroi një dekret për vazhdimin e sundimit ushtarak.
“Duke parë situatën aktuale në Mali apo rajonin e Sahelit, mund të vërehet se Rusia po përpiqet të portretizojë veten si një aleat i besueshëm në luftën kundër kryengritësve/terroristëve dhe të forcojë partneritetin e sigurisë në atë rajon, ndërkohë që vëmendja perëndimore kthehet diku tjetër”, tha Buchanan.
Freddie David Egesa, analist i sigurisë me bazë në Ugandë, tha se presidenti rus Vladimir Putin e kishte kuptuar se Perëndimi kishte humbur interesin për Malin, ndërsa ai e ka pozicionuar Rusinë për të çuar përpara interesat e saj.
“Rusia po kërkon partnerë të tjerë për të mbajtur pushtetin pasi e ka kuptuar se Perëndimi ka luajtur një rol të dyfishtë në luftën e Sahelit. Rusia në heshtje ka rindërtuar lidhjet me Afrikën duke forcuar bashkëpunimin ekonomik dhe ushtarak. Kjo ka ngritur shqetësimet perëndimore për qëllimet e Rusisë atje”, tha ai.
Tërheqja franceze i krijon hapësirë Rusisë
Vende të tjera në Afrikën Perëndimore ku Rusia ka praninë e saj janë Burkina Faso, Çadi dhe Nigeri.
Lufta në Mali e cila filloi në vitin 2013 nxiti ndërhyrjen franceze, duke çuar në vendosjen e trupave dhe nënshkrimin e dy marrëveshjeve të mbrojtjes.
Ekspertët thanë se përfshirja franceze, megjithatë, shkaktoi protesta dhe i ofroi një mundësi Rusisë për t’u paraqitur si një forcë alternative.
“Unë mendoj se vendimi i Francës për të tërhequr forcat e saj nga vendet e Afrikës Perëndimore, duke përfshirë Malin, la një zbrazëti të madhe, prandaj rusët kanë shfrytëzuar çdo mundësi për të rritur ndikimin e tyre në Afrikë”, tha Buchanan.
Rezultati ishte grusht shteti ushtarak që pasoi, në gusht 2020 dhe në maj 2021.
Sipas analistëve, lajmet e Ministrisë së Brendshme franceze dhe lidhjeve të gjigantit të çimentos Lafarge me grupin terrorist DEASH e ndërlikuan më tej situatën.
Egesa tha se Rusia e ka kuptuar se Perëndimi është bërë i pasur duke “inskenuar veten në pothuajse të gjitha konfliktet në Afrikë”.
“Nga betejat përfitojnë kryesisht superfuqitë perëndimore pasi ato ofrojnë ekspertizën e tyre të luftës dhe shesin pajisje ushtarake në këmbim të sendeve me vlerë si ar, diamante, etj”, tha Egesa.
Në janar, blloku rajonal Komuniteti Ekonomik i Shteteve të Afrikës Perëndimore (ECOWAS) vendosi sanksione ndaj Malit, duke përfshirë mbylljen e kufijve tokësorë dhe ajrorë me vendet e tjera në bllok për shkak të vonesës së rivendosjes së sundimit demokratik.
Buchanan tha se këto veprime rrisin praninë e Rusisë në rajon.
“Për sa kohë që Rusia vazhdon të ofrojë dhe ndihmojë Malin me ndihmë ushtarake përmes vendosjes së kontraktorëve ushtarakë privatë të Grupit Wagner i mbështetur nga Rusia, Moska do të mbrojë interesat e saj atje”, tha ai./FolDrejt/
