Pas rrëzimit të Perandorisë Osmane shumë udhëheqës arabë kishin arritur të kryenin marrëveshje të fshehta me britanikët dhe francezët për të dhënë me “koncesion” Palestinën. E ashtuquajtura “Marrëveshja e Shekullit” e Trumpit, në fakt është dashur të quhet Marrëveshja e Shekullit të Kaluar.
Një histori e shkurtër e tokave të pushtuara
Në grahmat e fundit të osmanëve, në 3 janar 1919, lideri cionist Chaim Weizmann takoi Emirin Faisal, babai i të cilit, Hussein bin Ali, kryesherifi i Mekës, ishte vetëshpallur si Mbreti i Arabëve. Takimi i tyre ndodhi në një hotel në Londër, ku Weizmann dhe Faisal nënshkruan një marrëveshje sekrete, ndërmjetësuar nga agjenti i shkretëtirës T. E. Lawrence. Në këtë marrëveshje, Faisal mbështet Deklaratën e Balfour në shkëmbim të mbështetjes së shtetit të madh arab nga Cionistët dhe ndarjen e tyre nga Perandoria Osmane. Territori i shtetit të ri arab, përfshinte shumë territore, por jo edhe Palestinën.
Faisal pranoi kolonizimin e Palestinës si nevojë quid pro quo. Pra atij i interesonte gjithçka tjetër, përveç Palestinës, që do mbipopullohej në shkallë të madhe nga emigrimi i hebrenjve anë e mbanë botës.
Në shkurt 1919, dy liderët udhëtuan në Konferencën e Paqes në Paris, për të vendosur marrëveshjen, pak përpara fitores së Forcave Aleate. Në atë takim, ku Faisal kërkonte edhe mbështetjen europiane, ai anashkaloi Palestinën.
Pas Konferencës, Weizmann do i shkruante gruas së tij Vera se te Faisali ka gjetur “burrin besnik”, i cili është i interesuar për “Damsakun dhe gjithë Sirinë veriore” por jo edhe te Palestina.
Në mars 1919, Nju Jork Tajms do shkruante komentin e Faisal: “Ne arabët shikojmë me shumë simpati lëvizjen cioniste…dhe u urojmë mirëseardhjen hebrenjve….dy lëvizjet tona plotësojnë njëra-tjetrën.”
Shumë media tjera europiane do shkruanin se Princi i Hexhazit mirëpret cionistët. Kjo politikë e Faisalit ishte që ai të shpallej mbreti i një shteti arab të pavarur. Por në fakt, ai që jep me koncesion tokat e tija, asnjëherë nuk merret serioziosht as nga kundërshtarët. Këtë mendjelehtësi të Faisalit e kuptuan britanikët dhe francezët, të cilët në vend të shpalljes së shtetit arab, Sirinë dhe Libanin e pushtoi Franca, kurse Britania mori në kontroll Palestinën dhe Jordaninë.
Faisal ndoshta e kuptoi gabimin, por tashmë ishte vonë. Ai lëshoi Konferencën e Paqes me ndjenjën e mashtrimit, por kjo ishte politika. Ai vetë mashtroi osmanët, për të luftuar sëbashku me britanikët, vetëm për t’u mashtruar nga britanikët pas luftës.
Muaj më vonë, në korrik 1919, ai përshtati një ligj që ndalonte migrimin e hebrenjve drejt Palestinës, por tashmë ishte vonë. Franca largoi Faisalin nga Siria dhe tre vjet më vonë, Britania filloi zbatimin e Deklaratës së Balfour-it.
Një kompensim erdhi për familjen e Faisal, ku britanikët e vendosën atë si mbret të Irakut, kurse vëllain e tij Abdullah, si mbret të Jordanit. Hexhazi mbeti pjesë e Arabisë Saudite, përcjell foldrejt.com.
Weizmann, gjëja do i shkruante një eulogji mikut të tij besnik Faisal, por në 1946, kur të gjithë shtetet arabe do fitonin pavarësinë, Mandati Britanik do vononte këtë për Palestinën. Duhej të përmbushej vizioni i dikurshëm Faisal-Weitzmann.
Në 1948 britanikët përfundimisht u larguan nga Palestina dhe Izraeli shpalli pavarësinë.
Tash, thuajse 100 vjet pas takimit historik Faisal-Weizmann, si një déjà vu shfaqen shumë liderë arab të cilët mbështesin “Marrëveshjen e Shekullit” të Trump, përkundër dëshirave dhe aspiratave të palestinezëve.
Kjo duhet të shëbejë edhe për liderët shqiptarë, që të mos shesin veriun e Kosovës, për përfitime dhe vizone të shkurtra. Shitblerja e tokave duhet të jetë një vijë e kuqe, e shenjtë sa gjaku i dëshmorëve të UÇK./Foldrejt.com
