Pas një përpjekje maratonike të Bashkimit Evropian (BE) dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës (ShBA), më në fund Kosova dhe Serbia, kanë rënë dakord për në dokument bazë, të cilit i mungojnë vetëm nënshkrimet nga palët relevante, bashkë me jetësimin e tij në terren – shkruan Fol Drejt.
Vetë Shefi i BE-së për Politikë të Jashtme Josep Borrel njoftoi pas raundit të negociatave të Brukselit ndërmjet Serbisë dhe Kosovës se presidenti Aleksandar Vuçiq dhe Kryeministri Albin Kurti kanë ranë dakord se diskutimet e mëtejshme mbi tekstin e propozimit të BE-së për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës nuk janë më të nevojshme.
Teksti i marrëveshjes u komentua gjatë nëpër mediat e Kosovës dhe Serbisë. Sipas Danas, teksti i rënë dakord i marrëveshjes, i cili u negociua në fshehtësi për gati gjysmë viti, u publikua më në fund.
Mirëpo, asaj letre ende i mungon gjëja më e rëndësishme – nënshkrimet e liderëve të Serbisë dhe Kosovës. Po ashtu, ajo që mungon është ajo që duhet t’i japë jetë marrëveshjes – një plan për të zbatuar atë që shkruhet në të.
Të dy palët mbetën në të njëjtat pozicione si para takimit, i cili u ngjan shumë takimeve të mëparshme: entuziazmi i madh që mund të arrihej ndonjë rezultat konkret kur të dy palët të bashkoheshin, u zhduk ngadalë nga fundi i mbrëmjes dhe dalja e negociatorëve nga Qendra Diplomatike Evropiane.
Ndërsa dokumenti i kushton vëmendje paqes dhe stabilitetit ndërfqinjësor, në të theksohet edhe ndërgjegjësimi i palëve për paprekshmërinë e kufijve, respektimit të integritetit territorial dhe sovranitetit, bashkë me mbrojtjen e pakicave kombëtare brenda shteteve.
Çfarë i mungon marrëveshjes që do të nënshkruhet?
Për Bashkimin Evropian
Të gjitha shqetësimet e Brukselit zyrtar mund të përmblidhen në një fjali, nëse i referohemi mesazhit të Jpsep Borrell, pasi edhe një herë ndërmjetësoi takimin mes Aleksandër Vuçiqit dhe Aljbin Kurtit, i cili nuk përfundoi me një marrëveshje:
“Ne kemi një histori shumë të gjatë marrëveshjesh që ende nuk janë zbatuar,” tha Borrell pas takimeve pesë orëshe, duke kujtuar para së gjithash marrëveshjen e Brukselit të pazbatuar nga viti 2013, por edhe marrëveshje të tjera të shumta midis Serbisë dhe Kosovës që ekzistojnë vetëm në letër.
Për të ndryshuar një histori të tillë, ndërmjetësit evropianë përshkruan detyrat e ardhshme.
“Palët kanë treguar gatishmërinë e tyre për të filluar zbatimin e marrëveshjes, por negociatat shtesë janë të nevojshme për të përcaktuar detajet e zbatimit të qëndrimeve të specifikuara në marrëveshje”, tha Borrell në konferencën për gazetarë.
Për Serbinë
Presidenti i Serbisë është pyetur drejtpërdrejt dy herë pas takimit nëse Serbia e ka pranuar propozimin evropian, por Aleksandar Vuçiq asnjëherë nuk ka dhënë një përgjigje konkrete.
“Nuk kemi biseduar për nënshkrimin e diçkaje dhe kjo është diçka tjetër – jam duke pritur të shoh planin e zbatimit, para së gjithash atë që ka të bëjë me marrëveshjet e arritura më parë” – ka thënë ai ndër të tjera, duke shtuar se:
“Kur ta zbatoni Bashkimin e Komunave Serbe, atëherë mund të vazhdojmë të flasim”.
Për Kosovën
Në anën tjetër nga Kryeministria sot u lëshua një komunikatë, e cila edhe një herë e vërteton pozicionin e Kosovës karshi procesit:
“Kryeministri Kurti shprehu gatishmërinë për nënshkrimin e Marrëveshjes Bazë ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, ashtu siç është propozuar nga Bashkimi Evropian dhe mbështetur nga Gjermania, Franca, Italia dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Mirëpo, pala serbe e refuzoi nënshkrimin.”
Po ashtu në komunikatë thuhet se në takimin trilateral, u dakordua që teksti i Propozimit të BE-së të mbetet i pandryshuar, edhe pse Serbia ende nuk është treguar e gatshme për ta nënshkruar. Palët do të fillojnë bisedimet për planin e zbatimit. Ky plan duhet të përmbajë detaje konkrete dhe të jetë gjithëpërfshirës, të ofrojë efektivitet në zbatim dhe të jetë i sekuencuar në mënyrë të balancuar.
“Marrëveshja e arritur mbrëmë është mes palëve që e njohin njëra-tjetrën si të barabarta, dhe është arritur mbi bazën e respektimit të barazisë sovrane të shteteve, respektimit të pavarësisë, autonomisë dhe integritetit territorial të tyre. Marrëveshja, mes tjerash siguron edhe njohjen e ndërsjellë të dokumenteve dhe simboleve shtetërore mes Kosovës dhe Serbisë, vendosjen e misioneve të përhershme si dhe garanton se asnjëra palë nuk e përfaqëson apo vepron në emrin e tjetrës në sferën ndërkombëtare. Me këtë marrëveshje, Serbia po ashtu obligohet të mos pengojë apo kundërshtojë anëtarësimin e Republikës së Kosovës në cilëndo organizatë ndërkombëtare.”
Çka më pas?
Një takim i radhës është paralajmëruar të ndodh së shpejti dhe këtë e konfirmoi edhe Kryeministri Kurti pas takimit. Sipas tij do të ketë edhe takime të nivelit të lartë, por që e rëndësishme është që Prishtina mbetet e përkushtuar në jetësimin e marrëveshjes.
Një hap i tillë është komentuar kryesisht me nota pozitive nga njohësit e zhvillimeve, duke thënë se me këtë Kosova dhe Serbia po ecin drejt një procesi të normalizimit të marrëdhënieve, por siç tha Borrell “duhet ende shumë punë ndërmjet palëve!”./FolDrejt/
