Ferat Draga: “…. Unë jam shqiptar i Shqipërisë së Vjetër që quhet Kosovë, i fisit Kelmend (Vuthaj), që i ka pasur rrënjët edhe në Toplicë, deri te Nishi, deri më 1878. Pra, unë dhe këta 14 deputetë të Xhemijetit këtu, jemi shqiptarë, ma i vjetër se ti (Ju).
Shkruan: Prof. Dr. Hakif Bajrami, Prishtinë
Ja pjesa që është censuruar dhe nuk është botuar kurrë në asnjë gjuhë, pra as në serbishte. Në fund shënojmë këtë argument të shprehur nga Ferat Draga në interpelancën e tij më 30 mars 1924, e cila është botuar pjesërisht në “Stenografske beleshke”, dhe ai fjalim citohet pa mbarim. Por, aty është censuruar një “detaj” që flet shumë se Xhemijeti ishte parti politike shqiptare, me emër të lejuar konvertivë të gjuhës turke. Ferat Draga më 30 mars 1924, në interpelancë do të shpërthej pas një provokimi nga Jovan Magovçeviq, malazezo−serb e shumë të tjerë nga salla e Parlamentit.
Aty Ferat Draga, e tha edhe këtë: “…. Unë jam shqiptar i Shqipërisë së Vjetër që quhet Kosovë, i fisit Kelmend (Vuthaj), që i ka pasur rrënjët edhe në Toplicë, deri te Nishi, deri më 1878. Pra, unë dhe këta 14 deputetë të Xhemijetit këtu, jemi shqiptarë, ma i vjetër se ti (Ju) në këto troje. Ju sllavët keni ardhur në shekullin e VII në pjesët veriore të rrjedhës së Danubit. Një kohë keni jetuar si paganë, pa fe, me adete të egra, si njerëz të shpellave. Në fund të shekullit XI keni arritur të stabilizoheni në disa vise të Krahinës së Rases – tani Rashkës, ku tani lidhet edhe Sanxhaku i Pazarit të Ri. Atëbotë të parët tanë arbanas i kishin mbi 1000 vjet krishterizëm − religjion të besimit në një Zot. Larg jemi zotëri NE dhe JU, por robëria na ka sjellë NEVE këtu ku jemi sot, në dekadën e tretë të shekullit XX. Lidhur me këtë, duhet të hiqet një dilemë se të katërmbëdhjetë deputetët e Xhemijetit, që janë këtu, janë të gjithë shqiptarë prej babe e nane. Rrënjën e kanë shqiptare dhe le të mos dinë shkrim e lexim krilicë si ju kërkoni. Zotëri, secili prej tyre i flet nga tri gjuhë, e besa me serbishten bëhet katër. E ju këtu gjuhën e juej (serbishten) e flisni me gabime të liga kulturore − civilizuese. Respekt Vuk Karaxhiqit. (Aplaudojnë republikanët dhe xhemijetlinjtë!). Ju serbët, më shumë keni fjalë fyese në fjalorin e juaj (Ju serbët pra, në të folur−FD), se sa shprehje lavdie e urtie jetësore e njerëzore. Lexoni pak më tepër shtypin evropian, çka thonë për juve. Lexoni mikun e Juaj Arqibad Rajsin, se çka thotë për tregtarët e juaj në kohën e luftës 1914− 1918. Lexoni, lexoni se çfarë ‘partiotësh’ jeni. PO, tregtarët e juaj miellit i vënin edhe disa mile kg dhe për të grabitë para. Nga salla:
“Ndoshta po mendon në ndonjë gjerman, mik të juaj nga Vjena!”. Zotëri ju serbët deri më 1903 më shumë e keni pas Mbretin në Vjenë se sa në Beograd. Ndoshta për këtë mungesë edhe keni bërë atentat në te dhe familjen Obrenoviq. Ju e keni një mani, derisa t’ju nevojitet një politikë, atë e fetishizoni. Kur nuk ju nevojitet e fyeni dhe e vrisni për vdekje. Ashtu jeni sjellë me dhëndërrin e Juaj, kriminalisitin dhe gazetarin Arqibad Rajs. Ai është këtu ende në Beograd dhe me iniciativë të tij na është rrëfyer në Klubin e Xhemijetit para disa javësh. Por, Ai është problem i juaj. Ndërsa, ne shqiptarët nuk urrejmë asnjë gjuhë, asnjë popull, por e kemi luftuar çdo robëri, dhe lufta jonë e lavdishme e Skënderbeut, mbetet për të mësuar secili komb në tokë, se deri ku i arrin skajet atdhetaria. E Ju, nga urrejtja do të plakeni shumë shpejtë. Këtë urrejtje e tregojnë rrudhat e juaja në fytyra, e tregojnë grimasat me të cilat më përcillni me sytë e juaj të përgjakur në zgjedhjet komunale në Prishtinë dhe Mitrovicë. Këtë patologji nuk mund ta fshihni. Nuk shtihet kodra në thes, si po tentoni, duke bërë cinizëm ndaj shqiptarëve në saje të ushtrisë franceze (1917−1918), që ju ka sjellë këtu ku jeni…..”.
(Scupi, nr 20, ITSHKSH, Shkup, 2018, fq. 109-111)
(fjalimi historik i Ferhat Dragës në parlamentin e Mbretërisë së SKS-së)
