Gruaja e një të dehuri është në shtrat me të dashurin e saj kur burri i saj hyn papritur dhe zvarritet nën çarçafë.
Nga Slavoj Žižek
“E dashur, unë jam aq i dehur sa mund të shoh gjashtë këmbë në fund të shtratit tonë,” thotë ai.
“Mos u shqetëso”, përgjigjet ajo, “thjesht ec te dera dhe shiko përsëri nga atje”.
Kur e bëri këtë, ai ndjeu një ndjenjë lehtësimi.
“Ke të drejtë, ka vetëm katër këmbë!”
Kjo shaka mund të jetë vulgare, por prek një fenomen të rëndësishëm.
Në përgjithësi, ju prisni ta shihni një situatë më qartë kur shikoni nga jashtë sesa kur jeni të zhytur në të.
Por ndonjëherë është ky pozicion i jashtëm që të verbon ndaj së vërtetës.
Në këtë shaka, përjashtimi i burrit (ndërsa qëndron pranë derës) krijon një ndjenjë të rreme përfshirjeje që e bën atë të ngatërrojë këmbët e dashnorit me të tijat.
Një dinamikë e ngjashme mund të shihet në mbështetjen perëndimore për Ukrainën.
Ne mbyllim sytë para faktit se klika e brendshme e oligarkëve do të dalë ndoshta si fituesit më të mëdhenj të luftës së Ukrainës.
Megjithatë, ne nuk duhet të habitemi nëse Ukraina e pasluftës rezulton të jetë e ngjashme me Ukrainën e paraluftës, një vend i korruptuar nga një oligarki e kolonizuar nga korporatat e mëdha perëndimore që kontrollojnë pjesët më të mira të tokës dhe burimet natyrore.
Ndërsa sakrifikojmë veten për përpjekjet e luftës, nuk arrijmë të kuptojmë se të tjerët do t’i përvetësojnë përfitimet, ashtu si një pijanec që pretendon se këmbët e një njeriu tjetër si të tijat – ndoshta sepse, thellë brenda vetes, ai nuk dëshiron të pranojë të vërtetën.
A mund ta shmangim këtë kurth?
Nga 20 deri më 22 qershor, organizata pan-evropiane “Evropa, një pacient” mbajti diskutime në Londër mbi nevojën për të mbrojtur komunitetet ukrainase nga shfrytëzimi ekonomik pas luftës.
Iniciativa të tilla nevojiten më shumë se kurrë, sepse mbështetja për mbrojtjen e Ukrainës duhet të shkojë paralelisht me çështjet e drejtësisë mjedisore dhe sociale.
Të gjitha këto janë po aq të rëndësishme për të ardhmen e këtij vendi.
Për shembull, ne do ta mbështesim plotësisht Ukrainën vetëm nëse e çlirojmë atë nga kontrolli i industrisë së karburanteve fosile që mbështetet në naftën ruse.
Kombinimi i betejave ushtarake, mjedisore dhe socio-ekonomike është gjithnjë e më i vështirë për t’u injoruar.
Çështjet e luftës dhe ekologjisë u përplasën në mënyrë dramatike gjatë shkatërrimit të digës Kahovka pranë Khersonit në fillim të qershorit.
Por Ukraina nuk është e vetme.
Përafërsisht në të njëjtën kohë, zjarret në Kanada mbytën qytetin e Nju Jorkut në një re tymi kafe, duke u dhënë banorëve të qytetit një shije të asaj që njerëzit në të gjithë jugun e globit janë shumë të njohur.
Ndërsa flasin me zë të lartë për krizën klimatike dhe kolapsin ekologjik, vendet e pasura perëndimore ende bëjnë pak për të.
Kjo perspektivë e turbullt nuk kufizohet në sektorin e djathtë dhe të korporatës.
Shumë nga e majta sot pretendojnë se mbështesin paqen, ndërkohë që mbrojnë kompromisin me regjimet autoritare brutale revizioniste.
Për të kuptuar këtë opozitë “pacifiste”, duhet t’i rikthehemi situatës së fillimit të Luftës së Dytë Botërore, kur kishte edhe një koalicion të djathtë të majtë që kundërshtonte përfshirjen e Shteteve të Bashkuara në luftërat e jashtme.
Atëherë, ashtu si tani, “pacifistët” pretendonin se situata në Evropë nuk ishte punë e Amerikës.
Ata kishin një simpati të çuditshme për agresorin dhe argumentuan se lufta vetëm do të pasuronte kompleksin ushtarako-industrial.
Kur Gjermania naziste i tha Mbretërisë së Bashkuar në verën e vitit 1940 se donte paqe, ata menduan se Britania duhet të pranonte ofertën bujare të Hitlerit.
Ashtu si të gjitha gënjeshtrat e mira, edhe kjo përmban pak të vërtetën.
Komentatori konservator amerikan Patrick J. Buchanan ofroi një version të këtij argumenti në vitin 2008, duke argumentuar se Holokausti do të kishte qenë më pak i tmerrshëm nëse Winston Churchill do të kishte pranuar ofertën e Hitlerit të vitit 1940.
Për më tepër, ky argument vazhdon duke argumentuar se ashtu si Çërçilli e çoi në rrënim Perandorinë Britanike duke shkaktuar luftëra të panevojshme me Gjermaninë, presidenti i ShBA-së Xhorxh W. Bush i çoi Shtetet e Bashkuara në rrënim duke ndjekur shembullin e Churchillit.
Ashtu si shumë në të majtë, Buchanan nuk beson se ShBA duhet të ofrojë garanci për vendet në të cilat nuk ka interesa jetike.
Mund të dëgjojmë një variacion të ri të këtij motivi në kontekstin e luftës në Ukrainë.
Me sa duket, rënia e Bashkimit Sovjetik pati të njëjtin efekt si Traktati i Versajës: krijoi një dëshirë të parashikueshme për hakmarrje ndaj fituesve të luftës së fundit.
Ashtu si në të kaluarën, kjo aleancë e re e djathtë e majtë drejtohet nga teori konspirative, të tilla si ato për vaksinat e ofruara nga Robert F. Kennedy Jr. dhe ndjekësit e Donald Trump.
Ai dënon masat kundër Covid si instrument kontrolli.
Ai refuzon ndihmën për Ukrainën, sepse do të përfitonte kompleksi ushtarako-industrial i NATO-s.
Dhe në një rast që është mishërimi i mohimit, ai hedh poshtë kërcënimet më të mëdha me të cilat përballemi si thjesht marifete nga korporatat e mëdha për të shfrytëzuar klasën punëtore.
Politika e mohimit – kur sheh vetëm katër këmbë – është, natyrisht, haptazi optimiste.
Kjo nënkupton që ne nuk duhet të përballemi me ndonjë rrezik të ri; ne mund të vazhdojmë sikur të mos ekzistojnë.
Është produkt i populizmit si në të majtë ashtu edhe në të djathtë dhe është një nga arsyet kryesore që ne jemi tani në një “recesion demokratik”.
Siç vë në dukje Grace Blakely nga Tribune, “autoritarizmi është në rritje pavarësisht nga parashikimi liberal se zgjerimi i tregjeve të lira do të çojë në ngritjen e demokracisë – kjo është për shkak se kapitalizmi gjithmonë do të mbrojë hierarkitë sociale kundër kërcënimit të barazisë ekonomike”.
Ky pretendim mund të zgjerohet: rreziku për demokracinë vjen gjithashtu nga rezistenca e rreme populiste ndaj kapitalizmit të korporatave, e cila mishërohet në refuzimin e së majtës “pacifiste” për të mbështetur Ukrainën.
Në fund të fundit, Ukraina ka qenë e kolonizuar nga korporatat perëndimore për një kohë të gjatë, dhe vetëm përmes thjesht rindërtimit “të gjelbër”, ajo do të mund të çlirohet.
Për të shmangur këtë situatë, ne nuk mund t’i përmbahemi thjesht demokracisë liberale shumëpartiake.
Në vend të kësaj, ne duhet të gjejmë mënyra të reja për të ndërtuar konsensus social dhe për të krijuar lidhje aktive midis partive politike dhe shoqërisë civile.
Detyra më urgjente është t’i kundërvihesh populistëve të rinj majtas-djathtas, dhe kjo mund të kërkojë rreshtim me eksponentët e demokracisë kapitaliste liberale – ashtu si komunistët e Luftës së Dytë Botërore luftuan përkrah demokracive “imperialiste” perëndimore kundër fashizmit, duke e ditur mirë se imperializmi ishte armiku i tyre përfundimtar.
Ata ishin partnerë të çuditshëm në shtrat, por të paktën mund të shihnin se çfarë po ndodhte në të vërtetë.
Autori është profesor i sociologjisë dhe filozofisë në Universitetin e Lubjanës si dhe drejtor ndërkombëtar i Institutit Birkbeck për Shkenca Humane të Universitetit të Londrës. Libri i tij i fundit titullohet: “Heaven in Disorder” (OR Books, 2021).
E drejta e autorit: Project Syndicate, 2023.
www.project-syndicate.org
