Prindërit shpesh postojnë foto të fëmijëve të tyre në internet. Kjo jo vetëm që cenon të drejtat e tyre, por sjell me vete edhe rreziqe të shumta. Franca synon të jetë vendi i parë që do ta rregullojë këtë me ligj, shkruan Deutsche Welle (DW).
Lindja e një fëmije, buzëqeshja e parë, hapat e parë… Prindërit zakonisht gëzohen pa masë nga ecuria e pasardhësve të tyre. Momente të veçanta shpesh fotografohen ose regjistrohen dhe më pas u tregohen me krenari të afërmve dhe miqve.
Ndonjëherë disa prej tyre mund t’i mërzitë, por kjo do të kalojë sapo albumi i fotografive të kthehet në raft librash. Megjithatë, me ardhjen e rrjeteve sociale, fotot e fëmijëve publikohen gjithnjë e më shumë në internet. Mund të ketë edhe pasoja të padëshiruara, paralajmëron DW .
Rreth 1300 foto para ditëlindjes së 13-të
“Shpesh bëhet fjalë për pëlqime apo emojin me zemër”, thotë Sophie Pole, e cila është përgjegjëse për edukimin mediatik në organizatën gjermane për të drejtat e fëmijëve Kinderhilfswerk.
Ndonjëherë në rrjet publikohen edhe foto nga ekografia e parë, si dhe foto nga plazhi, ditëlindjet e fëmijëve apo shkuarja në shkollë. “Në parim, nuk ka asgjë që nuk shfaqet”, thotë Pole.
Fëmijët ndonjëherë përdoren edhe për qëllime reklamimi – disa influencues i përdorin ato për të reklamuar kozmetikë ose veshje për fëmijë. Në të njëjtën kohë, duhet të mbahet mend: të gjithë kanë të drejtë të mbrojnë imazhet e tyre. Kjo është veçanërisht e vërtetë për fëmijët.
Ish-oficerja e mbrojtjes së fëmijëve në Angli, Ann Longfield, paralajmëroi në vitin 2018 në një raport se mesatarisht 1300 imazhe të secilit fëmijë qarkullojnë në internet para se të mbushin 13 vjeç.
Ky fenomen ka emrin e vet: “sharenting” – një term i përbërë nga fjalët angleze “to share” dhe “parenting”.
Pasojat e publikimit të fotove
Interneti nuk harron. Ajo fjali që mund të dëgjohet shpesh është në fakt një problem, për shembull kur vetë fëmijët nuk janë të kënaqur me fotot e tyre. “Ajo që prindërit do ta përshkruanin si të ëmbël apo mjaltë është ndonjëherë shumë e pakëndshme për fëmijët”, shpjegon Sophie Pole.
“Nëse diçka e tillë del në publik, mund të bëhet një rast për ngacmime, fyerje apo komente urrejtjeje”. Edhe më vonë, kur aplikoni për një punë, departamenti i burimeve njerëzore të kompanisë mund të Google aplikantin, kështu që mund të jetë problem nëse shfaqen disa fotografi të pakëndshme.”
Për të tërhequr vëmendjen për të gjitha këto probleme, në vitin 2019, blogeri gjerman Tojah Diebel nisi një fushatë kundër publikimit të fotove të fëmijëve nën hashtagun #deinkindauchnicht (jo edhe fëmija juaj). Për shembull, një prind nuk do të publikonte kurrë një foto ku shfaqet jashtëqitja, por fëmijët e bëjnë këtë.
Veç kësaj, fotot shpesh tregojnë jo vetëm fytyrën e fëmijës, por edhe ambientin e tij: dhoma e fëmijëve, shtëpia, oborri. Informacione shtesë, si emri i fëmijës ose data e lindjes, shpesh mund të lexohen në përshkrimet e fotografive. “Ndonjëherë ato të dhëna mund të përdoren për të nxjerrë përfundime se ku jeton fëmija,” paralajmëron Sophie Pole.
Problemi nuk është vetëm mbrojtja e të dhënave personale: “Sigurisht që ka gjithmonë rrezik që informacione dhe foto të tilla të bien në duar të gabuara, që p.sh., të qarkullojnë në qarqet e pedofilëve”, thotë Pole.
Në vitin 2019, portali online “jugendschutz.net” (mbrojtja e të rinjve), i cili u lançua bashkërisht nga qeveritë federale dhe shtetërore gjermane, tregoi në raportin e tij se “njerëzit me interes seksual për fëmijët përdorin Instagramin për rrjetëzim: foto të fëmijëve mblidhen dhe shpërndahen, dhe ka konotacione seksuale në komente dhe hashtags.”
Megjithëse prindërit janë relativisht të vetëdijshëm se postimi publik në Facebook, TikTok ose Instagram është problematik, në të njëjtën kohë ata shpesh i konsiderojnë aplikacionet si WhatsApp ose Viber si relativisht private dhe për këtë arsye ndajnë gjithçka atje lirshëm.
“Gjëja më e rëndësishme është se sa përgjegjësi ndiejnë prindërit dhe çfarë bëjnë ata, për shembull nëse i përshtatin opsionet e privatësisë.” Domethënë, a i ndajmë vërtet imazhet publikisht apo vetëm me ndjekësit tanë”, thotë Pole.
Në të njëjtën kohë, edhe në një bisedë private, nuk mund të jetë i sigurt se një foto nuk do të përcillet pa pyetur.
Francë: Ligji ndalon ndarjen e fotove
Për të frenuar përhapjen e tepërt të fotove të fëmijëve, Franca po ndjek një rrugë unike në botë: ajo dëshiron t’u ndalojë prindërve që të ndajnë fotografitë e fëmijëve të tyre në rrjetet sociale pa lejen e tyre.
Ai gjithashtu parashikon se mund të ndërmerren hapa ligjorë për të zgjidhur mosmarrëveshjet midis prindërve, si për shembull ndalimi i njërit prindi të postojë ose të ndajë fotografitë e fëmijës pa lejen e prindit tjetër. Në raste ekstreme, prindërit mund të humbasin edhe të drejtën për fotot e fëmijëve të tyre.
Projektligji i kushton vëmendje të veçantë “shfrytëzimit të fotove të fëmijëve në platformat online”.
Të ardhurat nga fotot e fëmijëve të përdorura në treg do të duhet të paguhen në një llogari që fëmijët e moshës 16 vjeç mund ta përdorin vetë. Përveç kësaj, në ligj është inkorporuar edhe “e drejta për t’u harruar” e zbatueshme, sipas së cilës fëmijët, nëse dëshirojnë, më vonë mund të heqin fotot dhe videot e tyre nga interneti.
Sophie Pole e vlerëson pozitivisht projektligjin francez sepse, sipas saj, forcon të drejtat personale të të miturve të përcaktuara nga Konventa e OKB-së për të Drejtat e Fëmijës.
“Çështja nuk është të ndalojmë imazhet e fëmijëve në internet në përgjithësi, por të parandalojmë përdorimin e tyre të tepruar dhe pa respekt në mediat sociale”, thotë Pole.
“E drejta për imazhin e vet do të thotë që çdo person mund të vendosë vetë se cili material mund dhe nuk mund të publikohet publikisht. Prandaj, nga pikëpamja e të drejtave të fëmijëve, është absolutisht e rëndësishme që vetë fëmijët të përfshihen në marrjen e vendimit, si dhe që ‘jo-ja’ e fëmijës të pranohet dhe të mos shpërfillet”, thotë Pole.
Në vende të tjera, ende nuk ka një projekt të tillë legjislativ si në Francë. Prandaj, thekson Sophie Pole, edukimi është mjeti më i rëndësishëm për të mbrojtur fëmijët nga pasojat e padëshiruara të shpërndarjes së fotove të tyre në internet – edukimi në kopshte, shkolla, në rrjetet sociale, por veçanërisht edukimi i vetë prindërve.
Familjet duhet të “zhvillojnë një kuptim të përbashkët se fotot e tyre duhet të trajtohen me respekt dhe përgjegjësi”, thotë Pole.
“Sepse, më së voni nga momenti kur marrin smartfonin, vetë fëmijët do ta gjejnë veten në rrjetet sociale. Dhe ajo, sigurisht, do të sillet atje nën ndikimin e fortë se si bëhet në familjen e tyre”./DW/
