Pushtimi i Ukrainës nga Vladimir Putin ishte, para së gjithash, një krim – dhe krimet e luftës vazhdojnë. Por ishte edhe një gabim.
Në më pak se pesë javë Putini ka shkatërruar reputacionin ushtarak të Rusisë, ka goditur ekonominë e vendit të tij dhe ka forcuar aleancat demokratike që ai shpresonte të sulmonte.
Si mund të kishte bërë një gabim kaq katastrofik?
Një pjesë e përgjigjes, me siguri, është sindroma e të fortit: Putini është rrethuar me njerëz që i thonë atë që ai dëshiron të dëgjojë. Të gjitha indikacionet tregojnë se ai e nisi të gjithën këtë duke besuar propagandën e tij si për aftësitë luftarake të ushtrisë së tij ashtu edhe për gatishmërinë e ukrainasve për t’iu nënshtruar sundimit rus.
Por ka gjithashtu arsye për të menduar se Putini, si shumë prej admiruesve të tij në Perëndim, mendonte se demokracitë moderne ishin shumë dekadente për të ofruar rezistencë efektive.
Dhe këtu është çështja: Kur shikoj Shtetet e Bashkuara, shqetësohem se Perëndimi, në fakt, po dobësohet nga dekadenca – por jo ai lloji që obsesionon Putinin dhe ata që mendojnë si ai.
Cenueshmëria jonë nuk vjen nga rënia e vlerave tradicionale të familjes, por nga rënia e vlerave tradicionale demokratike, si besimi në sundimin e ligjit dhe gatishmëria për të pranuar rezultatet e zgjedhjeve që nuk ju shkojnë.
Natyrisht, ideja se morali i lirshëm shkatërron fuqitë e mëdha ka ekzistuar prej shekujsh.
Senatori Ted Cruz postoi një video që krahasonte një video të rekrutimit të Ushtrisë Amerikane me pamjet e një parashutisti rus me kokë të rruar dhe deklaroi se një “ushtarak i zgjuar dhe i dobësuar” mund të mos ishte një ide e mirë. Do të ishte interesante të dinim se çfarë ka ndodhur me atë parashutist që kur Putin pushtoi Ukrainën. Në çdo rast, viktimat nga ushtria ruse, kanë konfirmuar atë që kushdo që ka studiuar historinë e di: Luftërat moderne nuk fitohen lehtë. Guximi dhe qëndrueshmëria, fizike dhe morale, janë thelbësore si kurrë më parë; por po ashtu janë edhe gjërat më të zakonshme si logjistika, mirëmbajtja e automjeteve dhe sistemet e komunikimit që në fakt funksionojnë.
Përgjigja e Putinit ndaj dështimit në Ukrainë ka qenë jashtëzakonisht Trumpiane: këmbëngulja se pushtimi i tij po shkon gjithçka “sipas planit”, duke refuzuar të pranojë se ka bërë ndonjë gabim.
Por kthehemi te lloji i dekadencës që ka vërtet rëndësi.
Vërtet, rënia e perandorisë bëri të mundur që disa njerëz të jetonin në një luks të madh, ndoshta homologu më i afërt modern i asaj elite do të ishin … oligarkët rusë. Por Roma ruajti integritetin e saj territorial dhe efektivitetin ushtarak për shekuj pas shfaqjes së asaj elite të përkëdhelur, libertine.
Pra, çfarë shkoi keq? Historianët kanë shumë teori, por sigurisht një faktor i madh ishte erozioni i normave që kishin ndihmuar në vendosjen e legjitimitetit politik dhe gatishmëria gjithnjë në rritje e disa romakëve, veçanërisht pas rreth vitit 180 të e.s., për të përdorur dhunën kundër njëri-tjetrit.
Është e qartë se ajo që po ndodh sot në SHBA nuk ka asnjë ngjashmëri me problemet e botës antike.
Megjithatë, këto ditë nuk kalon asnjë muaj pa zbulime të mëtejshme se një pjesë e madhe e trupit politik të Amerikës, duke përfshirë shumë anëtarë të elitës politike, ka përbuzje për parimet demokratike.
Është e pabesueshme se sa shpejt e kemi normalizuar faktin që presidenti i fundit u përpoq të mbante pushtetin pavarësisht humbjes së zgjedhjeve dhe se një turmë që ai nxiti sulmoi Kapitolin.
Dhe teksa përpjekja e Donald Trump për të qëndruar në detyrë dështoi, shumica e partisë së tij, në fakt, e ka mbështetur në mënyrë retroaktive këtë përpjekje.
Pse është kjo e rëndësishme për Ukrainën? Putini vuri në fakt bast se një Perëndim i efektshëm do të qëndronte duarkryq teksa realizonte pushtimin e tij. Në vend të kësaj, Presidenti Biden mobilizoi në mënyrë shumë efektive një aleancë demokratike që ka nxitur ndihmën për Ukrainën dhe ka ndihmuar në poshtërimin e agresorit.
Por herën tjetër që të ndodhë diçka e tillë, Amerika mund të mos udhëheqë një aleancë efektive të demokracive, sepse ne vetë do të kemi hequr dorë nga vlerat demokratike.
Dhe kjo, nëse më pyet mua, tregon se si duket dekadenca e vërtetë.
Paul Krugman ka qenë kolumnist i New York Times që nga viti 2000 dhe është gjithashtu një profesornë Qendrën e Diplomimit të Universitetit të Qytetit të Nju Jorkut. Ai fitoi Çmimin Nobel Memorial 2008 në Shkenca Ekonomike për punën e tij në tregtinë ndërkombëtare dhe gjeografinë ekonomike.
Burimi: New York Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
