Në orën 1:03 të mëngjesit të së hënës, 5 dhjetor, lazeri më i fuqishëm në planet u ndez në Laboratorin Kombëtar Lawrence Livermore (LLNL) në Kaliforni, në një eksperiment që dërgoi valë tronditëse në botën e fizikës dhe më gjerë.
Lazeri shënjestroi një kapsulë karburanti, me madhësinë e një kokrra piper, duke krijuar temperatura dhe presione të cilat ndezën një reaksion shkrirje – reagimi që fuqizon diellin, shkruan BBC, përcjell Fol Drejt.
Kombinati Kombëtar i Ndezjes (NIF) kishte bërë eksperimente të tilla më parë, por këtë herë energjia që doli nga reagimi ishte më shumë se fuqia e lazerit e përdorur për ta shkaktuar atë.
Ishte një moment historik për studiuesit e shkrirjes dhe, ndërsa reaktorët e shkrirjes janë ende shumë larg nga krijimi i energjisë elektrike që ne mund të përdorim, kjo tregon se fizika funksionon.
“Ne kemi ndërmarrë hapat e parë tentativë drejt një burimi të pastër energjie që mund të revolucionarizojë botën,” tha drejtori i LLNL, Kim Budil.
Premtimi për një reaktor të shkrirjes që funksionon është verbues. Ajo do të kishte nevojë për sasi relativisht të vogla karburanti, nuk do të prodhonte asnjë gaz serrë dhe do të linte shumë pak nga mbetjet radioaktive që i bëjnë reaktorët aktualë bërthamorë kaq të papëlqyeshëm.
Fusion Profusion
Suksesi në NIF do të nxisë dhjetëra kompani private të cilat një ditë shpresojnë të ndërtojnë një reaktor komercial të shkrirjes.
Një projekt privat në Mbretërinë e Bashkuar shpreson për një vit të madh në 2023. First Light Fusion, i vendosur jashtë Oksfordit, ka një mënyrë të re për të krijuar kushte të bashkimit.
Ai lëshon një disk të vogël alumini, me shpejtësi deri në 20 km në sekondë, në një objektiv të projektuar posaçërisht që përmban karburantin e nevojshëm për shkrirje.
Në goditje, objektivi rrëzohet duke krijuar valë të mëdha presioni që mund të ndezin një reaksion shkrirjeje.
Në fillim të këtij viti, në një moment të madh për kompaninë, First Light konfirmoi se kishte arritur bashkimin duke përdorur këtë metodë.
Në vitin 2023 ekipi do të fillojë punën në Machine 4, një reaktor shumë më i madh, i cili shpreson se do të thyejë gjithashtu barrierën magjike në shkrirje – duke nxjerrë më shumë energji sesa ishte vënë.
First Light është në një garë me dhjetëra firma të tjera që përpiqen të bëjnë bashkimin, por themeluesi i saj është i bindur se firma e tij është në rrugën e duhur.
“Besoj se viti 2023 do të jetë viti kur do të bëjmë një ndryshim të rëndësishëm strategjik, nga ai që ka qenë në thelb një eksperiment shumë kompleks dhe i rëndësishëm, në arritjen e përparimeve shumë reale drejt energjisë së shkrirjes komerciale”, thotë Nick Hawker, themeluesi i First Light Fusion.
Ndërkohë, përsëri në SHBA, një tjetër njoftim i rëndësishëm në botën e shkrirjes duhet të vijë në fillim të vitit 2023.
Qeveria e SHBA do të njoftojë se cila kompani private do të marrë 50 milion dollarë (40 milion £) fonde për të ndërtuar një fabrikë pilot të shkrirjes. Synimi do të jetë që të kemi një reaktor funksional deri në fillim të viteve 2030./FolDrejt/
