Nga Metthew Kroenig, zëvendësdrejtor i Qendrës Scowcroft për Strategjinë dhe Sigurinë e Këshillit Atlantik
Përktheu: Zamira Rexhepaj, FolDrejt.
Përderisa Rusia kërcënon pushtimin më të madh tokësor në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore, çështja strategjike më e rëndësishme e shekullit të 21-të po bëhet e qartë: Si mund të menaxhojnë Shtetet e Bashkuara dy fuqi të mëdha revizioniste, autokratike, të armatosura bërthamore (Rusia dhe Kina) njëkohësisht? Përgjigja, sipas shumë politikanëve dhe ekspertëve të mbrojtjes, është se Uashingtoni duhet të moderojë reagimin e tij ndaj Rusisë në Evropë për t’u fokusuar në kërcënimin më të madh që paraqet Kina në Indo-Paqësorin.
Ky do të ishte një gabim.
Shtetet e Bashkuara mbeten fuqia kryesore në botë me interesa globale dhe nuk mund të përballojnë të zgjedhin midis Evropës dhe Indo-Paqësorit. Në vend të kësaj, Uashingtoni dhe aleatët e tij duhet të zhvillojnë një strategji mbrojtëse të aftë për të penguar dhe, nëse është e nevojshme, për të mposhtur Rusinë dhe Kinën në të njëjtën kohë.
Javët e fundit, Biden ka dërguar disa mijëra trupa amerikane për të përforcuar krahun lindor të NATO-s – dhe për arsye të mirë. Një luftë e madhe në Ukrainë mund të kalojë kufijtë ndërkombëtarë dhe të kërcënojë shtatë aleatët e NATO-s që kufizojnë Rusinë, Bjellorusinë dhe Ukrainën. Për më tepër, nëse presidenti rus Vladimir Putin ka sukses në Ukrainë, pse do të ndalet këtu?
Putini ka treguar një interes të qartë për të ringjallur ish-Perandorinë Ruse, dhe vendet e tjera të cenueshme të Evropës Lindore – Polonia, Rumania ose shtetet baltike – mund të jenë të radhës. Një inkursion i suksesshëm rus në territorin e një aleati të NATO-s mund të nënkuptojë fundin e aleancës perëndimore dhe besueshmërinë e angazhimeve të sigurisë së ShBA-së në nivel global.
Kërcënimi i paraqitur nga Kina është gjithashtu serioz. Adm. Philip Davidson, ish-komandant i Komandës Indo-Paqësorit të ShBA-së, parashikoi se Kina mund të pushtonte Tajvanin brenda gjashtë viteve të ardhshme. Kjo është një luftë që Shtetet e Bashkuara mund të humbasin. Nëse Kina arrin të marrë Tajvanin, do të ishte në rrugë të mirë për të prishur rendin e udhëhequr nga ShBA në Azi, me synimin për të bërë të njëjtën gjë globalisht.
Për më tepër, Rusia dhe Kina po punojnë gjithnjë e më shumë së bashku. Siç tregon samiti i këtij muaji midis Putinit dhe presidentit kinez Xi Jinping, Moska dhe Pekini po krijojnë një partneritet më të ngushtë strategjik, duke përfshirë çështjet ushtarake. Këta diktatorë mund të koordinojnë sulme të dyfishta ndaj strukturës së aleancës së ShBA-së ose të kapin në mënyrë oportuniste shpërqendrimin e ofruar nga agresioni i tjetrit. Me fjalë të tjera, ekziston një rrezik serioz i luftërave të njëkohshme të fuqive të mëdha si në Evropë ashtu edhe në Indo-Paqësor.
Për të adresuar këtë problem, shumë kanë propozuar përgjigje që thjesht nuk do të funksionojnë. Administrata Biden fillimisht shpresonte t’i vendoste marrëdhëniet me Rusinë në një bazë “të qëndrueshme dhe të parashikueshme” për t’u fokusuar në Kinë, por Putini kishte ide të tjera, siç po e sheh bota tani në Ukrainë. Për fat të keq, Uashingtoni nuk mund të vendosë se si kundërshtarët e tij e renditin agresionin e tyre.
Të tjerë kanë shprehur shpresën se Uashingtoni mund t’i ndajë këto fuqi apo edhe të rreshtohet me Rusinë kundër Kinës, por këto nuk janë zgjidhje realiste.
Megjithatë, pikëpamja e gabuar që fiton pranimin më të fundit është se Uashingtoni duhet thjesht të zgjedhë Indo-Paqësorin në vend të Evropës. Politikanët dhe ekspertët argumentojnë se Shteteve të Bashkuara u mungojnë burimet për t’u përballur me Rusinë dhe Kinën. Ata tregojnë fuqinë e Kinës dhe pasurinë e Azisë dhe argumentojnë se Azia duhet të jetë prioriteti. Ndërsa Uashingtoni është i përqendruar në Azi, vendet e pasura evropiane, si Gjermania, duhet të rriten për të siguruar mbrojtjen e NATO-s. Në të vërtetë, Strategjia e Mbrojtjes Kombëtare e administratës Biden, e cila është vonuar për shkak të krizës në Ukrainë, pritet të fokusohet në Kinë pa ofruar një zgjidhje të qartë për problemin e dy fronteve të luftës.
Një strategji e mirë fillon me qëllime të qarta – dhe objektivat e Uashingtonit janë të ruajë paqen dhe stabilitetin si në Evropë ashtu edhe në Azi.
Interesat e ShBA-së në Evropë janë shumë domethënëse për t’i lënë ato të përpunohen vetëm midis Putinit dhe aleatëve evropianë të Shteteve të Bashkuara. Në të vërtetë, Bashkimi Evropian, jo Azia, është partneri më i madh tregtar dhe investues i Shteteve të Bashkuara, dhe ky çekuilibrim është shumë më i theksuar kur Kina (nga e cila Shtetet e Bashkuara kërkojnë shkëputje më të madhe ekonomike), hiqet nga ekuacioni.
Dihet se Kina ka kryer stërvitje ushtarake në Evropë dhe Lindjen e Mesme. Të konkurrosh me Kinën ushtarakisht do të thotë të konkurrosh globalisht, jo vetëm në Azi. Përveç kësaj, Xi po vlerëson vendosmërinë e ShBA-së dhe një përgjigje e dobët në Ukrainë mund të bëjë më të mundshëm një lëvizje kineze në Tajvan.
Për më tepër, Shtetet e Bashkuara nuk janë Francë; ajo nuk është e detyruar të bëjë zgjedhje strategjike tronditëse për sigurinë e saj kombëtare për shkak të burimeve të kufizuara. Shkurtimisht, publikimi i një strategjie mbrojtëse që mund të trajtojë vetëm një nga rivalët e fuqisë së madhe të Shteteve të Bashkuara (që është ajo që pritet nga strategjia e ardhshme e mbrojtjes kombëtare) po planifikon të dështojë.
Në vend të kësaj, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj duhet të hartojnë një strategji mbrojtëse të aftë për të penguar dhe, nëse është e nevojshme edhe duke e mundur Rusinë dhe Kinën në korniza kohore të mbivendosura. Pauza në publikimin e strategjisë mbrojtëse të Biden-it ofron një mundësi për t’u kthyer në tabelën e vizatimit dhe për ta bërë këtë të drejtë.
Për të qenë të sigurt, zhvillimi i një strategjie të tillë do të jetë sfidues, por ka një sërë mënyrash për të filluar katrorin e rrethit.
Së pari, Uashingtoni duhet të rrisë shpenzimet e mbrojtjes. Ndryshe nga ata që pretendojnë se burimet e kufizuara do të detyrojnë zgjedhje të vështira, Shtetet e Bashkuara mund të përballojnë të shpenzojnë më shumë se Rusia dhe Kina në të njëjtën kohë. Shtetet e Bashkuara zotërojnë 24 për qind të PBB-së globale krahasuar me 19 për qind të kombinuar në Kinë dhe Rusi. Këtë vit, Shtetet e Bashkuara do të shpenzojnë 778 miliardë dollarë për mbrojtje, krahasuar me vetëm 310 miliardë dollarë në Rusi dhe Kinë.
Për më tepër, Shtetet e Bashkuara mund të shkojnë aq larg sa të dyfishojnë shpenzimet e mbrojtjes (aktualisht 2.8 për qind të PBB-së) dhe të mbeten ende nën mesataren e saj të Luftës së Ftohtë (afër 7 përqind e PBB-së). Në të vërtetë, duke qenë se kjo Luftë e re e Ftohtë është po aq e rrezikshme sa ajo e fundit, është në rregull një rritje domethënëse e shpenzimeve të mbrojtjes, e fokusuar në teknologjitë e mbrojtjes në zhvillim të shekullit të 21-të.
Disa mund të argumentojnë se ditët e një avantazhi ekonomik të ShBA-së janë të numëruara për shkak të rritjes së Kinës, por mosfunksionimet e brendshme të Kinës po e kapin atë. Diktatorët si Xi i japin përparësi kontrollit politik mbi performancën ekonomike, transmeton Fol Drejt.
Xi po minon modelin e rritjes së Kinës duke goditur sektorin privat dhe duke rikthyer reformat liberalizuese, dhe diplomacia e tij agresive po prish marrëdhëniet ekonomike ndërkombëtare. Si rezultat, ekonomia e Pekinit është në stanjacion. Perspektiva afatgjatë ekonomike e Rusisë është edhe më e keqe. Me pak fjalë, edhe nëse kjo konkurrencë e re strategjike bëhet një garë armatimi dy kundër një, Uashingtoni ka të ngjarë të mbizotërojë.
Përveç kësaj, Shtetet e Bashkuara mund të udhëheqin në mënyrë aktive aleatët e saj në Evropë dhe Indo-Paqësor për të zhvilluar një strategji të lirë të mbrojtjes botërore. Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj zyrtarë të traktatit zotërojnë gati 60 për qind të PBB-së globale dhe së bashku, ata mund të përdorin lehtësisht burimet për të mbajtur një ekuilibër të favorshëm të fuqisë ushtarake si mbi Kinën ashtu edhe mbi Rusinë. Aleancat formale ekzistuese si NATO në Evropë dhe aleancat dypalëshe në Azi mund të plotësohen me marrëveshje të reja, siç është Dialogu Katërpalësh i Sigurisë.
Aleatët evropianë duhet të investojnë në forca të blinduara dhe artileri ndërsa aleatët aziatikë të blejnë mina detare, raketa fuzhnjë dhe nëndetëse.
Prandaj, aleatët duhet të rriten dhe të bëjnë më shumë për mbrojtjen e tyre, por ata nuk do ta bëjnë vetë nëse Shtetet e Bashkuara kërcënojnë të largohen nga Evropa. Në vend të kësaj, Uashingtoni duhet të udhëheqë në mënyrë aktive, duke lëvizur nga një model ku Uashingtoni u ofron mbrojtje aleatëve në një model ku Uashingtoni kontribuon në vetëmbrojtjen e aleatëve. Kjo duhet të përfshijë përfshirjen e aleatëve kryesorë në planifikimin ushtarak, ndarjen e përgjegjësive dhe krijimin e një ndarje racionale të punës për blerjen e armëve.
Aleatët evropianë duhet të investojnë në forca të blinduara dhe artileri ndërsa aleatët aziatikë të blejnë mina detare, raketa fuzhnjë dhe nëndetëse. Ushtria amerikane duhet t’i japë përparësi Evropës, ndërsa Marina e ShBA-së merr Indo-Paqësorin dhe një Forcë Ajrore më e madhe e SHBA-së luan një rol të rëndësishëm në të dy teatrot. Përveç kësaj, Shtetet e Bashkuara duhet të ofrojnë aftësi strategjike si ombrella e saj bërthamore; aftësitë globale të goditjes konvencionale, duke përfshirë raketat hipersonike; dhe inteligjencës, mbikëqyrjes dhe zbulimit.
Së fundi, nëse është e nevojshme, Uashingtoni mund të marrë gjithmonë një faqe nga libri i tij i lojërave të Luftës së Ftohtë dhe të mbështetet më shumë në armët bërthamore për të kompensuar avantazhet lokale, konvencionale të rivalëve të tij. Prania e armëve bërthamore taktike të ShBA-së në Evropë ndihmoi në pengimin e Ushtrisë së Kuqe masive Sovjetike për dekada. Në mënyrë të ngjashme, Shtetet e Bashkuara mund të mbështeten në sulmet kërcënuese bërthamore jostrategjike për të penguar dhe, si mjetin e fundit, për të penguar një pushtim amfib kinez të Tajvanit ose një depërtim të tankeve ruse në Evropë.
Sigurisht, ka rreziqe që lidhen me parandalimin bërthamor, por armët bërthamore kanë luajtur një rol themelor në strategjinë e mbrojtjes së SHBA-së për tre të katërtat e një shekulli – dhe ka të ngjarë të vazhdojnë ta bëjnë këtë për dekadat në vijim.
Të pengosh Kinën dhe Rusinë në të njëjtën kohë nuk do të jetë e lehtë, por është më mirë sesa të pretendosh se Uashingtoni mund të merret me një rival të fuqisë madhore ose me tjetrin sipas volitshmërisë së tij. Shyqyr zotit, ish-presidenti i ShBA Franklin Roosevelt nuk zgjodhi fitoren vetëm në një teatër gjatë Luftës së Dytë Botërore. Biden duhet të ndjekë shembullin e tij dhe të planifikojë të mbrojë interesat e ShBA-së në Evropë dhe në Indo-Paqësor në të njëjtën kohë./FolDrejt/
