Jetët e më shumë se një milion foshnjave në vit mund të shpëtoheshin në vendet në zhvillim nëse nënat do të kishin akses në mjete të thjeshta shëndetësore me kosto të ulët si vitaminat, aspirina dhe ilaçet kundër malaries, sugjeron një analizë e re.
Studimi u fokusua në “katastrofën e heshtur në shëndetin publik”, në të cilën fëmijët lindin shumë të vegjël ose shumë herët. Kombet e Bashkuara paralajmërojnë se progresi në reduktimin e vdekjeve foshnjore ka ngecur që nga viti 2015 dhe financimi i pamjaftueshëm për kujdesin antenatal është pjesërisht fajtor, shkruan Guardian, përcjell Fol Drejt.
Autorët e analizës vlerësojnë se rreth 476,000 vdekje foshnjore dhe 566,000 raste të lindjeve të vdekura mund të shmangen çdo vit nëse vetëm një pjesë e vogël e masave të kujdesit para lindjes do të futeshin në 81 vende të botës.
Në mbarë botën, numri i vdekjeve të foshnjave – foshnjat që vdesin brenda 28 ditëve nga lindja – është përgjysmuar midis 1990 dhe 2020, nga 5 milionë në 2.4 milionë. Por në vendet në zhvillim, veçanërisht në Afrikën Sub-Sahariane dhe Azinë Jugore, shifrat janë ende shumë të larta.
Një raport i OKB-së i publikuar këtë javë tregon se progresi ka ngecur që nga viti 2015 për shkak të investimeve të reduktuara, me mbi 2 milionë vdekje foshnjash dhe 1.9 milionë lindje të vdekura të regjistruara çdo vit që nga viti 2015.
“Nëse duam të shohim rezultate të ndryshme, duhet të ndryshojmë qasjen”, thotë dr. Anshu Banerhee , Drejtor i Zyrës për Shëndetin dhe Zhvillimin e Nënës, Foshnjave, Fëmijëve dhe Adoleshentëve në Organizatën Botërore të Shëndetësisë. “Ne kemi nevojë për më shumë investime dhe më të zgjuara në kujdesin parësor shëndetësor tani, në mënyrë që çdo nënë dhe fëmijë, pavarësisht se ku jetojnë, të kenë shanset më të mira të mundshme për shëndetin dhe mbijetesën.”
Shumë, nëse jo të gjitha, masat e propozuara në analizën më të fundit janë futur tashmë në vendet e pasura: ndihma për gratë shtatzëna për të lënë duhanin, akses në aspirinë për gratë në rrezik të pre-eklampsisë. Megjithatë, ato nuk janë futur sistematikisht në shumë pjesë të botës, veçanërisht në vendet, sistemet shëndetësore të të cilave tashmë janë nën presion të madh nga krizat humanitare si Afganistani apo Sudani i Jugut.
Raporti i OKB-së thotë se më pak se 60 për qind e grave në zonat më të prekura marrin edhe katër nga tetë testet prenatale të rekomanduara nga OBSH.
Pavarësisht nivelit të sfidave, kostoja e zbatimit të masave në 81 vende do të ishte vetëm 1.1 miliardë dollarë, thonë autorët: një shumë që është vetëm një pjesë e vogël e asaj që investohet në disa programe të tjera shëndetësore. Pasojat e këtyre masave do të ishin të mëdha, theksojnë ata, dhe ato mund të parandalojnë që 5.2 milionë fëmijë të lindin para kohe, shumë të vegjël ose me shumë pak peshë.
Autorët – një grup profesorësh të specializuar në aspekte të ndryshme të shëndetit të fëmijëve dhe nënës – dolën me një term të ri për foshnjat e tilla: të porsalindurit e vegjël vulnerabël (SVN). Ata vlerësojnë se një në katër foshnja të lindura në vitin 2020 plotëson kriteret për SVN.
“Vlerësimet tona të para tregojnë se problemi është shumë më i madh nga sa kemi besuar më parë. Është një katastrofë e heshtur e shëndetit publik që prek një jetë, duke reduktuar kapitalin njerëzor dhe duke dëmtuar ekonomitë kombëtare”, thotë Joy Lawn, një nga autorët e studimit dhe profesor i shëndetit riprodhues dhe nënës dhe fëmijës në Shkollën e Higjienës dhe Mjekësisë Tropikale në Londër.
Autori kryesor i studimit, Per Ashorn, është profesor i pediatrisë në Universitetin e Tampere në Finlandë. Ashorn u bëri thirrje qeverive, por edhe partnerëve dhe donatorëve që të investojnë sa më shpejt në këtë problem. “Pavarësisht synimeve të vendosura dhe premtimeve të bëra, çdo i katërti foshnje në botë lind ose shumë i vogël ose shumë herët”, paralajmëroi ai.
“Analiza jonë tregon se ne tashmë kemi njohuritë e nevojshme për të ndaluar këtë trend dhe për të shpëtuar mijëra foshnja në vit… ne kemi nevojë për lëvizje kombëtare dhe partnerë globalë që do të investojnë në këtë problem sa më shpejt të jetë e mundur,” shtoi ai.
Autorët llogaritën se mbi gjysma e vdekjeve neonatale në botë në vitin 2020 mund t’i atribuohen foshnjave të lindura si SVN. “Nëse nuk e trajtojmë këtë prioritet, ne po rrezikojmë të ardhmen tonë kolektive”, paralajmëruan ata./FolDrejt/